Сижаратан пишкеш

Тарифни фитне вуч затIар ятIа чир хьун патал инсанди уьмуьрда са пут кьел тIуьн герек я. Сада инсан рекьизва, муькуьда хуьзва…

Инсандин кIвачи, лугьузвайвал, чил кьадай йисара за ихтилат кудзавай жегьил касдиз кьисметди вири патари­хъай мергьяматлувал къалурна: мектеб хъсан къиметар аваз куьтягьна, институт яру дипломдалди акьалтIарна, хайи хуьруьз муаллимвилиз хтана. КIва­лах­дин сифте йисуз, вичиз ви­жевай акунар алай са руш хкяна, мехъер­ни авуна­.

Амма Шагьвелед муаллим и агалкьунрал рази тушир. Адан рикIиз илимдиз рехъ ачухунин ният атана. Аспирантурадиз гьахьна, математикадай илимрин кандидатвилин дережа хвена. Яргъал вегьенач, са вад йисалай докторвилин дережани къачуна.

Вичи кIелай институтда сифте жергедин муаллим, гуьгъуьнлайни кафедрадин заведующийни хьана.

Хизандани гьалар вижеваз кадгъанвай. Галаз-галаз адаз суса цуьквер хьтин пуд руш багъишна.

Мад вуч кIанда инсандиз? Яшамиш хьухь! Кеф хкуда уьмуьр­­ди­кай!­­

Ваъ! Шагьвелед муаллим вичи бажармишнавайдал рази тушир. Адан рикIиз, хьанайтIа, хва кIанза­вай. Амма и патахъай­ адаз кIан­дай­вал жезвачир. Гьа и сеферда, ахпа се­фер лугьуз, умудар кутуна хайи ая­лар вири рушар хьана. Муьжуьд руш!..

Сифте хьайи езнеди иран­бу­ба­дин хер алай рикIел кьел кI­вах­на­.

“Квез авайбур вири рушар я, вуна дачадикай вучзавайди я. Ам вуна заз багъишна тур”, чин-чина туна рахана ам.

“И бубадилай тахьайдаз къалурна кIанда заз хвани жедайди”, — фикирна, вичин секинвал хвена Шагьвеледа.

…Авай кIвалер-къар, къазанмишнавай девлет вири ­рушаризни абурун дидедиз туна, ви­чиз са жегьил дишегьли ах­ку­на, гьадал эвленмиш хъхьана.

Цаварилай куьмек атай хьиз, цIийи папа са йисалай адаз хва хана! Кас вичин мурад­див агакьна. Ада кьуьзуь кьиляй вичин гъилиз атанвай хва арадал гъун патал герек къвезвай кьван вири такьатар серфзавай. Анжах, дуьнья­дал “пехилвал” лугьудай са агъу алайди адан рикIелай саки фенвай.

Къарикай са юкъуз адан япа­­рихъ, рикIиз чукIул сухай кьван тIарвал гудай, “Кьузуь кьан­тIа хьтин адаз аялар жезмайди яни? Гада, ништа, цIийи па­па гьикI къазанмишайди ятIа…” лугьудай гафар га­лукь­на.­­­

Гьикьван яб тагуз чалишмиш хьанатIани, кефияр сазвиликай хкуддай, зулун къайи гарни чиг какахьай хьтин хиялар кьилиз къведай. Са сеферда, аялдин кьилел са хасаратвал атуникай къурху аваз, ада вичихъ галаз гадани кIва­лахал тухвана.

Санал кIвалахзавай юлдашриз, иллаки дишегьлийриз, Шагьвелед муаллимдин ри­кIин тIал­дикай хабар авай. Методикадин са ктаб герек хьа­на, лаборантка Сижарат заведующийдин кабинетдиз фейила, ана адан хвани акуна. Анай экъечI хъувунмазди Сижарата вичин юлдашриз, ван алаз, “Де­вушки, мальчик вылитый Шагьвелед муаллим я! Как он на него похож!”  лагьана, гьарайна.

И арада Шагьвелед и рушарин кабинетда авай ва Сижаратан гафар вири гьадазни ван хьана.

Са ихтилатни тавуна, ам тади кваз экъечIна фена, са арадилай, чина шадвилин лишан аваз, хтана, лаборанткадин гъиле са вижевай савкьат вугана…

Бес! Шагьвелед муаллим луварал алай… И декьикьайра ам гьа­кьван бахтлу яз аквазвай…

 

Азедин Эсетов,
Дагъустандин халкьдин духтур