Тарифни фитне вуч затIар ятIа чир хьун патал инсанди уьмуьрда са пут кьел тIуьн герек я. Сада инсан рекьизва, муькуьда хуьзва…
Инсандин кIвачи, лугьузвайвал, чил кьадай йисара за ихтилат кудзавай жегьил касдиз кьисметди вири патарихъай мергьяматлувал къалурна: мектеб хъсан къиметар аваз куьтягьна, институт яру дипломдалди акьалтIарна, хайи хуьруьз муаллимвилиз хтана. КIвалахдин сифте йисуз, вичиз вижевай акунар алай са руш хкяна, мехъерни авуна.
Амма Шагьвелед муаллим и агалкьунрал рази тушир. Адан рикIиз илимдиз рехъ ачухунин ният атана. Аспирантурадиз гьахьна, математикадай илимрин кандидатвилин дережа хвена. Яргъал вегьенач, са вад йисалай докторвилин дережани къачуна.
Вичи кIелай институтда сифте жергедин муаллим, гуьгъуьнлайни кафедрадин заведующийни хьана.
Хизандани гьалар вижеваз кадгъанвай. Галаз-галаз адаз суса цуьквер хьтин пуд руш багъишна.
Мад вуч кIанда инсандиз? Яшамиш хьухь! Кеф хкуда уьмуьрдикай!
Ваъ! Шагьвелед муаллим вичи бажармишнавайдал рази тушир. Адан рикIиз, хьанайтIа, хва кIанзавай. Амма и патахъай адаз кIандайвал жезвачир. Гьа и сеферда, ахпа сефер лугьуз, умудар кутуна хайи аялар вири рушар хьана. Муьжуьд руш!..
Сифте хьайи езнеди иранбубадин хер алай рикIел кьел кIвахна.
“Квез авайбур вири рушар я, вуна дачадикай вучзавайди я. Ам вуна заз багъишна тур”, чин-чина туна рахана ам.
“И бубадилай тахьайдаз къалурна кIанда заз хвани жедайди”, — фикирна, вичин секинвал хвена Шагьвеледа.
…Авай кIвалер-къар, къазанмишнавай девлет вири рушаризни абурун дидедиз туна, вичиз са жегьил дишегьли ахкуна, гьадал эвленмиш хъхьана.
Цаварилай куьмек атай хьиз, цIийи папа са йисалай адаз хва хана! Кас вичин мураддив агакьна. Ада кьуьзуь кьиляй вичин гъилиз атанвай хва арадал гъун патал герек къвезвай кьван вири такьатар серфзавай. Анжах, дуьньядал “пехилвал” лугьудай са агъу алайди адан рикIелай саки фенвай.
Къарикай са юкъуз адан япарихъ, рикIиз чукIул сухай кьван тIарвал гудай, “Кьузуь кьантIа хьтин адаз аялар жезмайди яни? Гада, ништа, цIийи папа гьикI къазанмишайди ятIа…” лугьудай гафар галукьна.
Гьикьван яб тагуз чалишмиш хьанатIани, кефияр сазвиликай хкуддай, зулун къайи гарни чиг какахьай хьтин хиялар кьилиз къведай. Са сеферда, аялдин кьилел са хасаратвал атуникай къурху аваз, ада вичихъ галаз гадани кIвалахал тухвана.
Санал кIвалахзавай юлдашриз, иллаки дишегьлийриз, Шагьвелед муаллимдин рикIин тIалдикай хабар авай. Методикадин са ктаб герек хьана, лаборантка Сижарат заведующийдин кабинетдиз фейила, ана адан хвани акуна. Анай экъечI хъувунмазди Сижарата вичин юлдашриз, ван алаз, “Девушки, мальчик вылитый Шагьвелед муаллим я! Как он на него похож!” лагьана, гьарайна.
И арада Шагьвелед и рушарин кабинетда авай ва Сижаратан гафар вири гьадазни ван хьана.
Са ихтилатни тавуна, ам тади кваз экъечIна фена, са арадилай, чина шадвилин лишан аваз, хтана, лаборанткадин гъиле са вижевай савкьат вугана…
Бес! Шагьвелед муаллим луварал алай… И декьикьайра ам гьакьван бахтлу яз аквазвай…
Азедин Эсетов,
Дагъустандин халкьдин духтур
