Вичиз гьахълудаказ арифдаррин, шаиррин макан лугьузвай Сулейман-Стальский район алимралдини девлетлу я. Алай вахтунда Дагъустандин, Россиядин илимдин центрайра, академийра, университетра, илимдинни ахтармишунрин институтра чпин ери-бине и райондай тир цIудралди илимдин кандидатри ва докторри зегьмет чIугвазва.
Къецепатан уьлквейра кIвалахзавай, чпин тIварар виридуьньяда машгьур хьанвай алимарни тIимил туш. ИкI, Зугьрабахуьряй тир машгьур политолог, илимрин доктор Камалудин Гьажиева США-дин, Германиядин, Италиядин, Швейцариядин ва Франциядин чIехи университетра лекцияр кIелзава. Испикрин хуьряй тир биофизик Тажиб Мирзабегова яргъал йисара США-дин ва Италиядин илимдин центрайра кIвалахна, алай вахтунда ам медицинадин цIийи дарманрин лабораториядин заведующий я.
Райондин 90 йисан юбилейдиз талукь яз 2019-йисуз акъудай “Край мыслителей и поэтов” ктабда (гьазурайбур — А.Омаров ва М.Бабаханов) райондай акъатай илимдин докторар ва кандидатар тир 283 касдин тIварар кьунва.
Лагьана кIанда, алимар районда вилик девиррани авай. Лезгийрикай алимвилин тIвар къачур сифтебурукай сад Агъа СтIалдилай тир Къафлан Идрисов я. Гьеле халкь бегьем савадлу тахьанмаз, алимвилин тIвар къачур Къафлан Идрисова Советрин власть тестикь хьайи сифте йисара ликбезар ва школаяр ачухуникни еке пай кутуна.
Сифтегьан школа акьалтIарай Къ. Идрисова кIелун (1917-йисалди) Бакудин прогимназияда давамарна. 1918-йисуз ада хайи хуьре аялриз чирвилер гуз башламишна.
1919-йисуз дагъвийри Бичерахованни Деникинан кьушунрихъ галаз азадвилин женгер тухудайла, Къафлан Идрисова Дербентдин фронтда хьайи ягъунра иштиракна.
1919-йисалай 1924-йисалди ада Кьасумхуьруьн сифтегьан школада муаллимвиле кIвалахна.
Бакудин педагогвилин институт акьалтIарайдалай гуьгъуьниз Къ. Идрисов 1927-йисуз Дербентдин педагогвилин техникумда тIебиат чирдай илимдин (естествознание) рекьяй преподавателвиле тайинарна. 1928-йисуз адакай округдин ОНО-дин заведующий хьана.
1930-йисуз Къафлан Идрисов ДАССР-дин Наркомпросди Москвадиз МГУ-дин патав гвай чирвилер хкаждай са йисан курсариз ракъурна. Идалай гуьгъуьниз Орджоникидзе шегьерда авай Горский педуниверситетда умуми биологиядин ва генетикадин кафедрадин ассистентвиле, Наркомпросдин патав гвай учебный частунин, Дагпединститутдин патав гвай Дагпедрабфакдин учебный частунин заведующийвиле кIвалахна.
1932-йисуз Къафлан Идрисов СтIал Сулейманан тIварунихъ галай Дагъустандин госуниверситетдин зоологиядин кафедрадин преподавателвиле тайинарна. Са шумуд йисуз адакай анин заведующийни хьана.
АгъастIалвийри, санлай райондин вири агьалийри илимдин рекье неинки лезгийрин, гьакIни вири дагъустанвийрин арада сифтегьанбурукай сад яз хьайи Къафлан Идрисовал дамахзава. Агъа СтIалдал са куьчедиз адан тIвар ганва.
Къ. Идрисовакай кхьенвай макъала заз Алишер Навоидин гафаралди куьтягьиз кIанзава: “Инсанар гьамиша чан аламаз амукьдач, вичин тIвар несилри рикIера хуьзвайди бахтлу кас я”.
Хазран Кьасумов
