Машгьур шаир Азиз Алемакай рикIел хкунар
“Алам” журналдин редакцияда арадал гъанвай лезги эдебиятдин “Марвар” кIватIалдин векилар 2015-йисан 24-мартдиз Махачкъаладиз мугьман хьана. И юкъуз Дагъларин уьлкведин меркезда, Расул Гьамзатован тIварцIихъ галай ктабханада, лезги шииратдин мярекат кьиле фенай.
Гзаф четинвилеривди агакьнай чун а чIавуз Махачкъаладив. Иниз Кьасумхуьрелай, Дербентдай, Махачкъаладай, Дагъустандин саки вири лезги районрай чи интеллигенциядин векилар атанвай. ЧIав агакьна, атанвайбур чкайрал ацукьай береда эквер хкатнай, микрофонар, камераяр акъвазнай… Чи кефиярни чIур хьанай. Чаз гъил агакьдай кьве чка авай: сад — МЧС-дин полковник, чи дуст, фияви Нисрет Исмаилов, муькуьдини чаз и мярекат арадал гъун патал куьмекар гайи дуствилин “Дагъустан-Азербайжан” обществодин президент Абдулкъафар Агьмедов. Гьар гьикI ятIани, экв хтаначир.
Чна, авария хьайила менфят къачудай аккумулятор кардик кутуна, межлис гатIуннай. Абдулкъафар Агьмедов рахайдалай кьулухъ Къурбаналийрин Камраназ гаф ганамазди, экв хтанай.
Мярекат лап хъсандиз кьиле фенай, гзаф кьадар чирхчиррихъ галаз ихтилатарни авунай. Чаз ктабханадин са отделдин кьилин пешекар, Ахцегьай тир Секинат Мусаевади кьвед лагьай гьавадиз чай хъваз эвернавай. И арада заз мярекатда иштиракай жегьилрикай сада къецел Азиз Алема зун вилив хуьзвайдакай лагьана. Чун танишбур тушир, амма за адан эсерар кIелнавай, и чан алай энциклопедия хьтин касдин кьатIунрикай, адан руьгьдин дуьньядин наварикай (рангарикай) заз хабар тир…
Зун устаддив рикIиз, руьгьдиз хайидав хьиз агатна, салам ганай. Са имтигьанда авай аялди хьиз шаирдин рахунрихъ, ихтилатрихъ, меслятрихъ яб акалзавай за. Чна са зур сятда кьван ихтилатарнай. Гьа и гъвечIи геренда за и инсандин къене авай вулкан кьатIанай. Дуьньядин поэзиядин гъавурда хъсандиз авай адан чIехивал, рехивал, фагьумдин экуьвал акур зи тандилай чинебан зурзунар алахьнай. Мярекатдал за лагьай са шумуд цIарцIикай ада вичин фикирар малумарнай, шииррин кIалубрикай рахана, заз хийир-дуьа авунай:
“Эйваз, рикIел хуьх! Салаз, багъдиз атайдаз ана гьар жуьредин цуьквер, майваяр акурла, адан рикI алахьда. Вучиз лагьайтIа гьар майвадиз вичин тIям-дад, гьар цуькведизни вичин атир, ни ава. Чан хва, жуван шииррин багъда са кIалубдин ваъ, жуьреба-жуьре кIалубрин, жанрайрин, темайрин эсерар арадал гъваш. Жуван стиль, рехъ, ким, багъ рехне квачирди, гъалатI квачирди ая. Ви гъалатIрихъ къекъведайбуруз чеб гъалатI тирди акурай. Таржумадани къелем кардик кутур…
За и гафар ваз вучиз лугьузватIа чидани? Вучиз лагьайтIа, ви кхьинар, шиирар, фикирар заз хуш я”, — лагьана шаирди.
Устад аста-аста рахазвай, амма заз мад ван къвезмачир. Залай алахьай зурзун къайи гьекьеди эвезнавай. “И гафар и касди заз лугьузва жал?”, — фикиррик акатнавай зун…
“Ам шаир туш, ада низ къуллугъзаватIа чизвач квез, чIал чизвач, гьисс авач адаз…” лугьузвай айгьамри шупIзавай, сайтра авай “хъенри” гатазвай зи туьд кьуранвай.
Тек са мурад амай и легьзеда захъ: са бахт хьиз, экв хьиз зи вилик акъатна, заз патав эвер гана, зи рехъ вилив хвена, агалкьунар тIалабзавай шаир хъфена кIанзавай. Вучиз? Жузамир, жува лугьуда. Зи кьве вил, багьна кIанзавай циф хьиз, булах хьиз ацIанвай. Къеняй къвезвай ифиндини гьайифди, авахьрай лугьуз, вилерал накъвар гъизвай. Заз а стIалар Азиз Алемаз акуна кIанзавачир…
Чун кьисметди мад гуьруьш хъувунач. Амма адан гафари къени зи мефтIеда, са лезги манидин ванци хьиз, тупIув фидай рехъ ваъ, пад къалурна, “инай рехъ авуна вач” лагьай са рехидан гьукумди хьиз чамарарзама.
РикIера гел, сенятда мектеб таз алакьай инсанди рикIера, хиялра, сенятда вичин уьмуьр давамарда. Рекьин тийир ксариз за датIана салам гуда. Рагьмет хьурай ваз, Азиз Алем!
Эйваз Гуьлалийрин,
КцIар райондин Чпир хуьр
