Машиндин рехъ — им инженервилин багьа, вичел еке зегьмет алай, яшайишдин манадин тамам комплекс я. Адан куьмекдалди автотранспортди уьлкведин 80% парар дашмишзава. Рекьерин гьалдилай, еридилай автотранспорт ишлемишиз хьун ва рекьерин хатасузвал таъминарун аслу я. “Ви шумуд йис ятIа ваъ, вун гьикI ва гьикьван рекьер фенватIа важиблу я” лугьудай камаллу ихтилат ава. Амма яргъал рекьер лайихлудаказ атIудай шартIарни кIанда эхир.
Эхиримжи вахтунда республикадин “Мегьарамдхуьр-Ахцегь-Рутул” автошегьре гьатта ишлемишдай мумкинвал амачир кьван пис гьалда авай. 1997-1998-йисара къир цайидалай кьулухъ ам ремонт хъувунвачир. Ида халкьдин патай гьахълу наразивилерни шикаятар арадал гъизвай. Месэла чкадилай юзурун патал эхиримжи йисара Ахцегь муниципалитетдин кьил Осман Абдулкеримован къул алаз низ чида, гьикьван чарар кхьенатIа “Дагавтодор” карханадинни республикадин гьукумдаррин адресрал. Цин стIалди къванцяйни тIекв акъудда лугьуда. Чпикай ихтилат физвай рекьер авай гьал, Кьиблепатан Дагъустандин районра къекъведайла, РД-дин кьилин везифаяр вахтуналди тамамарзавай Сергей Меликовазни акуна.
Эхирки, разивилелди лугьун, “мурк юзана”. Ингье, са гьафте я, заказчик ГКУ “Дагестанавтодор” ва подрядчик ООО “Фериде” кархана (генеральный директор — Р.С.Жалилов) яз, рехъ тамамдиз цIийикIа туькIуьр хъувунив эгечIнава. Икьрардин бинедаллаз гьелелиг 21 километрдин рехъ туькIуьр хъийизва, адакай 11 км — цIи, амайдини къведай йисуз. Умуми къимет тахминан 300 млн манат я.
— Алай вахтунда и рекьел чи карханадин кьве бригадади пакамалай няналди гьакъисагъвилелди кIвалахзава: четин ва пара вахт къакъудзавай накьвадин къат, рекьин чин сад хьиз туькIуьрунал машгъул я. Ахпа къир цунив эгечIда. Пешекаррин, техникадин патахъай дарвал авач. Са бригадади Докъузпара райондин сергьятра авай 54-68 километрдин (адакай сифтегьан 7 км гъилевай йисуз бегьемна, ишлемишиз вахкуда), кьвед лагьайда — Ахцегь райондин мулкунал алай 68-75 километрдин мензилда зегьмет чIугвазва. Ина, тайиндиз лагьайтIа, Ахцегь РЭС-дилай башламишна, 4 км рехъ (68-72 км) 2021-йисуз бегьемарда. Четин чкаярни гьа и участокда ава. ТуькIуьр хъийизвай рекьикай лагьайтIа, адан гьяркьуьвилел 7-8 метр, къерехрал 1 метр жеда. Яд ахвадардай хвалар патал 400 мм диаметрдин асбестдин турбаяр юкьвай атIана, чIутхварар хьиз ишлемишда. ГьакIни рекьерик квай ракьун куьгьне турбаяр цIийибуралди эвезда. Исятда, аквазвайвал, гележегда рехъ марфадин ва дигидай цикай хуьн патал чна ам авайдалай 0,5-1 метрдин хкажна, таптамишна, сигъ ийизва, — лугьузва ООО “Фериде” карханадин геодезист, ремонтрин участокдин начальник Назим Сеидовани Ахцегьрин “ДЭП-4” карханадин начальник Риналдин Азизагъаева.
Рехъ туькIуьрзавай гьал ахтармишун, эцигунрин кIвалахрал гуьзчивалун патал мукьвара анал Ахцегь райондин кьил Осман Абдулкеримов, депутатрин райсобранидин председатель Абдул-Керим Палчаев, муниципалитетдин эцигунрин ва сад тир заказчикдин управленидин (УСЕЗ) начальник Сердер Молалиев фена. ТуькIуьр хъийизвай рекьин ери хъсанарун патал абур пешекаррихъни фялейрихъ галаз рахана. Кар вилик фин патал чкадин администрациядилай аслу тир вири кIвалахра абуру алакьдай куьмек хиве кьуна. Гьелелиг ийизвай крарилай райондин кьиле авайбур рази яз амукьна.
Эхь, республикадин “Мегьарамдхуьр-Ахцегь-Рутул” автошегьредин гьелелиг анжах 21 километрдин мензил къайдадиз хкизва. Гьелбетда, идалди месэла гьялна акьалтIзавач. Амай пай, цIийи тендер-контракт малумарна, 2022-йисалай ремонт хъийидайвал я.
Дашдемир Шерифалиев
