2021-йисуз Дагъустан туризмдин рекьяй хейлин вилик фена ва икьван чIавалди тахьай кьадар туристар кьабулна. Асул гьисабдай республикади мугьманар вичин тIебиатдин ва архитектурадин памятникралди, девлетлу медениятдалди, миллетрин жуьреба-жуьревилелди ва вижевай тIуьнралди желбзава.
Шегьерра, гьатта дагълух чкайрани, абур патал къулай шартIар тешкилзава. Дагъустандин халкьдин мугьманпересвили лагьайтIа, республикадиз къвезвай ксариз кьетIен жуьреда таъсирзава. Иниз са сеферда атай ксариз мад ва мад сеферда хквез кIан жезва.
Сиягьатзавайбурун арада виридалайни гзаф Дербентдин, Гамсутлдин, Къурушрин, Сулакдин дагьардин, Гунибдин, Сарыкъум тепедин, Чохдин, Мичегьрин ва маса маршрутар машгьур я.
Къурушрин хуьр
Къуруш Дагъустандин кьиблепата авай хуьр я. И хуьруьн къешенгвал адакай ибарат я хьи, ам виридалайни кьакьанда авай хуьрерин арада Европада сад лагьай чкадал ала. Иниз мугьман хьайибуруз тIебиатдин ажайиб, тежер хьтин гуьрчег шикилар ачух жезва. Ам элкъвена зурба дагълари кьунва: Базардуьзуь, Шалбуздагъ, Ярудагъ. Хуьруьз фин патал махсус ихтияр къачуна кIанзава, вучиз лагьайтIа, ам къунши уьлкведихъ галаз сергьятдал ала.
Мичегьрин хуьр
Ахцегь райондин Мичегьрин хуьр Дагъларин уьлкведиз къвезвай мугьманрин рикI алай пипIерикай сад я. И хуьруьз фин регьят кар туш. Яшайишдин шартIарни акьалтIай къулайсузбур я. Яваш-яваш агьалийрин кьадар ина тIимил жезва — хуьре амайди анжах са цIуд-къад хизан я. Августдин эхирдай Мичегьа гьар йисуз Хуьруьн югъ къейдзава ва вири агьалияр, гьатта фадлай шегьерриз куьч хьанвайбурни, иниз кIватI жезва. Суварин юкъуз агьалийри сада-садаз пишкешар гузва, мугьманвилиз физва. Туристар ина гьамиша багьа мугьманар я.
Ахцегьрин хуьр
Хуьруьн яшдиз талукь месэлади гьамиша гьуьжет арадал гъизва. Бязи ахтармишунардайбуру гьисабзавайвал, Ахцегьрин хуьруьн яш гьатта пуд агъзур йисаз барабар я. Хуьр Махачкъаладивай 250 километрдин яргъа ава, амма, иниз акъатайла ваз акI жеда хьи, гуя вун элкъвена шегьердиз хтанва. Куьгьне гьамамрилай, мискIинрилай, музейрилай гъейри, ина мугьманханаярни, зурба туьквенарни, маса чкаярни ава. Инсанар ина къулай шартIарив вердишзава, гьаниз килигна, хуьруьн агьалийрин кьадар гзаф я.
Эгер куьн иниз июндин вацран эхиримжи киш юкъуз акъатайтIа, куь бахтуни гъайидай яхъ! И юкъуз “Шарвили” сувар къейдзава. Им гьар йисуз къейдзавай ва намусдин, къуватдин ва акьуллувилин чешне тир халкьдин эпосдин игит Шарвилидиз бахшнавай сувар я. Шад мярекатдал гзаф кьуьлерда, манияр лугьуда. ГьакIни квевай ина суварин сергьятра аваз кьиле физвай акъажунра (залан шейэр хкажунай, къванер яргъаз гадарунай…) иштиракиз жеда.
Са гафуналди, эгер куьн Дагъустанда яшамиш жезватIа, я тахьайтIа республикадиз мугьман жедай фикир аватIа, куьне и суварик чарасуз иштиракна кIанда! Гаф гузва — инай куьн неинки рази, гьакIни тух яз хъфида.
Самур Азимов,
ДГУ-дин филологиядин факультетдин
журналистикадин отделенидин 3-курсунин студент
