Бажарагълу писатель Расим Гьажидин эсеррикай итижлу фикирар гзафбуру кхьенва. ХатIунин кьетIен­ви­­лелай гъейри, адан эсеррин чIални девлетлуди, фи­кир желбдайди я. Адан яратмишунра кIелчидал тек-туьк­ дуьшуьш жедай гафар, ибараяр гзаф ацалтзава. Месела, кула, кIурукI, штIепIил, къапанчи, гьайвандар, къараткенлух…

Нугъатдинди яз чи гафарганра къалурнавай кула гаф “куткун”, “кутIал” гафарин синоним я. Эдебиятдин чIала гзафни-гзаф чал “куткун” (тIваларикай хранвай, векь, нагъвар ва маса затIар твадай) гьалтзава. Самур­ дередин бязи хуьрера “кутIал” лугьуда. Р.Гьажиди вичин “Зи ирид стха” эсерда кьериз-цIаруз гьалтзавай кула гаф ишлемишнава: “Чна гьар сада са кула кьадай, Къабустан-бади лагьайтIа, кулаяр”.

КIурукI ахъай тавунвай цуькведин тIур я (цуьк ахъай­­дай тIур). Суал къвезва: са гафуналди “кIурукI” лугьуз же­дай мумкинвал аваз хьайила, вучиз чна ­адакай “цуькведин тIур” ийизва? Эдебиятдин чIалан лексика гегьен­шарзавай рекьерикай сад гьа и мисалдай аквазва. Р.Гьажиди винидихъ тIвар кьунвай эсерда а гаф ишлемишна­ва:  “Адет яз, ада и кIвалахар гатфа­рихъ, кIурукI кьа­­­дайла, чунни галаз тамуз фена, кьилиз акъуддай”.

Урус гафар лезгиламишунин кардани писателди устадвал къалурнава. Месела, “Зи ирид стха” эсерда “штапель” гаф (парчадин жуьре) ада авайвал кхьенач­: “АлукIна вичин штIе­пIил­дин перемни, акьахна хъархъун тарцин аскIан хилел”.

ЦIийи гафар арадал гъунин карда ада суффиксрикайни пешекарвилелди менфят къачуна. И жигьетдай винидихъ тIвар кьунвай эсердай тек кьве мисал гъун бес я: гьайвандар, къараткенлух, къапанчи. “Гьайван­даррин вилик гзаф еке везифаяр акъвазнава”. “Гьина­вачтIани, къараткенлухда акIанвайди я”. “Чиниз гъуьр хкайла, адакай къапанчини жедай. Ада ви­чин къапандал тIуб эцигайдан диде-буба акадардай тир гьа-а!”.

КIелзавай кас манайрин гъавурда акьун тавунин кIевера гьатзавач: гьикаятчиди гьайвандар гьайванар хуьзвайдаз, къараткенлух къараткенри кьунвай чкадиз, къапанчи къапандал (чIехи терез) метягь алцумзавайдаз лугьузва.

Манаяр чир хъувунин, ахтармишунин гереквал авай хейлин маса гафарни адан эсерра тIимил авач. Абурукай мад сеферда ихтилатда.

К.Ферзалиев