Дегь девиррай чав агакьнавай ихьтин адет зи рикIел гила атунихъ себебар гзаф ава. Дуьньяда кьиле физвай бязи крар акурла, дугъриданни, чун гьи девирда яшамиш жез­ва­тIа, чна чун гьикI кьиле тухун лазим ятIа, рикIелай алатнавайди хьиз жезва. Рагъ — дуьнья хуьзвай, адан уьмуьрдиз къуватар артухарзавай михьи чешмеяр, ниятар терг ийиз, чил чIулавра тваз алахънавай келлегуьзар гьикьван аватIа ни гьисабна?

Украинада чи Яракьлу Къуватрин куьмекдалди ДНР, ЛНР хьтин республикаяр  хуьнин, анагар ва санлай вири Европа (гила шумуд лагьай сефер­да) фашизмдикай михьи авунин махсус серенжем кьиле тухуз варз алатнава. Амма и кардиз мажбурай къуватар секинардай чкадал абур генани руьгьламишиз, яракьралди ахцIуриз, идалди кьиникьарни чукIурунар мадни гзафариз алахънава.  Америка кьилеваз вири дуьнья.

Россия ва россиявияр тергна, абурун мулка­рин­­­ни­ девлетрин иесивал авунин иштагьар импе­ри­а­­лист ампайрихъ, иллаки фашизмдин мая акахь­на­вай ев­ропавирихъни америкавийрихъ гьамиша ­авайди я. Дуьньядин вири дявеяр гьа кар паталди къурмишайбур туширни? Гила абурун фендер­ мад­ни яцIу хьанва. Украинадин чилел зулумрикни­ гуьл­лей­рик рекьизвайбур гуя инсанар туш. Абуру­кай ер­ли рахазвач. Украинви президентдини вичин­ кьушундив вичин халкь ягъиз тун, халкьдин эмен­нидиз­ жезмай кьван еке зиянар гуз тун мусибат туширди хьиз кьазва. “Рагъ” къакъудзава лугьузва идани. Гьа­виляй Россиядал ва россиявийрал вегьин тийиз­вай буьгьтен, илитI тийизвай къадагъа (санкцияр) амач.

Фагьума садра, Россиядай газни, нафтни, недай фуни, хъвадай ядни кIанзава. Амма адан халкь­дин чIал, литература, культура, спорт, аде­тар­, тарих — вири квадарна, халкь яз терг авун истемишзава. Им “демократия” я лугьузва. Дуьнья туь­кIуьр хьунин “цIийи къайда” — Америкадин къайда арадал гъуникай рахазва… Европада авайди гьа Америкадин “къайда” туш жал? Фашистрин къайда, ви­ри тергна, чеб хуьнинди… Вични масадан гъи­ле­ралди… И кар чаз 24-мартдиз Бельгияда кьиле фейи НАТО-дин блокдик квай уьлквейрин кьилерин форумдини субутна. Нацистрини фашистри мусибатрин хура тунвай халкьариз куьмек (гуманитарный) гуникай гафни лагьанач. Амма зулумкаррив кIани кьван яракьар вугунин къарар кьабулна. Инсанар гьикьван гзаф кьейитIа, гьакьван хъсан я лагьана… Европадин “демократия” гьи чин алайди ятIа, и къарарди мадни  ачухдиз успатзавачни?

Эхь, СССР чукIуруникди 90-йисарилай инихъ  адан мулкарал арадал гъайи виликан бязи республикайра Европадин ва Америкадин “демократиядин” тапан ивиррин муьргуьда гьатнавай, дуьньядин чIулав къуватрин ялаври руьгьламишнавай миллетчийрини фашистри кьил хкажна. Гуржи­с­тан­да, Прибалтикада, Молдовада, масанра къурмиш тавур жуьредин рангунин революция амани? Украи­на лагьайтIа, мадни вилик акатна. Ина банде­ровчий­рин — чпи фашистрин Германиядиз къуллу­гъай, мил­­­лионралди са тахсирни квачир ислягь ин­санрин чанариз инсафсузвилелди къаст авур бу­байрин эвледриз рекьер ачухна. Америкадай агакьай печенийрин кIусарихъ и “патриотри” Киевдин “майданар”­ къурмишна, Одессада инсанриз — фашизмдин идеологиядиз аксибуруз чан аламаз цIай яна. ДНР ва ЛНР 8 йисуз тупарай ягъиз, бомбайринни гуьллейрин харцик кутаз, 14 агъзурдалай ви­низ урусриз ва урус чIалал рахазвайбуруз инадар кьуна, чандивай­ авуна. Гьакъикъатда Россиядиз ва россиявийриз акси яз дяве къурмишна.

Эхирни, маса мумкинвал амукь тавурла, Россия и чил ва халкьар цIийи фашистрикайни миллетчийрикай михьи хъувунин махсус серенжем кьиле тухуниз мажбур хьана. И келимаяр тикраруниз мажбур жезва.

Гьасятда Америкадинни Европадин агъайрай гьарай акъатна: Россия чапхунчи яз малумарна. “Рагъ кьазва!” лагьана, “лигенар гатаз эгечIна”. Ам­м­а­­ чпи дуьнья тирвал — Японияда, Кореяда, Вьетнамда, Аргентинада, Чилида, Кубада, Афгъанистанда, Иранда, Югославияда, Ливияда, Сирияда, масанра йисаралди  къурмишай кьван мусибатар вуч паталди тиртIа лугьузвач. Виридаз “демократия” тIвар ганва.

Америкадин “къайда” я! Хиросимадал, Нагаса­кидал вегьей атомдин, Вьетнам кайи фосфордин  бомбаяр “гуманный” (инсанвал квай) бомбаяр тир лугьузва. (?) Югославия, Ирак, Ливия ягъай бомба­ярни гьакьван «инсанвилинбур» тир кьван!

Жанабияр! Абурукай сад кьванни куь шегьеррал­ аватнайтIа, белки, чир жедай куь эвледризни гьихьтин “гуманный” бомбайрин иесияр  чпин бубаяр ятIа.

Америкадин “демократиядин гилан буба” Байдена Россиядивай газ, нафт, маса затIарни маса къачунал къадагъа эцигна. Агална маса рекьерни­. Амма гьасятда мад америкавийрай гьарай акъат­на. Машинра цадай бензиндин, маса затIаринни къи­метар цаварихъди фена. “Им Путина чал илитI­­навай багьавал я”, — малумарна вичин халкьдиз Байдена. Гила Европани секинариз кIанзава. “Демократия харжияр герек затI я”, — лугьузва.

Украинада чи аскеррин гъиле гьатнавай хейлин документри ана Америкади биологический яракь гьазурун патал тухузвай тежрибайрин цIуд­ралди лабораторияр авайди дуьздал акъудна. Америкади­ гьарайна: абур гуя инсанрин “сагъламвал” хуьн па­тал тухузвай тежрибаяр тир. Амма ихь­тин “хъсан” ла­бораторияр чпин чилерал кардик­ кутун тавуна, Россиядин сергьятар тирвал вучиз ачухнаватIа хиве кьазвач.

ТIугъвални америкавийри Китайдай атай завал я лугьузвай. Амма гьакъикъат масад хьана. ТIугъвалдин азарди Америкада фадлай вичин кар аквазвай. Эхирни, дуьнья тирвал чукIурна. Им яни бес “инсанвилин чин”?

Виридалайни чиркин гьараюнар и “демократри” интернетдин сайтар, маса такьатар кардик кутуналди ийизва. Тапан хабарринни фитнейрин тум-кьил амач. Абурун агъу чи обществода чукIур тавун патал чи государство хейлин каналрал, сайтрал къадагъаяр эцигуниз мажбур хьанва. Амма абуру чи хейлин СМИ-рални къадагъаяр эцигнава. Дуьз  информация агакь тавун паталди…

Ийизвай гьараяр гъвечIибур туш. Россиявийри­з жуван гьукуматдин къурулушар терг авуниз эвер гузва. Ибурук инай  аниз катнавай хейлин олигархар­ни, “инсанрин ихтиярар хуьзвай” тапан патриотарни­ ква. Девлет инай тарашиз, аниз къуллугъзавайбур…

ХХI асирдин «цивилизаторри» ихьтин савашриз рехъ гуни чак гьакъикъатдани къурху кутазва. Келлегуьзри вуч хьайитIани кардик кутун мумкин я. Байден хьтин халисан жаллатIди — Иран, Ливия, Югославия ивидани бипIинра турда, чи Президент­диз дявекар-тахсиркар лугьузва. Донецкдин, Луганскдин, Мариуполдин са тахсирни квачир инсанар яшамиш жезвай кIвалерни, аялрин бахчаярни, школаярни, больницаярни язавайбур бандеровчияр — цIийи фашистар ваъ, урусрин кьушунар я лугьузва… Россиявийри дяве физвай чкайрай катиз кIанзавайбурун рекьерни кьазва  кьван, абурун колоннаяр язава кьван…

Европавийри и гафар гьахъбур яз гьисабзава. Рагъ туьхуьрзава — лигенар гатазвач.

Иниз килигна чна, россиявийри, бубайрилай чав агакьнавай игитвилинни ватандашвилин, инсанвилинни гъейратлувилин ирс-адетар паквилелди хуьн ва вири дережайра машгьур авун лазим я. Чи къудратлу яракьлу къуватри а буржи игитвилелди кьилиз акъудзавайдан гъавурда жен.

Чи далу падни мягькемди хьун лазим я. КIва­лах тийизвай, гъиляй-виляй вегьенвай са карханани, баятлухриз элкъуьрнавай чуьллерни, салар-багъларни чахъ тахьун лазим я. Макъам четинди, дявединди тирдан гъавурда гьар сад акьуна, вирибурун къуватар садна кIанда.

Къенепатан душман къецепатандалай хаталуди тирдан гъавурда акьан.

Рагъ хуьн, дуьнья саламат авун, гележегдин умудар артухарун чи макьсад я. И кар лигенар га­таз ваъ, душманар гатаз кьилиз акъудна кIан­за­ва. Чна чи Армия хуьда, Армияди — чун… Чи Пре­зидентди, Гьукуматди кьабулнавай эхиримжи вири серенжемри чи умудар артухарзава.

Мердали  Жалилов,

литературадин отделдин редактор