Гьар йисуз гатфариз ва зулуз призыв кьиле физва — диде-бубайри чпин рухваяр армиядин жергейриз рекье твазва.
И сефердани октябрдин вацра Дагъустандай са жерге жегьилар Ватандин вилик чпин хиве авай пак буржи тамамариз фена. Виликрай, яни 90-йисарилай жегьилар армиядиз са акьван ашкъи авачиз физвайтIа, са кьадарбуру кьил къакъудзавайтIа, гила абур гуьгьуьллувилелди рекье гьатзава. Армия жегьилар патал гьамиша тербиядин, ахлакьдин, беден лигимардай халис школа я. Армиядиз аялвилин кстахвилин са кьадар хесетар кваз физватIани, абур анай лигим хьана, уьмуьрдин, зегьметдин, диде-бубадин къадир чир хьана, викIегьбур яз хквезва.
Гьар гьикI ятIани, рухваяр армиядиз рекье твадайла, диде-бубайрик са гьихьтин ятIани къалабулух квачиз жедач. Белки, им дуьньядин гьалар секин туширвиляй ятIа, я тахьайтIа, “дедовщинадихъай” кичIезватIа?.. Алай вахтунда армиядин частара гьихьтин гьалар аватIа, завай лугьуз жедач. Гзафбуру къейдзавайвал, чка-чкада кьиле авай командиррилай гзаф аслу я. Малум я хьи, гьеле Советрин девирдани “дедовщинадин” дувулар деринриз фенвай. Армияда фадлай къуллугъзавайбуру цIийиз атанвай жегьилрив чпиз “къуллугъ ийиз” (кроватар дуьзариз, чекмеяр михьи ийиз, парталрик михьи лацу чIукар кухтаз ва икI мад) тазвай.
Чпи лагьайвал тавуртIа, табий тахьайтIа, инсафсузвилелди гатазвай, югъ гузвачир, лапIашдик кутазвай. Ихьтин чIуру крар себеб яз жегьилрикай, гьатта инвалидар хьайи ва, эхиз тахьана, армиядай катай дуьшуьшарни кими туш. Ихьтин гьалар авайвиляй, аскеррин дидейрин клубни кардик кутунай. Абуру частара авай гьаларал гуьзчивал тухузвай, аскеррин диде-бубайрихъ галаз алакъа хуьзвай. Амма вучиз ятIани эхиримжи вахтара абурун ван-сес амач. Белки, военный частара къайда-низам хуьзва, абурун гуьзчивал герек къвезмач жеди…
Заз инал ихьтин са агьвалатдикайни лугьуз кIанзава. Жегьилар армиядиз фидайла, абурув военкоматдай жуьреба-жуьре анализар, справкаяр истемишзавай са чар ацIай сиягь вугузва. А чарарни гваз абур лазим тир идарайриз физва. Кар анал ала хьи, а идарайрай призывникриз справкаяр вучиз ятIани пулунихъ гузва, анализарни пулдихъ ийизва. Накь школадин партадихъай, институтдин куьсруьдихъай къарагънавай, гьеле са кепекни къазанмиш тавунвай жегьилривай, гьар са анализдай (150, 200, 500, 700, 800 манат ва икI мад) пулар къачун дуьз жеч эхир! Эгер абур хсуси клиникаяр я лугьузватIа, белки, и девирдиз инсанвал, мергьяматлувал, регьимлувал хас туштIа!. Бес гьукуматдин вичин медидараяр гьина ава?! Ватан хуьз физвай жегьилривай гьикI лагьана къачуда пул?! Яраб и акьалтIай чIуру кIвалахрин эхир мус жедатIа?! Дагвоенкоматди ихьтин месэлайрал вичин гуьзчивал артухарун ва абур гьялун лазим я. Жавабдар кIвалахдив виринра вири жавабдарвилелди эгечIун лазим я.
Къуй армиядиз фенвай чи балаяр, дуьнья ислягь хьана, сагъ-саламатдиз хтурай!
Надият Велиева
