Къенепатан крарин органра­ къул­лугъ авун патал, са шакни­ алачиз, викIегьвал, сабурлувал­, бедендин ва руьгьдин мягькем сагъвал, гражданвилин буржи­, ватанпересвилин гьисс, инсанрин уьмуьрдин хата­сузвал таъминарунин жигьетдай жа­ваб­дар­вал сифте чкадал хьун герек я. Заз вири и ерияр­ хас, гзафбуруз таниш тир чи баркал­лу полициядин (мили­циядин) отставкада авай Арасханов Исмаил Гьамидуллаевичакай суьгьбетиз­ кIан­­­­зава. Себебни авачиз туш: и йикъара­ ада вичин уьмуьрдин 65 лагьай­ гатфар къаршиламишзава. Адан уьмуьрдиз вил вегьин патал чна и «багьнадикай» менфят къачуз­ва…

Чун фадлай таниш я. Алатай йисарикай, къуллугъ авур чкайрикай ихтилат фейила, Исмаил Гьамидуллаевичан чиник сабурлу, туьнтвал квачир хъвер акатда. Им чи дуст ихтилат ийиз гьазур я лагьай чIал я. Сифтедай атIугъай кас хьиз аквада ам, амма яб акалайла, итижлу суьгьбетчи тирди якъин жеда.

Уьмуьрдин четинвилер, алатай асирдин вири несилдиз хьиз, Исмаилазни — чIехи хизанда­ еке хьанвай хуьруьн гададизни — акуна. Аял чIавалай зегьмет чIугваз вердиш хьайи жаван къазанмишай гьар са кепекдин къадир аваз, вахт тахьанмаз чIехини хьана. Мегьарамдхуьруьн школа акьал­тIар­намазни, Исмаил чкадин совхоздиз рабочийвиле кIвалахиз фена. 18 йис тамам хьайила, жаван Советрин Армиядин жергейриз фена. 1977-йисан ноябрдилай 1979-йисан ноябрдалди ада Ватандин вилик вичин буржи кьилиз акъудна. И йисара цIийи дустарихъ, цIийи къайдайрихъ галаз сад хьиз, кIе­велай таъсирдай крарни хьана адаз. Ватандин вилик буржи намуслудаказ кьилиз акъудайди, армияда тафаватлудаказ къуллугъайди И.Арасхановаз командирри­ гайи са шумуд грамотадини сержантвилин «гъетери» мадни хъсан субутзава.

— Армияда за Венгрияда ЮГВ-да (Южная группа войск) къуллугъна. Къенепатан крарин органра кIвалахунин фикир зи кьилиз армияда авайла атана. Ана авай къанун-къайда, низам заз хуш тир, — рикIел хкизва Исмаила. — 1980-йисуз Архангельскдин областдин Ерцево посёлокда кардик квай милициядин махсус школадиз гьахьун зи уьмуьрда лишанлу вакъиадиз элкъвена. Идалайни гъейри, диде-бубадин, муаллимрин, милицияда кIвалахай ими Арасханан меслятар, акьуллу ихтилатар гьавайда фенач. Уьлкве, жемият закондал амал тийиз­вайбурукай хуьдай ният хьана захъ. КIвалахай вири йисара зун инсанрин ислягь уьмуьр хуьз ва зегьметчи халкьдиз куьмек гуз алахъна.

Гьатта назик набататрини чпиз яшайишдин рехъ къванцяйни акъуд­да, жагъурда. Исмаилани гьа тегьерда, четин шартIарай саданни куьмек галачиз, уьмуьрдин рехъ жагъурна.

Милициядин махсус школа агалкьунралди куьтягьай жегьилдиз П-233/2 отрядда акъвазун теклифна. Са тIимил вахт алатайла, Исмаилакай отряддин начальник хьана. Им жегьилдин пешекарвилиз ганвай къимет, адал жавабдар къуллугъ ихтибариз жеда лагьай чIал тир. Вичел тапшурмишнавай жавабдар и везифа ада агалкьунралди кьилиз акъудна.

Инсанрин ихтибарвал, белки­, къачун артух четин туш, анжах­ а ихтибарвал яргъалди хуьз гзаф­бурулай алакьзавач. КIва­лах­да хъсан нетижаяр къалурай­ И.Арас­ханов Рязандин МВД-дин кьилин школадиз ракъурна. 1996-йисуз кIелунар акьалтIарай адал гила мадни еке жавабдар къуллугъ ихтибарна. Адакай Архангельскдин областдин махсус отряддин командир хьана. Къуьнерал майор­вилин чинери нур гана. ЦIийи къуллугъдални дерин чирвилерикай, алакьунрикай менфят къачуна, сарсахвал гвачиз, инсанрихъ галаз дуьз рафтарвал ийиз эгечIна, вичин регьбервилик квайбурун, санал кIвалахзавай юлдашрин арада гьуьрмет къазанмишна.

Исмаил Арасханован ихтилат­рай малум хьайивал, къуллугъди адан хесетриз екез таъсирна, гуьгъуьнлайни а хесетри уьмуьрда адаз куьмекна. Иллаки Первомайскда Радуеван бандитри залук яз инсанар кьурла, Къарамахида ва Чабанмахида (1999-йис) хьайи вакъиайри. Уьмуьрдин и легьзеяр Исмаила рикIик гъалаба, секинсузвал кваз рикIел хкизва. Анжах вичихъ галаз окопра хьайи дустарикай, викIегь юлдашрикай рахадайла, ам ачух жеда.

Йикъар, йисар, уьмуьр хабарни авачиз фида. Рехи ранг янавай цIвелери жегьилвал фенвайди, са кьадар уьмуьр акунвайди къалурда.  Исмаилан рикIел мукьвал-мукьвал хайи хуьр, аял вахтарин дустар, Самур вацIай куткунар вегьез балу­гъар кьур вахтар хквезва. Дагъустандихъ, хайи Мегьарамдхуьруьхъ вил жезва. Къарар кьабулна, хайи ерийриз хкведайвал хьана. Ингье 1995-йисан апрелдиз Исмаил Махачкъаладин СОБР-дин 6-отделдин  начальник­виле тайинарзава. 1998-йисуз ам хайи хуьруьз, райондин дежур­ный частунин начальниквиле кIва­лахал хквезва. Хайи райондани ада вичин алакьунар къалурзава. 2003-йисуз И.Арасханов районрин (Мегьарамдхуьруьн, До­къузпара,­ Ахцегь, Рутул) уртах уго­ловно-ис­полнительный инспек­ция­дин начальниквиле тайинарзава. И къуллугъдал ада гьатта 2008-йисалди зегьмет чIугуна. Пенсиядиз экъечIдай вахт хьайила, Исмаила вичин ихтиярда гзаф вахт хьуникай, а вахтни хизандихъ галаз акъудуникай фикирарзавай. Хизан инсандиз виридалайни багьа я. Сир туш, пешеди вун гьихьтин еке кукIушрихъ тухвайтIани, гьикьван пулар ва дережаяр инсандихъ хьайитIани, аялри, хтулри, птулри инсандиз гузвай къуват, кIанивал са куьналдини эвез ийиз жедач. Хизан — им жуван кIани кайвани, аялар-хтулар, вахар, стхаяр я. Инсандихъ Ватандилайни хизандилай багьа затI авач…

Амма зегьмет чIугваз, инсанрин арада аваз вердиш хьанвай, чанда къуват амай офицердивай кIвале ацукьиз жедани?

МВД-дин органрай экъе­чIай­­да­лай инихъ къенин йи­къал­ди Исмаила Магьарамдхуьруьн райондин администрациядин комиссиядин секретарвиле кIвалах давамар хъувуна, кIвале чими къулав адаз кьарай атанач. Гьахьтинди я адан къилих. «Коллективда регьят я, шад я», — хъуьрена ам за суал гудалди. Тариф авун туш, жавабдар и пешени ада чIехибурун гаф къачун тавуна, гьакъисагъвилелди зегьмет чIугуналди кьилиз акъуд­завайди чаз адахъ галаз санал кIвалахзавай юлдашрин ихтилатрайни малум жезва.

Исмаилан агалкьунрик квай  адан уьмуьрдин юлдаш Суреядин (ада ДГПУ-дин ФИЯ куьтягьнава)­ пай екеди я. КIвалахда гьихьтин че­тинвилер хьайитIани, ада вичин хъуьтуьл сесиналди, хъсан хесет­ралди юлдашдиз къуват гана­, адак руьгь кутуна. Виридалайни­ багьа савкьат — гуьзел пуд аял ба­гъиш­на. Бес идалай еке бахт жедани?

Рухвайри бубади къалурай рехъ кьуна, органра кIвалахзава. Абуру Арасхановрин хизандин цIийи тарих башламишзава. ЧIехи хва Гьамидуллагьа Росгвардияда къуллугъзава. Кьве стхадини (гъвечIи Рустама — яру дипломдалди) Самарадин юридический институт акьалтIарнава. И йикъара Арасхановрин хизандиз хъсан хабар атанва: подполковник Рус­там генерал-майор Ветрован приказдалди  Москвадин областдин УФСИН-дин  начальниквиле тайинарнава. Марям Исмаиловнади Сеченован тIварунихъ галай мединститут акьалтIарна, Москвада терапевт яз зегьмет чIугвазва.

Суреядин ва Исмаилан дамах хтулар я. Чна кIевелай инанмишвалзава, хтулрини чIехи бубадин рехъ давамарда, чунни полициядин цIийи тухум арадал атунин шагьидар жеда.

Арасхановрин тухумдикай гаф кватай чкадал, ППС-дин командир, старший лейтенант, чи арадай вахтсуздаказ фенвай Рамидин Магьамедовичан тIвар, игитвилин къамат рикIел хкун тавуна жедач. Къуллугъ кьиле тухудайла, Махачкъалада кьегьал авай машин вагьшийри хъиткьинарна. Игитдин тIвар МВД-дин вилик квай паркуна авай мемориалдин кьулунал ала. Кьегьалар чи рикIера гьамишалугъ амукьда.

Газетдикай менфят къачуналди, за МВД-дин ветеран Исмаил Гьамидуллаевичаз юбилей рикIин сидкьидай тебрикзава. Къуй адан рикIе авай вири хъсан фикирар кьилиз акъатрай! Адахъ яргъал уьмуьр, хизанда мадни хушбахтвал, садвал, берекат, гьуьрмет хьурай!

Н.Набиев