Дуьньядин кьвед лагьай дяведа фашистрин Германия дарбадагъ авур, Советрин халкьдиз ва Яру Армиядиз гъалибвал гъайи, Европадин уьлквеяр нацистрин лукIвиликай азад авур зурба полководец Иосиф Сталинакай эхиримжи йисара хаинри, чи ва къецепатан лагълагъчийри гьикьван нагьакьан ихтилатар авуна, адак квачир тахсирар кутуртIани, адан зурба крар усалариз алахъзаватIани, тарихдин гьакъикъи крар, делилар, гъалибвилер я къакъудиз, я хъендик кутаз жедач. Гьакъикъатдани, Сталин Аллагьдин патай пара терефрихъай бажарагъдин пай ганвай кас тир. Регьбер, полководец, философ, аяндар инсан хьиз. И кардин патахъайни адан масадалай алакь тавур хьтин зурба ва къени крари, жуьреба-жуьре вахтара кьабулай серенжемри, кхьей камаллу ктабри, лагьай гафари ачухдиз шагьидвалзава. Хаинри гьикьван алахъунар авуртIани, Сталин тарихдай акъудиз, я халкьарин рикIелай алудиз жедай кас туш.
Аяндар касди вичин вахтунда Украинадин миллетчийрикайни дуьзгуьн гафар лагьана. Украинадин Республика арадал гъайиди Советрин Союз, Владимир Путина лагьайвал, Владимир Ленин тиртIани, РагъакIидай патан Украинада гьамиша Союздиз, Россиядиз акси инсанар-миллетчияр авайди тир. Фашистри Советрин Союздал вегьейла, Украинадин миллетчийри кьил хкажнай ва абуру немсериз къуллугъиз гатIунна. Амма абуруз кIандайвал хьанач.
Советрин Союз чукIурайла, Украинадин миллетчийриз акьван шад хьана хьи, абуру гъиле-гъил аваз Бандерадин, фашистриз къуллугъ авур армийрин пайдахар хкаж хъувуна ва ачухдиз Россиядиз акси, авайвал лагьайтIа, душманвилин гьерекатар ийиз башламишна. Идан гьакъиндайни Украинадин гьукум гужуналди кьуни, США-дин ва РагъакIидай патан са бязи уьлквейрин макьамдал кьуьл авуни, Россиядихъ майилвалзавай областар бомбайрин харцик кутуни успатзава.
Иосиф Сталиназ Украинадин миллетчийрин къастарикай хъсандиз хабар авай. 1941-йисан 26-мартдиз Сталинан ругуд премиядин лауреат, алим, авиатор Александр Яковлеваз нубатдин шабагь гудай мярекатдал авур вичин рахунра Сталин миллетчийрин месэладални акъвазна. Кьилди къачуртIа, ада лагьанай: “Неинки Украинадин миллетчияр, гьакI ахьтинбур гьина аватIани, лап кIевидаказ жазаламишна кIанзавайди я. Вучиз лагьайтIа, миллетчияр чи душманрин сифтегьан куьмекчияр я ва абурукай чазни, гьакI чпин халкьаризни душманвал, зиян хкатда. Ахьтинбурун къастар Советрин Союз пайи-паяр авун, кьилдин милли государствояр арадал гъун я. Ахпа гьабурни регьятдиз душмандин гъиле твадайвал”.
Сталина мадни са камаллу ва гьахълу ихтилат авуна гьа вахтунда. Тарихдин садавайни чIуриз тежедай делил я — украинвиярни урусар са халкь я. Амма миллетчийри абурун арада къал твазва, сад-садаз акси акъвазарзава.
Дугъриданни, Сталинан гафара неинки тарихдин, гьакI уьмуьрдин гьахъвал ава. Асирра урусарни украинвияр са халкь хьиз санал яшамиш хьана, санал душманриз аксивална, чилер хвена. Къе политикар лугьудайбуру, гьукумдин кьенерар гужуналди чпин гъиле кьунвайбуру, США-дин ва РагъакIидай патан уьлквейрин вилик гардан кIирзавайбуру, чпин хсуси итижар вилик кутуна, украинвиярни урусар, са урусар ваъ, Россиядин вири халкьар сад-садаз акси акъвазарзава, душманриз элкъуьрнава.
Сталина винидихъ къейднавай мярекатдал Къадимлу Римни рикIел хканай. Римдин пачагьлугъдин кьилевайбурун кар алай къанун ихьтинди тир: “Чара ая, сад-садавай къакъуда ва агъавал ая”. Украинадин кьилиз атанвайбуруни нацистриз гьахьтин мумкинвал ганва. Абуруни автоматар гъилеваз агъавал ийизва.
Вичин рахунрин эхирдай Сталин мадни миллетчийрал хквезва ва ада лугьузва: “Садазни зиян гун тийидайвал, миллетчияр ракьун кьенерра тун герек я. ТахьайтIа, абуру чпин гьерекатралди лап чIехи бедбахтвилерал гъун мумкин я”. Эхь, гьа вахтунда Сталин уьлкведа ва дуьньяда арадал атанвай сиясатдин гьаларин гъавурда лап хъсандиз авай. Ада вич патал дуьзгуьн нетижаярни хкуднавай. “Гитлеран келлегуьзри (дурачки) СССР “карточный домик” яз нагьакь гьисабзава” — Сталинан и гафари аяндарвални, камаллувални, СССР-дин халкьдихъ ва Яру Армиядин мумкинвилерихъ авай инанмишвални къалурзава.
Къе Россиядин Федерациядин кьиле акъвазнавай Президент Владимир Путинни миллетчийрин месэладив Сталин хьиз эгечIнава, халкьди адан терефни хуьзва.
Хийир Эмиров
