Виш йис идалай вилик Урусатдин сергьятра гзаф итижлу вакъиаяр кьиле фена. 2017-йисан кьилин вакъиа Октябрдин инкъилаб хьана. Нетижада пачагь тахтунай аватна. Гьа и йисуз Кьурагь райондин КьепIиррин хуьре Рамазананни Суваран хизанда, эркек аял хьана. Рамазанан сихилдани им еке вакъиа, еке шадвал тир. Багърийрин сад тир меслятдалди куьрпедиз Осман тIвар гана. Рамазанан хизанда кьве рушни са хва — Аслан авай. Ватандин ЧIехи дяве башламиш хьайила Аслан гуьгьуьллувилелди дяведиз фена. 1942-йисуз, гьайиф хьи, ам телеф хьана.
Хуьруьн майишатдин жуьреба-жуьре хилера галатун тийижиз зегьмет чIугваз хьайи вахар Султанагъа, Дестени гуьгъуьнлай рагьметдиз фена.
Кьве вахни стха вичивай къакъатай Османа КьепIиррин хуьруьн ирид йисан мектеб куьтягьна. Кьисметди ам Баку шегьердиз акъудна. Хъсан зигьин, хци кьатIунар авай жегьилди, нафтIадин мяденда кIвалахиз, нянин мектебда кIелиз, 10-классни куьтягьна. 1929-йисуз Осман Бакудай Махачкъаладиз хтана. Ина ада генерал Шайдаев Гьанифадихъ галаз рабфакда кIелна. Рабфак хъсан къиметар аваз куьтягьай Осман республикадин махсус идарадин теклифдалди Кьурагь райондин вичин хуьруьз — КьепIирдал мектебдин директорвиле рекье туна. Тажуб жедай кIвалах ам я хьи, а чIавуз Осман муаллимдин 15 йис тир. Школайра муаллимар кьит вахт тир. Вичин яшаризни килиг тавуна, жегьил директор, муаллимрин десте сад-садав агудиз, мектебда низам-къайда тваз эгечIна. КьепIирвийрин агъсакъал итимри Осман муаллимдин алакьунриз еке къимет гудай, агьалийри ам къени хушвилелди рикIел хкизва. Са тIимил вахтундилай Осман муаллим гьа и райондин Гелхенрин хуьруьн школадин директорвиле ракъурна. Ам районда а чIавуз зайиф школайрикай сад тир.
Ина Осман Рамазановичан хиве мадни гзаф везифаяр гьатна: муаллимрин дестедиз регьбервал гун, аялрин чирвал артухарунин рекьер жагъурун, абурун диде-бубайрихъ галаз сих алакъа хуьн, тербиядин дережа хкажун — ибур регьят кIвалахар тушир. Са куьруь вахтунда Гелхенрин сифтегьан мектеб районда лап хъсанбурун жергеда гьатна. Гьайиф хьи, Осман муаллимдиз и мектебда яргъалди кIвалахун кьисмет хьанач, ам гьукуматдин талукь идарайрин буйругъдалди (1939-1940) Советринни-финрин дяведиз тухвана. А дяведа къалурай кьегьалвилерай ам гзаф кьадар шабагьриз, чухсагъулдин чараризни грамотайриз лайихлу хьана. Женгина хер хьайи ам гуьгъуьнлай кIвализ рахкурна. Фронтдай хтай женгерин ветеран НКВД-дин Кьасумхуьруьн отделдин политруквиле тайинарна. Имни регьят кIвалах тушир, Советрин уьлкведин къурулуш чкайрал алай акси дестейрикай хвена кIан-завай. Партиядин вилик-кьилик квай ксар, тIвар-ван авай инкъилабчияр ягъиз рекьизвай лап хаталу вахтар тир. Дяведикай, ватан хуьникай катна, тамара гьатнавайбурун арада тербиядин кIвалах тухунни НКВД-дин хиве авай. Инани Осман Рамазановича вич кар алакьдай пешекар, партиядиз вафалу кас яз къалурнай.
Ватандин чIехи дяве башламиш хьайи 1941-йисалай дяве куьтягь жедалди Осман муаллимди и жавабдар кIвалах намуслувилелди кьилиз акъудна. Дяведилай гуьгъуьниз адаз партиядин Кьасумхуьруьн райкомда кIвалах теклифна. Ина ада сифтедай жергедин къуллугъчи яз, гуьгъуьнлай пропагандадинни агитациядин отделдин кьиле акъвазна, 1955-йисалди кIвалахна.
1955-1962-йисара ада вири вадар аваз Орджоникидзе шегьердин госуниверситетдин тарихдин факультетдани кIел хъувуна.
1955-йисалай та лайихлу пенсиядиз фидалди, ада Кьасумхуьруьн райондин Алидхуьруьн юкьван мектебда директорвал авуна.
Ватандиз, хайи халкьдиз вафалу уьмуьр тухвай Осман Рамазанович чIехи хизандин кьилни тир. Ада вичин уьмуьрдин юлдаш, датIана Кьасумхуьруьн юкьван школада кIвалахай лайихлу муаллим Османова Хадижат Ашурбеговнадихъ галаз кьуд хвани пуд руш шегьре рекьел акъудна, абуруз виридаз кьилин образование къачудай мумкинвал гана. ЧIехи хва Османов Наримана — академикди Ярагъ Мегьамедан тIварунихъ галай “Юждаг” университетдин ректорвиле кIвалахиз гзаф йисар я. Рамазана Шевченко шегьерда чIехи эцигунрал прораб яз кIвалахзава. Сейфудинни, Халид карчияр я, алава яз, Халида Республикадин кадастровый палатадани кIвалахзава. Сафинат духтур, Мамлакат муаллим, Фироза Кисловодскда карчи я.
Осман Рамазанович чи арада амачиз цIерид йис хьанва. Адавай вичин кайвани Хадижат галаз неинки чIехи хизан кутаз алакьна. Абуру кутур “къелемрикай” бегьер гудай багълар арадиз атанва. Адалай агьалийриз баркалла алаз къуллугъ ийизни алакьна. Ам чи девирдин игит я лугьуз жеда.
Майил Эфендиев,
РФ-дин журналистрин
Союздин член
