Социализмдин Зегьметдин Игит Насруллагь Ферзилаеван — 95 йис
Гьакъикъатдани, зегьметди инсандал аферин, баркалла гъида. “Заз вири уьмуьрда кIвалахиз кIандай ва чпелай кIвалах алакьдай инсанар халис игитар яз аквазва”, — лагьанай Максим Горькийди.
Къе зи суьгьбет вичин уьмуьрдин чIехи пай чилел зегьмет чIугуниз бахш авур, намуслу ва дурумлу зегьметдалди хуьруьн майишатдин виниз тир бегьерар гьасилай, агалкьунриз килигна, Социализмдин Зегьметдин Игит лагьай тIварцIиз лайихлу хьайи Насруллагь Ферзилаевич Ферзилаевакай я.
Насруллагь Ферзилаев 1926-йисуз Куьре округдин Агъа Макьарин хуьре лежбердин хизанда дидедиз хьана. Ирид йиса авайла, бубадикай магьрум хьайи гададал азиятар, четинвилер тIимил ацалтнач, зегьметдин дадни адаз, лугьудайвал, фад акуна.
Ватандин ЧIехи дяве башламиш хьайи 1941-йисуз Н. Ферзилаева 7-класс акьалтIарна. Ада колхозда кIвалахна, чIехи яшарин инсанрихъ галаз гьар жуьредин кIвалахар тамамарна.
1944-йисуз Насруллагьа зегьметдин фронтда кIвалахна. Ажузвалнач дагъви гадади: хизандизни фу гайила, фронтдизни суьрсетдалди куьмекна.
Дяве куьтягь хьанвачир. 1945-йисан сифте кьилера Насруллагь Ферзилаев Дербент райондин Карл Марксан тIварунихъ галай совхозда рабочийвиле кIвалахал акъвазна. Адан кIвачихъ 3 гектар уьзуьмлухар галкIурна. Уьзуьмлухарни куьгьнебур тир. Насруллагьахъ уьзуьмлухрихъ гелкъуьнин рекьяй я тежриба, я чирвилер авачир. Ада гуьгъуьнлай рикIел хкиз хьайивал, совхоздин тежрибалу уьзуьмчийри, иллаки Къизляр шегьердай атана кIвалахзавай жегьилрин насигьатчи Андрей Ключика макьавидиз куьмекар гана, меслятар къалурна, уьзуьмлухра герек серенжемар кьиле тухунин сирер чирна.
Яваш-яваш Н. Ферзилаев неинки совхоздин, гьакIни райондин кIвенкIвечи уьзуьмчийрин жергедиз экъечIна. ИкI, ада вичин кIвачихъ галай уьзуьмлухрин гьар са гектардай 170-175 центнер ципицIар кIватI хъийиз хьана.
1948-йис Насруллагь Ферзилаевич патал лишанлуди ва кьетIенди хьана: СССР-дин Верховный Советдин Президиумдин Указдалди адаз Социализмдин Зегьметдин Игит лагьай тIвар, Ленинан орден ва Къизилдин гъед гана.
1949-йисуз машгьур уьзуьмчидал бригададиз регьбервал гун тапшурмишна. КIвачихъ галай 110 гектардикай чIехи пай уьзуьмлухар куьгьне хьанвайбур тир. Бригадада кIвалахзавай 12 кас рабочияр галаз Н.Ферзилаева уьзуьмлухар цIийи хъувуна. Иесивилелди гелкъуьн тешкилай уьзуьмлухрин гьар са гектардай 1949-1951-йисара бригадади 80-90 центнер ципицIар кIватI хъувуна. Ихьтин нетижайриз килигна, 1951-йисуз Н.Ферзилаеваз СССР-дин Верховный Советдин Президиумдин Гьуьрметдин грамота гана, адан шикил республикадин Гьуьрметдин доскадиз акъудна.
Амма рикIе еке къастар авай Н.Ферзилаеваз вичихъ авай чирвилер тIимил яз акуна. 1951-1955-йисара ада Дербентдин хуьруьн майишатдин техникумда кIелна. Анаг акьалтIарай 1955-йисалай та пенсиядиз экъечIай 1990-йисалди Насруллагь Ферзилаевича Карл Марксан тIварунихъ галай совхозда отделенидин управляющийвиле кIвалахна. И йисара совхозда гзаф майданра цIийи уьзуьмлухар кутуна, производстводин маса хилерни вилик тухвана.
Зегьметда къазанмишай агалкьунрай Н.Ферзилаеваз Ленинан кьвед лагьай орден гана.
Хейлин йисара Насруллагь Ферзилаевичан шикил совхоздин ва райондин гьуьрметдин доскайра хьана, адахъ СССР-дин недай-хъвадай шейэрин промышленностдин министр В.П. Леинан къул алай грамотани авай.
Тежрибалу уьзуьмчи-агроном, жегьилрин насигьатчи хьайи Н.Ферзилаева, производствода намуслудаказ зегьмет чIугунихъ галаз сад хьиз, общественно-политический уьмуьрдани активвилелди иштиракна. ИкI, 1952-йисуз адакай Москвада кьиле фейи Вирисоюздин ислягьвилин терефдаррин 4-конференциядин делегат хьана. 1953-йисуз, Насруллагь Ферзилаевича, Дагъустандин делегациядик кваз, И.В.Сталин эхиримжи рекье тунин мярекатда иштиракна.
Са шумуд сеферда Н. Ферзилаев комсомолдин, партийный ва профсоюздин конференцийрин делегатвиле, хуьруьн ва райондин советрин депутатвиле хкяна.
Н.Ф.Ферзилаев 2005-йисуз рагьметдиз фена, ам Дербент райондин Карл Марксан тIварунихъ галай совхозда кучукнава.
“Инсанар гьамиша чан аламаз амукьдач, бахтлу кас вичин тIвар несилри рикIера хуьзвайди я”, — лагьанай Алишер Навоиди. Насруллагь Ферзилаевичан тIварни багърийри, хуьруьнвийри, несилри рикIера хуьзва.
Хазран Кьасумов
