Мурад — яшайиш хъсанарун

Мукьвара журналист Рагьидин ЭМИНОВ “Калукрин хуьр” СП-дин кьил Ж.ЖАЛИЛОВАХЪ галаз гуьруьшмиш хьана. Абурун арада хьайи суьгьбет чна  агъадихъ  гузва.

—Жагьфер Жалилович, куьне кIвалахда гьи месэлайриз кьилин фикир гузва?

— КIвалах чна хуьруьн собранидин депутатрихъ, агъсакъалрин советдин членрихъ, школадин дирекциядихъ, хуьруьн участковыйдихъ галаз сих алакъаяр хуьналди, хуьр яшайишдин ва экономикадин жигьетдай вилик тухунин пландал асаслу яз, жемятдин игьтияжарни дердияр фикирда кьуналди тешкилзава. Калукрин хуьруьн жемят патал дигидай  ва хъвадай цин месэлаяр лап важиблубур я.

Зун администрациядин кьилин къуллугъдал хкягъайдалай кьулухъ и месэлаяр гьялунал кIевелай машгъул хьана. Чаз чи хуьруьн агьалийри, уьлкведин бязи шегьерра кIвалахзавай калукви карчийри пулдин такьатралди куьмекар гузва. Хуьруьн жемят хъвадай целди таъминарун патал къуй эгъуьннава. Анал насос эцигнава. Ам къачун патал чи хуьруьнви зегьметдин ветеран Айиша Къазихановади 70 агъзур манат пул гана. Хуьруьн кьилихъ яд кIватIдай 20 тонндин кьве цистернани эцигнава.

Идалайни гъейри, Ахцегь-КьакIар къаналдай хуьруьз яд къвезвай 3 километрдин мензилда авай куьгьне хьанвай турбаяр ремонтна. 1970-йисалай инихъ кардик квай и провод дегишариз хьанайтIа, чавай цин месэла тамамвилелди гьялиз жедай. Шаз хуьруьн кьилихъ галай  Хьнар лугьудай кIамай, 400 метрдин мензилда раг атIана, яд гъана. Вири и кIвалахар кьиле тухун патал жемятди 21 агъзур манат пул кIватIна, гьакI хуьруьн администрациядин бюджетдайни 40 агъзур манат пул ахъайна. И кIвалахра Алмас Абдулкеримова, Ильяс Макатова, Эдик Шамхалова, Абдуллагь Алискерова, Салягь Салягьова (садакьа яз пул гана), Шагьлар Жалилова, Къурбали Шаидова, Валерик Арухова иштиракна.

—  КIвалахда квел гьихьтин четинвилер гьалтзава?

— Хуьруьн бюджет лап гъвечIиди тирвиляй чавай чарасуз гьялна кIанзавай бязи месэлаяр гъиле кьаз жезвач. ИкI, гьеле 1935-йисара эцигнавай хуьруьн администрациядин дарамат садрани капитальнидаказ ремонт ийиз хьанвач. И кар патал райадминистрацияди, хуьруьнви карчи инсанри мергьяматлувилин куьмек ганайтIа, хъсан тир. Чна и кардик умуд кутазва.  Калукиз къвезвай сифте муькъуьзни капитальный ремонт чарасуз я.

—    Калука исятда гьикьван майишатар ава? Абур квел машгъул я?

— Исятда чи хуьре  400 кIвал-майишат ава. Абуру лапагар, малар хуьзва, багълара ва салара гьар жуьре емишарни салан майваяр битмишарзава. Хуьре кIвалахдай чкаяр авачирвиляй 120 кас масанриз фенва.

— Хуьр аваданламишунин жигьет­дай гьихьтин кIвалах тухузва?

— Са кьадар вахт идалай вилик чна хуьруьн къеняй физвай, къайдадикай хкатнавай рекьиз чиргъ чукIурна. Инин куьчеяр ремонтун патал чи бюджетдай 26 агъзур манат пул харжна. Хуьруьнэгьлияр тир Къардаш Асварова, Фикрет Султалиева чпин “КамАЗ” автомашинралди чиргъ гъана. Механизатор Вадим Шихалиева кьеряй автотехникадиз къум яна, грейдердалди рекьер цIалцIамарна.

Жемятдихъ галаз клубда тухвай собранидал чи хуьруьнви карчи Абдуселим Абдуселимова хсуси харжидалди хуьруьн къеняй фенвай рекье асфальт тун, аялрин бахча эцигун хиве кьуна. Ада гьакI хуьруьнвияр вацIун а пата авай багълариз ва никIериз фидай канатдин 55 метрдин яргъи муьгъ, цин къуй ремонт хъувуна.

Виликдай хъуьтIуьн вахтунда хуьруьн жемятдиз  ток бес жезвачир. Гьавиляй за жуван патай 160 киловаттдин ва калукви динэгьли Заур Гьажи  Салягьова 400 киловаттдин 450 агъзур манатдин къимет авай трансформаторар къачуна, чкадал хкана. Гила жемятдиз къулай хьанва. Лугьун хьи, З.Салягьова чарасуз чкайрик кутун патал 300 миллиметрдин диаметрдин асбестдин 800 метр  турбаяр къачуна. Клубдин гьаятдихъ ракьун жугъунар агалдна, ана эквер туна. Хуьруьн кьилихъай къвезвай электрикдин симерин куьгьне линия (800 метрдин мензилда) цIийидалди эвезна.

Калукви агъсакъал, зегьметдин ветеран Навруз Себзалиева, вичин патай садакьа яз, 4 километрдин мензилда твадай турбаяр­ чкадал хканва.

Москвада кIвалахзавай калукви карчи Ариф Мамалиева хуьре мехъерарзавайбур патал 100 агъзур манатдин къимет авай 100 стул къачуна. Идалайни гъейри, ада Калукрин хуьруьз къведай рекьин 800 метрдин мензилда  ракьун 50 шалмандал йифен эквер эцигна. И кIвалахра са шумуд юкъуз Алмас Абдулкеримова, Радик Къазиханова, Мурадин Агъаметова, Мирвет Эминова, Агьмед Мердалиева, Эмирбег Исмаилова, Валерик Арухова иштиракна. Дуьшуьшдикай менфят къачуналди, заз хуьре общественный гьар жуьре кIвалахар тухуник чпин пай кутур вирибуруз жуван ва жемятдин патай рикIин сидкьидай чухсагъул­ малумариз кIанзава.

— Зирзибил тухунин кIвалах гьикI тешкилнава?

— Калукрин хуьряй зирзибил гьафтеда са сеферда автотехникади тухузва. И мураддалди чна «ГАЗ-53» маркадин автомашин гвай Неби Асваровахъ галаз икьрар кутIун­нава. Зирзибил автомашиндиз ягъунин кIвалах рабочий Алмас Абдулкеримова тамамарзава.

— Жегьилар спортдал маш­гъул­ хьун патал гьихьтин мумкинвилер ава?

— Чахъ футболдин, волейболдин майданар ава. Райондин сергьятра кьиле физвай акъажунра  активнидаказ иштиракуналди, чи хуьруьн спортсменри приздин чкаяр кьазва. ХъуьтIуьн вахтунда абур чи клубда домино, шашкаяр, шахматар къугъвазва. Абурай турнирар тешкилзава.

— Калука гьихьтин идараяр кардик  ква?

— Чина юкьван школа, библиотека, клуб, ФАП, кьве мискIин, пуд туьквен, полициядин участковый пункт ава. Абурун кIвалахдал чна датIана гуьзчивалзава. Жемятдини а идарайрин къуллугъчийрин алахъунрилай разивалзава.