Милли ирсинин къайгъуда

Халкьдин сивин яратмишунар чи тарихдин, медениятдин къакъудиз тежер са пай я. Асиррилай асирралди, бубайрилай бубайралди чи йикъа­рал агакьнавай мисалра, бендера, кьисайра, риваятра несилар патал къанажагъдин, ахлакьдин, эдебдин тарсар ава. Абур марифатдин, меденивилин, инсанвилин чешмеяр я лагьайтIа, чун гъалатI жедач.

Милли ирсинин къайгъуда авай ксари халкьдин сивин эсерар кIватI­зава, къелемдиз къачузва, ктабар акъудзава. Ихьтинбурукай сад Махач­къала шегьердин 22-нумрадин лицейда лезги чIаланни литературадин тар­сар гузвай муаллим  Азнифат  Ибрагьимова  я. Мукьвара ада “Лез­­­ги га­зетдин” редакциядив халкьдин сивин яратмишунрив ацIанвай са дафтар агакьарна. Азнифат муаллимди къейд авурвал, дафтарда санал кIватI­навай бендер ада XX асирдин 80-йисара ери-бине Кьурагь райондин­ Кье­пIиррин хуьряй тир вичин эме Маржанат Къурбановадивай кхьейбур я. Адан гафаралди, Маржанат эме руьгьдин ивиррал рикI алай кас тир. Белки, гьавиляй адаз хуралай вишералди бендерни чизвай жеди.

Хейлин йисар арадай фейила и руьгьдин девлет винел ахкъудна редакциядив агакьарунай чна Азнифат Ибрагьимовадиз сагърай лугьуз­ва ва кIелзавайбуруз муаллимди кIватI хъувур бендер теклифзава.

КIвачел алай къизил чекме,

Чекмед чинал цуьк атIутI, яр.

Зун чарадан свас хьанава,

Гила закай вил атIутI, яр.

 

Куьре пата са багъ кIандай,

Чи стхаяр къекъведайвал.

И залум йис мус акъатрай,

Яр къарибдай хкведайвал.

 

За ваз кагъаз кхьизава,

Чарни къелем кьуна гъиле.

Лампадин экв са затIни туш,

Зи гуьзел яр авай кIвале.

 

Военныяр авай вагун,

Кьиляй-кьилди элкъвена зун.

Масан ими, вун тахтайла,

Яйлух вегьез ишена зун.

 

ВацIун кьере къван буллух я,

Къван буллух я кIвалер тежез.

Заз Къелеман чан язух я,

Къазанмишиз, кIвалер тежез.

 

Ярдин чекме циз аватна,

Яраб ада ванзаматIа?

Икьрардилай йис алатна,

Яраб адаз кIанзаматIа.

 

Москводай гъай латин ктаб,

Ам кIевелай хвена кIанда.

Малим жуван яр хьайила,

Курсар кIелиз фена кIанда.

 

Цавай фидай айруплан

Яваш-яваш агъуз хьана.

Масан ими армидаваз,

Имидин свас ялгъуз хьана.

 

Вацран кIаник чарар кхьиз,

Лампадин экв авачир, яр.

За ваз чарар кхьизава,

Амма адрес ви гвач зав, яр.

 

Нисинилай рагъ атана,

Рагъ атана, чими женни?

Чими рикIе алмасдин рикI,

Рекьидалди кими женни?

 

Автобуса къуша-къуша,

Яраб зи яр ях ава жал?

Автобусдин хивевайдаз

Вилер цIару вах ава жал?

 

Ви араба гьинал хана,

Вахъ юлдашар галачирни?

Юлдашри ваз паяр гъайла,

Ви чанда рикI авачирни?

 

Я къурбанддиз кьур чIулав гьер,

Вун дагълара гьавадалла.

Мецин зикир зав тавуна,

Къелеман вил чарадалла.

 

Къушран мука кьурай цIамар,

Чан Куьреда хан хьайи яр.

Вуч гуьрчегда ви рацIамар,

Дуьньядилай кIан хьайи яр.

 

Зун булахдал фидайлахъди,

Заз кьулухъай эверзава.

Зун элкъвена килигайла,

Лацу ктаб эзберзава.

 

Германидин недай хуьрек,

ВацIу гъайи хар хьтинд я.

Къурбанд хьайи зи ярдин чин,

Лацу пIинид твар хьтинд я.

 

Зун физавай Москов шегьер

Лап дуьньяда тIвар авайд я.

Гьайиф къведа заз зи Ватан,

Заз Ватанда яр авайд я.

 

Дагъдин кIане Шамгъал булах,

Зун авайди яр ери я.

Садакайни хьанач панагь,

Зи душманар куьн вири я.

 

Школадин кьуд дакIарда

Лацу нафтIар кузавалда.

Лацу журнал кьуна хъуьчIуьк

Яр мектебдиз физавалда.

 

Магазиндин рак ахъа я,

Заз запунар герекзава.

Чан машинист, шофер гада,

Вун нафтIади гьелекзава.

 

Гам атIана, гам чир хьанач,

Гамунавай яхул гуьзгуь.

Шекердилай ширин я чаз,

Гила кIан хьай алагуьзли.

 

Бахтавар, зун мадни къведа,

Хъипи пешер авадариз,

Вокзалдал кьван зунни къведа,

Яр машинда акьадариз.

 

Московдихъай атай машин,

Бакудихъай уьтмиш хьуй ман.

Залзалаяр гзаф хьана

Баку шегьер батмиш хьуй ман.

 

Ви буругъар цIай кьуна куй,

Бакудавай Гьажи-Зейнал.

Зун Бакуда жив хьана къуй,

Къелеман рикI секин жервал.

 

Вун Бакудай хкведайла,

Чархар авай дуьгуьр гъваш, яр.

Зун бубади ваз тагайтIа,

Лугьуз, шедай чуьнгуьр гъваш, яр.

 

Гуьзел ярди гвен гуьзава,

Мукалдин хур чилелай физ.

На жафаяр низ чIугвазва,

Къизил гьекь ви пелелай физ?

 

Ахцегьарин гьамамрин яд,

Чахуткадин дарман ялда.

Рушан хатур хамир, диде,

Им са вад къан дуьнья ялда.

 

Гайи-тагай гьалал ая,

Зун физавай къванцин бахча.

Ширин чандал гьикI алукIда,

РикIин такIан лацу парча?

 

Чайникдавай михекдин яд,

Шекер квачиз чай жедай туш.

Зун кIанидаз тагай, диде,

Ваз женнетдин пай жедай туш.

 

Дербентдилай чIугур пару,

Дагъларилай кьакьан хьана.

ЧIулав шапка алай гада,

Заз ви гъиляй яд кIан хьана.

 

Заз къир кIандач, къир кьелечI я,

Базардаллай са туп жуна.

Ширин чанда са дерт ава,

Чан гудайла лугьуда за.

 

Гуьне патай векь къачудай,

Векь къачудай цIийи хьуьхьвер.

Фашист Гитлер кьена лугьуз,

Хкведа чи къизил аскер.

 

Мегьамед туш, пагьливан я —

Вили цава къугъвадай къуш.

Залум диде, на куьз ханай

Мегьамедаз тагудай руш?

«Лезги газет»