Гафарин алемдай
Шаирринни писателрин эсеррин чIалариз талукь махсус гафарганар акъудунин рекьяй чахъ еке агалкьунар хьанвач. Лезгийрин машгьур писатель Межид Гьажиеван эсерра гьалтай беречи, вервеш, эрибереяр, синтараш, дим лацу, зупукь, кIвечIех гафари зи фикир чпел желбна. Гафарганра гьат тавунвай уьлчмейриз баянар гунни регьят кар туш. ЯтIани, къалурнавай гафариз талукь яз заз жуван веревирдериз кIанзава.
Беречи гаф, гьелбетда, бере гафуникай арадал атанва. А.Гуьлмегьамедован гафарганда “бере” гафуниз ихьтин баян ганва: хипер гатуз хуьдай махсус чка. Беречи гьа чкада хиперихъ гелкъвезвай хипехъан я. Вервеш — хъуьтуьл; жими. “Марини ЦIарак, чимивили вервешнаваз, гъилер-кIвачер гьарнихъ яргъи авуна, ахвара авай”. (М. Гьажиев, “Ирид къаш”). Эрибереяр — куьчеридин кIвалин шейэр вири санлай. “Эрибереяр сад-садан къаншарда эцигна, винелай литер, рухвар аладарна, кьве кIвалин арада къулар эгъуьнна, цIаяр хъийида”. (М.Гьажиев, “Им къван, имни терез”). Синтараш — балкIандин кикер дуьзардай, мукалдиз ухшар махсус алат. “Гъиле синтараш авай Жабраил са метIел акъвазнава”. (М. Гьажиев, “Им къван, имни терез”). И гаф Къ.Акимован, М.Бабаханован гафарганрани ава. Дим лацу — лап лацу. (М.Гьажиеван “Ирид къаш” эсердай). Зупукь — ацIай якIарин инсан, сагъ къван хьтин инсан, къуватлуди. (Бязи нугъатра “зубукь” лугьуда). “Куьчедай мус атанатIани чир хьанач, кьве зупукьди зун, хъуьчIерикай кьуна, хкажна, къецел акъудна”. (М.Гьажиев, “Ирид къаш”). КIвечIех — хуькуьр; кIвечIехун — хуькуьрун, чалун. “Жабраила лагьайвал, виш йисаралди кIвечIех тавунвай и чIулав накьвадин чилер анжах рамагарни нехирар патал ишлемишна”. (М.Гьажиев, “Им къван, имни терез”).
К.КIелетви