Кьилин редактордин гаф
Адет хьанвайвал, гьар цIийи йисан эвел кьилера алатай йисан нетижаяр кьазва, абур веревирдзава, къимет гузва. И кардихъ, зи фикирдалди, вилик финин жигьетдай метлеб ава. ГьикI лагьайтIа, хьана алатнавай крар, месэлаяр, гьерекатар мад сеферда тупIалай хъувуни, чаз абур тешкилдайла ахъаяй гъалатIар, рехъ гайи кимивилер винел акъуддай ва гележегда абурун вилик пад кьадай мумкинвал гузва.
Санлай къачурла, 2022-йис “Лезги газетдин” редакция патал писди хьанач. Вилик йисара хьиз, шазни газет, Дагъустанда милли чIаларал акъатзавай амай изданийрив гекъигайла, тираждин жигьетдай сад лагьай чкадал алай. РикIел хкин, йисан сад лагьай паюна тираж 6500 экземплярдилай алатнавай, кьвед лагьай паюна 6340 экземплярдилай тIимил хьанач. ЦIи лагьайтIа, “Лезги газетдин” тираж мадни артух хьанва — саки 7300 экземпляр.
Шаз редакцияди гьар йисуз тухун адетдиз элкъвенвай са шумуд мярекат кьиле тухвана. Абурун арада лезги чIалай Махачкъала ва Каспийск шегьеррин мектебра кIелзавай аялрин арада тешкилзавай республикадин дережадин олимпиада, “ЛЕКИ” фондунихъ галаз санал лезги чIалай Кьиблепатан Дагъустандин районрин мектебра 11-классра кIелзавай аялрин арада тухузвай олимпиада, “Лезги газет” кIелзавайбурун арада гьар йисан рамазандин вацра тешкилзавай диндин конкурс ва масабур. Шаз “Лезги газетдин” сад лагьай редактор Гьажибег Гьажибегов дидедиз хьайидалай инихъ 120 йис тамам хьанвай. И кардихъ галаз алакъалу яз, редакцияди Алкьвадар Гьасанан тIварунихъ галай медениятдинни марифатдин центрадихъ галаз санал Ахцегь райондин мектебра кIелзавай аялрин арада лезги публицистикадай тарихда сад лагьай конкурс кьиле тухвана, гъалибчийриз пулунин премияр гана. ЧIехи алимдин юбилейдиз талукьарнавай серенжемрин асул пай Махачкъалада, Р.Гьамзатован тIва-рунихъ галай милли ктабханада, давам хьана. Идалайни гъейри, редакцияди Кьуьчхуьррин хуьруьн интеллигенциядин векилрихъ галаз санал Махачкъалада лезгийрин машгьур шаир Кьуьчхуьр Саидан 255 йисан юбилейни хъсан мярекат тухуналди къейдна.
Лагьана кIанда, алатай йисуз гзаф кьадар шаиррин, гьикаятчийрин, хайи чIалал чап жезвай кьве газетдин — “Самур” (30 йис), “Къурушрин сес” (15 йис) — юбилеяр хьана, цIийи ктабар, абурун арадай яз, “Лезги-урус гафарган” акъатна. Вири и краривай “Лезги газетдин” редакцияни къерех хьанач, алакьдай куьмекар гана, иштиракна.
Алатай йисуз чна редакцияда “Лезги газетдин” тарихдиз талукь музейдин кIвал тамамдиз цIийикIа туькIуьр хъувуна акьалтIарна. И карда пулуналди чи халкьдин кьегьал хва, меценат, гьар йисуз газет кхьиник лайихлу пай кутазвай архитIви Альберт Эмиргъаева куьмек гана. Сагърай вич! Алай вахтунда чун музейдиз экспонатар кIватIунин къайгъуйрик ква. Гаф кватай чкадал, газет кIелзавайбурухъ элкъвена, лугьуз кIанзава: эгер квехъ “Лезги газетдин”, чи милли публицистикадин тарихдиз талукь надир чешмеяр (шикилар, документар, газетрин чинар ва икI мад) аватIа, абур редакциядив агакьарун тIалабзава. Мадни, музейдин са пипIе чна видеостудия кардик кутунва ва “Халкьдин кимел” тIвар алай проект гъиле кьунва. И проектдин сергьятра аваз, лезги чIалал жуьреба-жуьре передачаяр гьазурзава ва абур “Лезги газетдин” ютуб-каналдиз акъудзава. Сад лагьай передача “Лезги-урус гафаргандин” авторрикай сад тир алим Саимат Юзбеговадикай гьазурна.
Пландик кутуна, амма кьилиз акъудиз тахьай крарни авачиз туш. Абурукай сад лезги прессадин фестиваль я. РикIел хкин, 1-фестиваль 2021-йисан гатуз Дербентда, Лезги театрдин дараматда, тешкилнай. Адан сергьятра аваз фестиваль гьар йисуз Кьиблепатан Дагъустандин районра тухудай къарар кьабулнай. Амма жуьреба-жуьре себебар аваз, шаз и кар кьилиз акъудиз хьанач. Аллагьди гайитIа, гъилевай йисуз фестиваль 2-сеферда тешкилда.
Фадлай чи рикIик квай кар “Лезги газетдин” архив электронный вариантдиз элкъуьрун я. Им муракаб, гьа са вахтунда харжияр галай, зегьмет алай чIехи кIвалах я. ЦIи чун и кардивни эгечIда. Гьар йисуз са йисан кьванни нумраяр электронный къайдадиз элкъуьриз хьайитIа, гьамни чIехи агалкьун я.
Шаз чи арадай хейлин йисара “Лезги газетдин” редакцияда кIвалахай машгьур шаир Азиз Алем, шикилар ядай мухбир Тажидин Мегьамедов, редакциядин кIеви дуст, машгьур журналист Ильман Алипулатов акъатна. Абурукай гьар сада милли публицистика вилик тухуник чпин пай кутуна. Мад сеферда чна абурун хизанриз башсагълугъвал гузва. Абурун тIварар чи рикIерай акъатдач.
Алатай йисан эхирра Дагъустандин милли чIаларал акъатзавай вири изданийриз талукь важиблу гьерекат кьиле фена: Дагъустандин Гьукуматди хайи чIаларал акъатзавай газетар патал умуми бухгалтерия авай “Этномедиахолдинг” тIвар алай цIийи идара арадал гъунин гьакъиндай къарар кьабулнава. Гаталди адан кIвалах тамамдиз кардик акатда. ЦIийи идарадихъ милли чIаларал акъатзавай изданияр патал гьихьтин хийир ава? И ва адаз талукь маса суалрикай чун, Аллагьди гайитIа, газетдин къведай нумрада рахада.
ЦIинин йисузни редакциядин вилик хейлин крар акъвазнава. Абурун арада цIийи проектарни ава. Мисал яз, “Лезги газетдин” редакциядиз Алкьвадар Гьасанан тIварунихъ галай медениятдинни марифатдин центрадин ва ФЛНКА-дин куьмекдалди санал ДГУ-дин ва ДГПУ-дин филологиядин факультетра кIелзавай лезги студентрин арада лезги публицистикадай гьар йисуз тешкилдай конкурс кьиле тухуз кIанзава. Адан кьилин макьсад студентрин арадай чпихъ журналиствилин рекьяй алакьунар авайбур винел акъудна, абур газетдин кIвалахдал желб авун я. Малум тирвал, исятда республикадин милли СМИ-риз талукь виридалайни тIал алай месэла жегьил пешекарар кьит хьун я. Чун и месэла гьялунив эгечIзава лагьайтIа, жеда…
Мегьамед Ибрагьимов
