Садвал зурба къуват тирди садавайни, гьич са девирдани инкариз жедач. Вири халкьди, сад хьана, чIугур зегьметди, гьунарлувал къалурай женгери Ватандин ЧIехи дяведа фашистрин Германиядал гъалибвал къачудай мумкинвал гана. Дяведа Советрин Союздин халкьари ва Яру Армияди фашистрин Германиядихъ галаз, тарихдин делилри тестикьарзавайвал, Кавказ хуьн ва азад авун патал 1942-1943-йисара кьиле фейи, чеб къизгъинбурук ва зурбабурук, Советрин государство патал важиблубурук акатзавай и женгер алатна цIи 80 йис тамам жезва. Идахъ галаз алакъалу яз, Кавказдин республикайра, гьа гьисабдай яз Дагъустандани са жерге серенжемар кьиле тухун давам жезва.
ИкI, чна виликамаз хабар гайивал, алатай гьафтеда Махачкъалада, Ленинан комсомолдин тIварунихъ галай паркуна, лишанлу и вакъиадиз талукьарнавай серенжемдин сергьятра аваз, «Капсула времени» ачухна. Ана Росгвардиядин Дагъустанда авай Управленидин къуллугъчийрини иштиракна. Ватандин ЧIехи дяведин ветеранри жегьилар, къвезмай несилар патал кхьенвай чар — «Капсула времени» — республикадин кьиле авай ксарихъ галаз санал Росгвардиядин Махачкъаладин кIватIалдин командир, Росгвардиядин генерал-майор Дмитрий Чистякова, Росгвардиядин РД-да авай Управленидин начальникдин везифаяр вахтуналди тамамарзавай Георгий Котова ва идарадин къуллугъчийри ачухна.
РикIел хкин: «Капсула времени» 2004-йисуз, Ватандин ЧIехи дяведа Гъалибвал къазанмишун шад гьалара къейд авуниз талукьарнавай республикадин «РикIел хуьнин вахта» серенжемдин сергьятра аваз кхьена, ракьун шуькIуь, яргъи кьватида туна, кIевнавай.
Шад мярекат башламишдалди вилик кIватI хьанвайбуру Ватандин ЧIехи дяведин женгера чанар гайи аскерриз и паркуна хкажнавай памятникдал цуьквер эцигна. Абурун экуь къаматар рикIел хкунин лишан яз, са декьикьада вири кисна акъвазна. Мярекатдал рахай ксари Кавказ патал кьиле тухвай женгери, Ватандин ЧIехи дяведа гъалибвал къазанмишунал гьалтайла, еке роль къугъвайди къейдна. Владикавказ, гуьгъуьнлай Грозный, Махачкъала, Баку шегьерар кьуна, ахпа Закавказьедай Мукьвал тир РагъэкъечIдай патахъ экъечIиз кIанзавай Гитлеран планар дарбадагъ авурди рикIел хкана. А девирдин кьегьалрин хтулрини птулри, чанарилайни гъил къачуна, къенин юкъуз Донбассда Ватандин итижар ва битаввал хуьзвайди къейдна.
Ветеранри жегьилар, гележегдин несилар патал кхьенвай гафар Дагъустандин ветеранрин Советдин председатель Магьарам Алижанова кIелна:
«… Чна, 1941-1945-йисарин Ватандин ЧIехи дяведин ветеранри, къвехъ Дагъустандин гзаф миллетрикай ибарат халкьдин жегьил несилдин — цIийи XXI асирдин векилрихъ элкъвена, лугьузва: республикадин жегьилри, чIехи несилдин адетриз ва чи халкьари виликдай къалурай игитвилериз вафалувал хуьнин лишан яз, Дагъустан яшайишдинни экономикадин хилерай вилик тухуник, республикада ислягьвал ва дурумлувал, разивал ва сад садан гъавурда акьун мягькемарунин крарик чпин лайихлу пай кутадайдахъ чун кIевелай умудлу я. Чаз Квехъ, Дагъустандин жегьилрин миллиондин армиядихъ, кьилди гьар са жегьилдихъ ва гьар са таватдихъ уьмуьрдин бахтлувал, Куьне кьил кутазвай къени крара чIехи агалкьунар, мягькем сагъвал ва чи чилел ислягьвал хьана кIанзава!» — кхьенвай чарче.
Чар авай ракьун кьвати ачухайдалай кьулухъ ам В.Макаровадин тIварунихъ галай Женгинин баркаллувилин музейдив хуьн патал вахкана.
Шад мярекатдилай кьулухъ республикадин кьиле авай ксари ва мугьманри Советрин Союздин Игитрин ва Россиядин Игитрин суьрсетрив цуьквер эцигна. Гуьгъуьнлай Женгинин баркаллувилин музейда Кавказдин женгериз талукьарна ачухнавай цIийи выставкадиз тамашна.
Рагнеда Рамалданова
