Дагъустан Республикадин Кьил Сергей Меликован регьбервилик кваз РД-дин наркоманиядиз акси комиссиядин заседание кьиле фена. Идан гьакъиндай редакциядиз РД-дин Кьилин пресс-къуллугъди хабар гана.
Мярекатдал наркотикар, психотропный ва абуруз ухшар маса шейэр маса гуниз, ишлемишуниз акси яз къайдаяр хуьдай органри ва чкадин муниципалитетри санал тухузвай кIвалахдин менфятлувиликай ихтилат фена.
Наркоманиядиз акси комиссияди тухузвай сад лагьай заседанидал Сергей Меликова хабар гана хьи, алай йисалай Дагъустанда “Законсуздаказ наркотикар маса гуниз, ишлемишуниз аксивалдай, профилактика авуниз, наркоманиядикай сагъаруниз талукь” государственный программа уьмуьрдиз кечирмишдайвал я.
Гьукумдин ва къайдаяр хуьдай къурулушдин органри профилактикадин ва законсуздаказ наркотикар маса гузвай, ишлемишзавай гьалариз акси хейлин серенжемар кьиле тухузва. Гьа гьисабдай яз “Мак”, “Россиядин аялар”, “Каспийдин гъед”, “Кьиникьалди гьина алверзаватIа хабар це” — санлай къачурла, ибуруз ухшар 1,5 агъзур мярекат кьиле тухвана.
Наркотикар ишлемишуниз майил авай жаванар, кIелзавайбур фадамаз чирун патал гьар йисуз республикадин образованидин идарайра тестирование кьиле тухузва.
И месэладикай ихтилат давамаруналди РД-дин МВД-дин министр Абдурашид Мегьамедова хабар гана хьи, 2021-йисуз Франциядай, Германиядай регионриз наркотикар гъизвай контрабандадин 3 канал дуьздал акъудна. Контрабандадин делилар фикирда кьуна, уголовный 12 дело къарагъарна. Маса регионрай республикадиз наркотикар квай шейэр гъизвай чIехи 36 каналдин вилик пад кьуна. Алай йисуз республикадиз наркотикар гъизвай 11 ва лап къуватлу наркотикар агакьарзавай контрабандадин 6 дуьшуьш дуьздал акъудна.
Наркоманиядихъ галаз алакъалу гзаф тахсиркарвилер цIи Махачкъала шегьерда арадал къвезва.
“Къайдаяр хуьдай ва региондин, чкадин гьукумдин органри кьабулзавай серенжемризни килиг тавуна, тахсиркарвилиз кьил янавайбурувай вахчузвай наркотикар квай шейэри шагьидвалзава хьи, республикада чинеба наркотикар чукIурзавайбурун кьадар гзаф жезва”,- къейдна А.Мегьамедова. Ада мадни лагьайвал, наркотикар чукIурзавайбуру алай аямдин электронный такьатрикайни менфят къачузва.
Республикадин къайдаяр хуьдай органри наркотикар маса гунихъ, ишлемишунихъ галаз алакъалу тахсиркарвилер дуьздал акъудунихъ галаз сад хьиз, агьалияр, иллаки жегьилар, наркотикривай яргъа авуниз талукь профилактикадин кIвалахни кьиле тухузва.
“Къайдаяр чIурзавайбуру республикадин лап яргъал, дагълух районра, чкайра анаша хкудзавай набататар цазва. Идахъ галаз алакъалу яз, къейд авун лазим я хьи, гьукумдин чкадин органри абуруз аксивалзавай кIвалах бегьемдиз тешкилнавач”,- лагьана региондин МВД-дин кьили.
Гьа са вахтунда ада региондин министерствойрихъ, ведомствойрихъ, шегьеррин, районрин администрацийрихъ, общественный ва диндин организацийрихъ, волонтеррихъ галаз наркотикриз акси яз тухузвай Россиядин саналди тир умуми серенжемрихъ, профилактикадин кIвалахдихъ менфятлувал жезвайдини къейдна.
Иллаки жаванринни жегьилрин арада наркотикар гегьеншарзавай ва ишлемишзавай дуьшуьшар чируниз, дуьздал акъудуниз кьилин фикир гузва.
Талукь месэладин гьакъиндай баянар гудайла, РД-дин Кьили законсуздаказ наркотикар маса гуниз ва ишлемишуниз, профилактика авуниз талукь яз тамам кIвалах тухвана кIанзавайдакай лагьана. “Чи рикIел Тарки поселокда арадал атай чIуру дуьшуьш алама. Гьавиляй чун къе кьиле тухузвай кьван серенжемрикай ваъ, чи кIвалахди гузвай менфятлувиликай рахун лазим я. Чаз анжах хъсан нетижаяр герек я. Наркотикар гегьеншаруниз акси яз ва инсанрихъ галаз тухузвай кIвалахдин цIийи рекьер жагъурун герек я”, — лагьана региондин Кьили.
РД-дин зегьметдин ва яшайишдин рекьяй вилик финин министр Абдурагьман Магьмудова малумарайвал, агьалияр кIвалахдалди таъминардай органриз атай 62 агъзур дагъустанвидиз цIийи кеспияр къачудай мумкинвал гана. Идахъ галаз сад хьиз, министерстводин къурулушда аялрин ва жаванрин арада наркоманиядиз талукь профилактикадин кIвалах тухудай реабилитациядинни яшайишдин 6 центр кардик ква.
РФ-дин Госдумадин депутат Бийсултан Гьамзаева малумарна: “Синтетикадин наркотикар — им чи уьлкведиз малумарнавай гибридрин дяведин технология я. Ихьтин вахтунда гьар са руководителдини вичин хиве авай жавабдарвал гьиссна кIанда. Алай вахтунда агьалийрин арада сагъламвилин уьмуьр пропаганда авун бес жезвач. Гьа и месэладизни фикир гун важиблу я. Гьа са вахтунда наркотикрилай аслу хьанвай аялриз куьмек гудай реабилитациядин идараярни герек я”.
Мярекатдал регионда наркотикар ишлемишунихъ, гегьеншарунихъ галаз алакъалу яз арадал атанвай гьалдикай РД-дин здравоохраненидин министр Татьяна Беляевади доклад авуна.
“Къенин юкъуз наркомания милли хатасузвал патал еке къурхулувал я. Чун адахъ галаз са чIавузни рази хьана кIандач”,- лагьана С.Меликова.
«Лезги газет»
