Майданар гегьеншарзава

«Им лап хъсан  мумкинвал я дагъдин чкайра авай инсанар патал.  Базовый станцияр эцигнавай чкайра гила мобильный ала­къадин ва интернетдин куьмекдалди тамамариз жедай вири къуллугърикай менфят­ къачудай мумкинвал хьанва», — хабар гана­ РД-дин рекъемрин рекьяй вилик финин (Мин­цифра) министр Юрий Гьамзатова­ «Да­гъустан» РИА-дин майдандал кьиле фейи пресс-конференциядал. «Ростелеком» ПАО-дин Дагъустандин филиалдин директор Рус­лан Ярагьмедован иштираквални аваз кьиле тухвай и мярекат Дагъустанда «Рекъемрин технологийрин жигьетдай авай фаркь арадай акъудун» (УЦН) программадин сер­гьят­ра аваз алава тир базовый станцияр­ эцигунин ва оптоволокнодин  ала­къа­дин кабелар (ВОЛС) чIугунин кIвалах кьиле тухузвай гьалдиз ва гележегдин планриз талукьарнавайди тир. 

ИкI, Руслан Ярагьмедова хабар гайивал­, «Рекъемрин технологийрин жигьетдай авай фаркь арадай акъудун» программадин­ кьвед лагьай пай уьмуьрдиз кечирмишунин­ сер­гьят­ра аваз, Дагъустандин хуьрера 28 базовый­ станция эцигнава. Компаниядин пешекарри­ оптоволокнодин 72 километр кабелар чIу­гун­ва ва дагълух, гьакIни яргъал мулкара авай хуьрер (100-500 кас яшамиш жезвай) мобильный алакъадалди ва LTE (4G) техно­ло­гиядалди ишлемишиз жедай интернетдал­ди таъминарнава. Идалайни гъейри, хабар­ гайи­вал, УЦН-1 программани тамамдаказ уьмуьрдиз кечирмишнава. Адан сергьятра аваз  жемят гъвечIиди тир (250-500 кас) ва идалай­ вилик алакъа авачир 350 хуьруьв инт­ернет агакьарнава. И кар Дагъустандин Минцифра­дин ва Ростелекомдин саналди­ тир кIвалахдин нетижада кьилиз акъудиз алакьнава.

Юрий Гьамзатова гъавурда турвал, программадик кутадай хуьрерин тIварар рес­пуб­ликадин агьалийри, Госкъуллугърин пор­талда сесер гуналди, тайинарна.

«УЦН программа уьмуьрдиз кечирмишунин нетижада и хуьрерин агьалийривай государстводин къуллугърикай, онлайн-се­сер гунин къайдадикай, телемедицинадикай ва важиблу маса къуллугърикай менфят къачуз жезва.

Чавай къе Дагъустандин яргъал мулкариз технологияр агакьунин процент датIана виниз хкаж жезва лагьайтIа жеда.  Экономика­­­­дин ва яшайишдин хилера рекъемрин технологияр ишлемишунин карда респуб­лика алай вахтунда тахминан 60 процентдив агакьнава – им планда къалурнавай дережадилай са кьадардин виниз тир делил я. Адав,  гьа гьисабдай яз, шегьеррин ва хуьре­рин арада рекъемрин технологийрин жигьетдай авай фаркь арадай акъудунин рекье­ ийизвай кIвалахдин куьмекдалди агакьариз­ алакьнава. И проектди гьам кьилди къачур­ хуьрера, районра, гьамни рес­публикада сан­­лай къачурла экономикадин гьал хъсанаруниз куьмек гузва: УЦН-дин сергьят­ра ­­­ аваз туь­кIуьр­­навай опто­во­локнодин­ тран­спортдин­ гьа­­зуран къурулуш иш­леми­шу­налди, халкьдин­ ма­­йи­шат­дин­ вири хилера ре­къемрин технологияр кардик кутадай мумкинвал ава», — лагьана Ю.Гьамзатова.

«Ростелекомди» телекоммуникациядин къурулушдин объектар Дагъус­тандин 12 районда арадал гъанва.  Виниз тир дагълара авай мулкарихъ галаз санал программадик дуьзенда авай Тарумовский райондин Привольный хуьр­ни акатнава.

«УЦН-дин сергьятра аваз базовый станцияр кардик кутадайла «Ростелекомдин» пе­­шекарри асул гьисабдай волоконный оп­ти­кадин кабелар ишлемишзава. Оптикади мобильный ала­къа­дин ва интернетдин делилрин виниз тир ери, йигинвал, гьакIни региондин рекъемрин технологийрик кутунвай хуьрерин кьадар гзафариз хьун таъминарзава. Кабель чIугвадай мумкинвал авачир чкайра, месела, Рутул, Тлярата, ЦIунта ва ЦIумада районра рекъемрин алакъадин къурулушдихъ спутникдин куьмекдалди галкIурзава. Ихьтин чкайрин сиягьдик Махачкъаладин патав гвай Чечень островни акатзава – инани мобильный алакъа спутникдин куьмекдалди тайинарда», — хабар гана Р.Ярагьмедова.

Пландин бинедаллаз, 2023-йисан эхирдалди Дагъустанда «Ростелекомди», алава­ тир 23 километр кабелар чIугуналди, мобильный алакъадик мад 8 хуьр кутада. Йисан эхирдалди гьакIни, 140 километрдиз ВОЛС чIугуналди, мад 39 базовый станция эцигда. Санлай къачурла, 2024-йис алукьдалди Дагъустандин 30 районда 75 базовый станция (240 км ВОЛС) кардик жеда.

Жасмина Саидова