22-июлдиз къадим Дербент шегьердин Нарын-къеледа М.Абдулкеримован тlварунихъ галай мергьяметлувилин “Просвещение” фондуни “Лезги сес” конкурс-фестиваль кьиле тухвана.
Нянихъ Нарын-къеле галай патахъ республикадин вири пипlерай инсанрин сел ахмиш жез башламишна.
Нарын-къеледин кьиблепатан цлав гвай майдандал цавун кlаник концертрин ачух зал туькlуьрнава. Къацу векьерал чи бадейри хранвай гамар экlянава. Концерт кьиле физвай сегьнени лазим къайдада безетмишнава.
Мярекатда Ахцегь райондин кьил Осман Абдулкеримова, Дербент райондин кьилин заместитель Садир Эмиргьамзаева, шаир, философ ва просветитель Михаил Фридмана, шегьердин идарайрин регьберри, общественный тешкилатрин векилри иштиракна.
Конкурсантриз къимет гузвайбурун жерге машгьур пешекаррикай ибарат тир: РФ-дин искусствойрин лайихлу деятель, композитор Мегьамед Гьуьсейнов (жюридин председатель), философ ва просветитель Михаил Фридман; Дагъустандин халкьдин артистар Тарлан Мамедов, Роза Магьсумова, Новруз Шагьпазов.
Мярекат РД-дин халкьдин музалатрин госоркестрди Мегьамед Гьуьсейнован “Кьве кларнет патал кхьенвай вариация” тамамарунилай башламишна.
Лезги ва урус чlаларал мярекат Владик Батманова ва Юлия Дебровади кьиле тухвана. Фестиваль ачухун патал гаф “Лезги сес” конкурс-фестивалдин тешкиллувилин комитетдин председатель, РД-дин лайихлу артист Селим Аллагьяроваз гана.
— Лезги халкьдин манидин и гуьзел суварик куьн атунал чун пара шад я. “Лезги сес” конкурс-фестиваль кьиле тухуз им 3- йис я. И вахтунда чавай чи къадимлу ва такабурлу халкьдин хъсан сес авай манидарар кlватlиз хьанва. Гьар са йиса цlийи тlварар, цlийи манияр, цlийи сесер арадал гъизва.
2017-йисан фестиваль-конкурс чна лезги литература бинеламишайбурукай сад тир Кьуьчхуьр Саидан 250 йис тамам хьуниз бахшзава.
Умудзава хьи, чи мярекатди хъсан сесиналди лезги манияр лугьузвайбуруз, чпин яшдиз, агьвалдиз килиг тавуна, гележегдани куьмек гуда. Заз инал къе и мярекат тешкилиз куьмек гайи РД-дин культурадин министр Зарема Бутаевадиз, Нарын-къеле музей-заповедникдин директор Али Ибрагьимоваз ва Осман Абдулкеримоваз рикlин сидкьидай сагърай лугьуз кlанзава.
Тамашачийриз 2015 ва 2016-йисар Ахцегь райондин жегьилрин “Самур” комплексда кьиле фейи “Лезги сес” фестивалдин видеохроника къалурна.
Дербентдин къадим къеле лезги халкьдин рикl алай чуьнгуьрдин сесинай ацlана. Сегьнеда 2016-йисан “Лезги сес” конкурсдин гъалибчийрикай сад тир ашукь Шемшир ава. Адан гуьгъуьналлаз сегьнедиз 2015-йисан гьа и конкурсдин гъалибчи ашукь Алихан экъечlзава. Чи машгьур ашукьар халкьди гурлу капаралди къаршиламишна.
Ингье микрофондихъ Осман Абдулкеримов гала. Ада лезги мани-макьамдин суварик атанвай вири тебрикна. “Лезги сес” арадал атуникай, адан мана-метлебдикай суьгьбетна.
— Манидаррин ва мугьманрин кьадар къвердавай гзаф хьуниз килигна фестивалдин сергьятар гегьенш жезва. Иниз килигна, чкани дегишна. Урусри лугьудайвал, “Большому кораблю — большое плавание”.
Чи мярекатдин кьилин макьсад лезги манияр лугьузвай цIийи ва машгьур тIварар халкьдин гегьенш къатариз раиж авун, бажарагъриз рехъ ачухун я. Гьелбетда, гьар садаз жуван милли искусство кlанарун патални и фестивалдихъ еке мана ава, — давамарна О.Абдулкеримова.
Мярекат вини дережада аваз кьиле фин патал чlехи куьмек гайи Али Ибрагьимоваз сегьнедиз теклифна.
Вичин нубатда ада лезги халкьдин тарих, культура, искусство къадим дегь девиррилай авайди ва къе мадни виликди физвайди къейдна. “Чна ачух цавун кlаник туькIуьрай ял ядай хъсан залдиз атанвай куьн сагърай” — алава хъувуна ада.
Мегьамед Гьуьсейнов тамашачийрихъни иштиракчийрихъ, вири дербентвийрихъ элкъвена: “Квез чидани, халкьдин манияр — ибур гевгьерар я. Халкьдин манийра,гьамга булахдин цин стlалар хьиз, халкьдин руьгь рахазва.
Эгер халкьдин манийра цlийи ритмаяр, цlийи рангар, цlийи жуьреда лугьун тахьайтlа, чавай абур гележегдин несилрив агакьариз жедач. Хъсан патахъди дегишвилер ава. Эхиримжи йисара манияр лугьузвай жегьилри халкьдин манияр чпин репертуарда твазва. Бязибурухъ и рекье агалкьунарни ава. И кардал за шадвалзава. Чи мярекатдин иштиракчийриз за агалкьунар хьун алхишзава”.
Гьа икl сегьне конкурсантрин ихтиярда гьатна. Конкурсдин къайдайрал амална, жюриди 14 касдиз “Лезги сес” фестивалда иштиракдай ихтияр гана. Ингье абур: Махачкъаладай Милана Сафаралиева, Каспийскдай Тамила Хидирова, Эмир Сулейманов, Ахцегьай Мадина Магьарамова, Сефихан Сефиханов, Челябинскдай Зияфет Атлуханова, Гъепцегьай Вадим Айсаев, Чепяй Асланжи Шагьбанов, Цlийи Макьарилай Рена Наврузбегова, Филяй Ражидин Шавердиев, ашукь Къагьир, ашукьрин дуэт Айдун ва Эсфира, Дербентдай Расим Исмаилов, Советскийдай Рустам Къарибов ва Гуржистандай Виктория Бабашвили.
Сад-садан гуьгъуьналлаз сегьнедиз конкурсантар ва абурун арайра аваз опереттадин магьир устадар Селим Аллагьяров ва Алия, эстрададин машгьур гъетер Роза Магьсумова, Зерифа Къухмазова, Марина Миголь, Жаклина, ашукь Шемшир, “Гюнеш” ва “Эридан” ансамблар экъечlна.
Эхирдай Мегьамед Гьуьсейнова кьур нетижаяр Михаил Фридмана раижна.
“Ашукьрин хъсан дуэт” номинациядай Айдун ва Эсфира, “Сесинин чlехи мумкинвилер” — Сефихан Сефиханов, “Хъсандиз эстрададин мани тамамарунай” Эмир Сулейманов, “Лезги манийриз итиж авун ва академический манияр тамамарун” — Виктория Бабашвили, “Тамашачийрин рикlиз хушвилин приз” — Рустам Къарибов гъалиб хьана.
Конкурсдин вири иштиракчийриз 15 агъзур манат, гъалибчийриз алава яз пулдин мад са премия гана.
Идалайни гъейри, вири конкурсантриз “Лезги сес-2017” конкурсдин дипломар ва рикlел аламукьдай пишкешар гана.
Къагьриман Ибрагьимов
