Лезги чIалан югъ яз малумарнавай 10-октябрдиз Урусатдин жуьреба-жуьре шегьерра ва са жерге къецепатан уьлквейра цIи пуд лагьай сеферда меж­дународный дережадаваз “Лезги диктант” лишандик кваз марифатдин серенжем кьиле фена. Кьилди къачур­тIа, диктант Дагъустандин вири шегьер­ра, республикадин кьиблепатан рай­онра, Урусатдин са шумуд шегьерда (Моск­ва, Санкт-Петербург, Ярославль ва мсб.), Туьркияда, Азербайжанда кьи­ле тухвана.

И юкъуз диктант онлайн-къайдадани тешкилнавай. И карди дуьньядин жуьреба-жуьре уьлквейра яшамиш жезвай лезгийриз интернетдин куьмекдалди хайи чIалал диктант кхьидай мумкинвал гана. Къейд ийин хьи, и къайдада диктантда иштиракайбурун кьадар саки пуд вишев агакьнавай. Текст Каспийск шегьердин са мектебда лезги чIалан муаллим яз кIвалахзавай Тамара Алияровади кIел­на. Санлай къачурла, “Лезги диктант” серенжемда 10 агъзурдав агакьна лезгийри иштиракна.

Кьасумхуьрел Лезги чIалан йикъаз­ талукьарнавай чIехи сувар тешкилнавай. Ана СтIал Сулейманан райондин кьил Нариман Абдулмуталибова, Да­гъустандин Халкьдин Собранидин депу­тат Имам Яралиева, лезги эдебият­дин­, медениятдин, илимдин векилри иш­ти­ракна. Суварин сергьятра аваз мек­тебра кIелзавай аялри хайи чIалал шиирар кIел­на, манияр лагьана, кьуьлер­ авуна, са жерге конкурсрин нетижаяр кьуна, лезги чIаланни эдебиятдин муал­лим­рив, конкурсдин гъалибчийрив И.Яралиева арадал гъанвай “Умуд” фон­дунин патай пулдин пишке­шар вахкана.

Къейд ийин хьи, алай вахтунда СтIал Сулейманан районда авай мектебра лезги чIаланни эдебиятдин 89 му­аллимди кIвалахзава. “Умуд” фонду­нин кьилевайбуру Лезги чIалан югъ къейд авунин сергьятра аваз абуруз виридаз 5 000 манатдин кьадарда аваз пулдин пишкешар гудай къарар кьабулнава.

Сувар кьиле физвай чIавуз Нариман Абдулмуталибова къейд авурвал, хайи чIал хуьнин карда муаллимри кье­­тIен чка кьазва. Гьавиляй абуруз куь­мекар гунихъ, мектебра хъсан шар­тIар  арадал гъунихъ еке метлеб ава. “Чпин нубатда, лезги чIалан муаллимарни хайи чIалан тарсарив, месэлайрив жавабдарвилелди эгечIун лазим я. Хайи чIалан гьакъиндай СтIал Сулейманан районда кьабулнавай махсус программадал асаслу яз, кIвалах­да хъсан нетижаяр къазанмишнавай муаллимриз йисан эхирдай кьилдин пулдин пишкешарни гуда”, — лагьана Н.Абдулмуталибова.

Махачкъалада диктантдиз талу­кьарнавай мярекат тарихдин “Урусат — зи тарих” паркуна тешкилнавай. Ана РД-дин милли сиясатдин ва динрин крарин рекьяй министр Энрик Муслимова, РД-дин Халкьдин Собранидин депутат Мурадхан Хидирова, жемиятдин, сиясатдин, диндин, СМИ-рин векилри, студентрини школьникри иштиракна.

Мярекат “Лезги газетдин” кьилин редактор Мегьамед Ибрагьимова ахъай­на. Ада къейд авурвал, алай йисуз республикадин меркезда тешкилай и серенжемда, 2019-йисав гекъигайла, (2020-йисуз тIугъвалдихъ галаз ала­къа­лу яз диктант тухудай мумкинвал хьаначир) тIимил ксари иштиракунихъ кьве себеб ава. Сад лагьайди, Дагъус­танда коронавирусдин лепе секин хьанвач, гьавиляй парабуру гзаф кьадар инсанар кIватI жезвай мярекатрикай кьил къакъудзава. Кьвед лагьайди, са кьадар инсанри диктант онлайн-къайдада кхьена.

Гуьгъуьнлай мярекатдал Энрик Муслимов, тарихдин “Урусат — зи тарих” паркунин директор Тимур Велиха­новни рахана. Абуру чпин рахунра хайи чIал хуьн, вилик тухун, саламатдиз ге­ле­жегдин несилрал агакьарун умуми ве­зифа тирди ва и кардик гьар са лезгиди вичин пай кутуна кIанзавайди къейдна. Сифте нубатда, хизанда лезги чIа­лал рахуналди, веледриз хайи чIал чи­руналди.

Лагьана кIанда, диктантдин текст — Дагъустандин халкьдин писатель къияс Межидован эсеррай къачунвай “Салаватдин дереда” чIук — Мегьамед Ибра­гьимова кIелна. Махачкъалада диктант кхьейбурун кьадар 70-дав агакьнавай.

Мярекатдин сергьятра аваз “Лезги газетдин” редакцияди лезги шаирринни гьикаятчийрин ва лезги чIалал акъат­навай диндин ктабрин выставка тешкилнавай. Диктантдин иштиракчийри чпиз хуш хьайи ктабар маса къачуна, алай аямдин лезги эдебиятдин суфрадал алай “няметрихъ” галаз таниш хьана.

Москвада диктант РФ-дин Президентдин патав гвай РД-дин Гьамишалугъ Векилханада тешкилнавай. Уьлкведин меркезда лезги чIалал диктант тухунин жавабдарвал ФЛНКА-ди вичин хивез къачунвай. Санкт-Петербургда яшамиш жезвай лезгийри диктант медениятдинни марифатдин “Дагъустан” тIвар алай центрада кхьена. Мярекат кьиле тухуник журналист Низамидин Къайинбегова ва муаллим, шаир Гуьзе­ля Гьасановади еке пай кутуна.

ЦIи “Лезги диктант” серенжем тешкилайбурун арада “Лезги газетдин” редакция, ФЛНКА, СтIал Сулейманан райондин администрация, мергьяматлувилин “ЛЕКИ” фонд, Азербайжанда авай лезгийрин медениятдин “Самур” центр ва “Дербент” РИА авай. И карда РД-дин милли сиясатдин ва динрин крарин рекьяй министерстводини куьмек гана.

Диктантдин нетижаяр октябрдин вацран эхирралди тайин жеда. Абур “Лезги газетдин”, “Лезги диктантдин” ва ФЛНКА-дин сайтра чапда.

Агьмед Магьмудов