Кьве дуст — кьве танкист

Ватандин ЧIехи дяведа гъалибвилин югъ мукьвал авун патал лезги халкьдин векилрини чпин пай кутуна. Лезги генералрини,  полковникри­ни, чIехи-гъвечIи командиррини, жергедин аскеррини игитвилер къалурна. Абурал чи халкьди дамахзава. Къе за дирибашвилелди фашистриз ягъунар кьур зи хуьруьнви­яр тир  Осман  Османовакай  ва  Мирзамегьамед  Магьмудовакай  суьгьбетзава. Абур кьведни 1922-йисуз Кьурагь райондин Агъа Макьа ди­дейриз хьана. Абур гъвечIи чIава­лай кIеви дустар тир. Гьамиша санал хьана, хъуь­тIуьз алерраллаз авахьиз, кIинтI-лаш, туп-лаш къугъваз, вацIай  балугъар кьаз… Векьер ядайла, ди­де-бубайриз куьмекар гуз, малар, ­лапагар хуьз, са классда кIелиз…

Хуьруьн сифтегьан школа куьтягьна, Мирзамегьамед Магьмудов — Кьурагьрин,  Осман Османов Кье­пIиррин юкьван школайриз акъатна. Каникулрин варцара дустари вахт санал акъуддай.

Ватандин гьарайдиз фейи жегьи­лар 1942-йисуз Яру Армиядин жергейрик экечIна. Абур Ереван ше­­гьер­дин танкистар гьазурдай школадиз рекье туна. Школа куьтягьай дустар Белоруссиядин фронт­диз танкарин частариз акъатна. Ина абур къунши полкара хьана. Гъа­либ­вилик чпин пайни кутур агъа­­­макьавияр  кьведни сагъ-саламатдиз ватандиз хтана.

1960-йисуз  Агъа Макьарин хуьр арандиз куьч хьана. ЦIийи Макьарин хуьре абурун кIвалерни са куьчеда хьана. Чеб рагьметдиз фидалди Мирзамегьамедани Османа чпин дуствилин алакъаяр хвена. Гьа­миша санал хьана, кIвализ мугьманар атайла, са­да муькуьдаз теклифдай. Мирзамегьамед Магьмудова чуьнгуьр ядай, Османа манияр лугьудай, хизанар, мугьманар шадардай. Кьведни ислягь инсанар тир, маса касдиз писвал ийидачир. Хуьре гьуьрмет къазанмишнавай чешнелу хизанар авай абурухъ.

Мирзамегьамед Магьмудов, 7-класс куьтягьна, Махачкъаладин ме­ханический техникумдик экечIна. Дарвал акурди, кIелдай мумкинвал амукьнач, хайи хуьруьз хтана.

Дяведин вилик квай йисара ам Хив районда УНХ-да (ЦСУ) инспектор тир. 1944-йисуз душман чи Ватандай чукурна, Польшадин чилер азад айиз башламишна. Ина къати дявеяр физвай. Хелм ва Люблин шегьерар азад авунин женгера иштирак авур Мирзамегьамед Магьмудоваз “За отвагу” медаль гана. Люблин къачурла, Варшавадиз рехъ ачух хьана. Анай танкарин полк Курляндиядихъ рекье туна.

Ина немсерин хъсандиз яракьламиш хьанвай хейлин кьушунар амай. Фашистар Курляндиядай чукурун Ленинграддин фронтдин хиве тунвай. Гьа и фронтдин кьушунрик кваз М.Магьмудов авай танкарин полкунини иштиракна.

9-11-майдиз кьиле фейи женгера фашистрин 133 агъзур аскер ва офицер, 14 генерал есирда кьуна. 75 самолет, 244 танк, 2932 пулемет, 3478 автомашин, 41310 автомат, яракьар авай 3332 фургъун, 11280 бал­кIан ва маса затIар Ленинграддин фронтдин патаз акъатна. И агал­кьу­ник, гьелбетда, Мирзаме­гьа­мед Магь­мудован танкунин экипаждин пайни квай. Курляндия азад авурла, М.Магьмудова къуллугъ­завай полк Финский заливдин ва Балтийский гьуьлуьн къерехдиз акъудна.

1946-йисуз армиядай хайи хуьруьз хтай танкист эвленмиш хьана. Хив районда вад йисуз госст­рахдин старший инспектор, начальник яз кIвалахна. 1951-йисуз Махачкъалада республикадин госстрахдин ревизорвиле кIвалахиз башламишна. Анай Дербентдиз, ахпа Хив­диз виликан кIвалахал хъфена. 1966-1972-йисара сифте Кьасумхуьруьн госстрахдин начальниквиле, ахпа ЦIийи Макьарин совхоздин бухгалтервиле кIвалахна.

Мирзамегьамед Агьмедович дяведин, зегьметдин са шумуд ме­далдин, грамотайрин сагьиб я.

Осман Османов — Кьурагь райондин, Мирзамегьамед Магьмудов Хив райондин военкоматрай рекье тунайтIани, абур танкистар гьазур­за­вай школада чеб чпел дуьшуьш хъхьана. Санал кIелна, кьведакайни танкистар хьана. Осман Белоруссия­дин сад лагьай фронтдиз ра­къурна. Ахпа ада къуллугъзавай та­нкарин полк Белоруссиядин кьвед лагьай фронтдик акатна. И полкуни душмандикай Польша, Рагъ­экъечI­дай патан Пруссия азад авур, Германиядин Данциг ва маса шегьерар къачур женгера иштиракна. Ада вич халис игит хьиз къулурна. Адаз Яру Гъед орден, И.Сталинан тIварцIихъай чухсагъулдин кьве грамота гана. 1946-йисан 18-декабрдиз Осман Пирмегьамедович кIвализ хтана.

Колхоздин председатель Агьмед Магьмудова Османов Хасавюрт шегьердин агрономар гьазурдай школадиз ракъурна. Кеспи къачур фронтовикди колхоздин, ахпа хуьр арандиз куьч хьайила, совхоздин агрономвиле, отделенидин управляющийвиле зегьмет чIугуна.

Винидихъ къалурнавай ордендилай гъейри, Османов Ватандин дяведин II дережадин ордендин ва  са шумуд медалдин, хейлин грамо­тайрин сагьибни тир.

Масуб Магьмудов