Гьар са диде-бубадин мурад ферли веледар хьана, абурукай кIва­лиз-къаз вафалубур, жемиятдиз хийир гудайбур хкатун я. Амма, гьа­йиф хьи, веледар гележегда са гьихьтин ятIани дережайрив ага­кьай­ла, вахтсуздаказ рагьметдиз фи­никди бязи диде-бубайриз абурун агалкьунар акун кьисмет жезвач…

Ватандин ЧIехи дяведин ва адалай гуьгъуьнин йисара Кьурагьа, Кьасумхуьрел, Мегьарамдхуьре партиядин райкомдин сад лагьай секретарвиле, райисполкомдин, Дербентдин окружкомдин председателвиле кIва­лахай, дуьзвал, гьахъвал, ми­хьи­вал хас, камаллу, сабурлу, чешнелу регьбер хьайи Ибадуллагь Керимович Керимовни Нажабат Гуьлалиевна чпин рухваяр тир полициядин полковник Керимални подполковник Тельманал дамах ийиз агакьнач. Амма уьмуьрда абуру чпин гел туна.

Къенин макъалада заз 24 йисуз военный къуллугърал хьайи Керимов Тельманакай куьрелди ихтилатиз кIанзава.

Тельман 1948-йисуз Кьасумхуьрел дидедиз хьана (адан бубади гьана кIвалахзавай). 1966-йисуз Мегьарамдхуьруьн райондин Советский хуьруьн юкьван школа къизилдин медаль къачуналди акьалтIарна. Са гьихьтин ятIа­ни себебралди сифте йисуз ам кIе­лиз фенач ва ада “Фрунзенский” сов­­хозда кIвалахна. 1967-йисуз Даг­госуниверситетдин радиотехникадин факультетдик экечIна. Лап хъсандиз кIелзавай студентдикай  еке агалкьунар авай спортсменни хьана. Ада гьакIни студентрин отрядрани активвилелди иштиракна. Гьавиляй адаз гьуьрметдин гзаф грамотаярни ганвай.

1972-йисуз университет акьал­тIарайдалай гуьгъуьниз Тельмана военный кафедрада кIелна ва “Автоматозированный миниатюрный полигон для стрельбы артиллерий” темадай дипломдин проект вини дережада аваз кхьена. Кафедради адаз Яракьлу къуватрин жергейра къуллугъ авун патал рекомендация гана. Армиядиз фейила, ам Чехословакиядиз акъатна, ина ЦГВ-да (центральная группа войск)  5 йисуз къуллугъна, Тельманаз лейтенантвилин чинни гана. Кьве йисуз Чехословакияда къуллугъайдалай кьулухъ жегьилди хизан кутун кьетI­­на. ЧIулав мекер авай лацу якIа­рин, гуьрч­ег акунар алай гададал хуьре вил алай рушарни гзаф авай. Амма Тельмана вичихъ галаз школада санал кIелай, университет акьал­тIар­на, муаллимвилин пе­ше къачунвай гуьр­чег руш Зулейха уьмуьрдин юлдашвиле хкяна. Жегьилри мехъерарна. Тельман цIийи свасни галаз Чехословакиядиз вичин къуллугъдал хъфена. Же­гьил хизанди офицердин четин уьмуьрдин уькIуь-цуру вири дадмишна.

Вад йисуз Чехословакияда къуллугъайдалай гуьгъуьниз Тельман Дальный Востокдиз, Приморский крайдиз рекье туна. Ина ада пуд йисуз къуллугъна. Гьикьван четин тиртIани, Тельманан рикIе академиядиз гьахьунин мурад авай. ИкI, 1980-йисуз ам Ленинградда Калининан тIварунихъ галай военно-артиллерийский академиядиз (факультет руководящего инженерного состава) гьахьна. 1982-йисуз анаг лап хъсан чирвилер аваз куьтягьна, жегьил офицерди Ленинграддин военный округда кьве йисуз къуллугъна. 1984-йисуз ви­кIегь, тешкиллувилин алакьунар авай Тельман командованиди Германияда авай Советрин кьушунрин дестедиз рекье туна. Хизан вад йисуз Германияда яшамиш хьана. Ина Т.Керимоваз подполковниквилин чинни гана. ИкI, Тельмана цIуд йисуз къецепатан уьлквейра къуллугъна. И йисара хизанди кIуьд ­гарнизон ва цIикьвед кIвал дегишарна. Ихьтин уьмуьрда Зулейхадални, гьелбетда, тIимил четинвилер ацалтнач. Амма офицердин уьмуьр­дин юлдашди вири четинвилериз дурум гана, кIвалахни ийиз, аяларни тербияламишна.

Тельман Ибадуллаевича къуллугъ авур вири чкайра командованидин ва вичин гъилик квай аскеррин арада вич вини дережадин офицер, тешкилдай бажарагъ авай, михьи, намуслу, а патал алайдан дердиникай хабар кьадай камаллу инсан яз къалурна, гьуьрмет ва авторитет къазанмишна. Подполковник Керимов гьиниз рекье туртIани, ана къайда жедайди командованидиз хъсандиз чидай. Ам хейлин шабагьриз, грамотайриз, жуьреба-жуьре пишкешриз лайихлу хьунни дуьшуьшдин кар тушир.

Тельман Ибадуллаевича вичин гъилик квай аскерар Урусатдин чIе­хи полководецрин чешнедалди руьгьламишдай, тербияламишдай, абур армиядин четин уьмуьрдихъ галаз вердишарун патал итижлу суьгьбетардай, гъавурдик кутадай. Аскеррини адаз гьуьрметдай.

Армияда 24 йисуз намуслу­ви­лелди къуллугъ авурдалай гуь­гъуь­­низ (1994-йисуз) Тельман Керимов запасдиз экъечIна. Жегьилвилин руьгь квай офицердиз кIва­лах­дик квачиз кьарай къведани мегер? Ада Санкт-Петербургда МЧС-да хата-ба­ладик, бедбахтвилик акат­навай­бур къутармишдай тешкилатра Кефердинни РагъакIи­дай патан дестедин начальниквиле цIуд йисуз кIва­лахна. И девирда Тель­ман Керимова хата-баладик акатайбур жагъурдай гзаф серенжемра иштиракна. ИкI, кьилди къачуртIа, касни галачиз текдаказ ада муркIадаллай муьжуьд кас балугъчияр къутармишна. Ихьтин дуьшуьшар Тельманан уьмуьрда гзаф хьана. Алай вахтунда ада Санкт-Петербургда “ООО Северное море” фирмада кьилин ин­женер яз кIвалахзава. И фирма жуьреба-жуьре катерар, аварийрин нетижада нафт экъичайла, ам гегьенш майдандиз чукIун тавун патал герек къведай тадаракар акъудунал машгъул жезва.

Чи арада хьайи суьгьбетдин вахтунда чир хьайивал, Санкт-Петербургда гзаф лезгияр яшамиш жезва. Ина лезгийрин кIва­тIал (общество) тешкилнава.

— Хайи ерийривай яргъара ава­тIани, — лугьузва Тельман Иба­дуллаевича, — чна Дагъус­тан­, багъри ерияр рикIелай алудзавач. Гьар йисуз чна Яран сувар ва маса мярекатар, чи ватанэгьлийрин юбилеяр тешкиллудаказ къейдзава. ИкI, кьилди къа­чуртIа, СтIал Сулейманан 150 йисан юбилей къейдна. Дагъустандин авторрин ктабрин презентацияр тешкилзава, артистриз тек­лифна, жуьреба-жуьре мярекатар кьиле тухузва. Чна Санкт-Петербургда авай Да­гъустандин векилханадихъ галаз санал кIва­лахзава. Чи ватанэгьлийри Ватандин ЧIехи дяведин йисара Ленинград оборона авуник чпин пай кутур дагъустанвийрин тIва­рар жа­гъурунин мярекатра активвилелди иштиракзава. Чи бубайрин, ата-бубайрин игитвилериз, гьунарлувилериз талу­кьар­навай  са мярекатни Санкт-Петербургда яшамиш жезвай чи ватанэгьлийрин иш­ти­рак­вал авачиз кьиле физвач. “Ре­кьин­ тийир полкуник” кваз, чпин чIехи бу­байрин­ портретар хкажна кьуна, чи ва­тандашар дамахдивди Невский проспектдай физва. Ина авай лезги­яр сад, тупламиш хьуник кьил ку­тур­бурун арада Низамидин Султанович Къаинбеговни ава. Ам себеб яз, ина тешкилзавай мярекатрикай гзаф дагъустанвийриз хабар жезва. Чун Санкт-Петербургда ис­лягь­ви­­лелди, дуствилелди, арада гьуьр­мет­ аваз яшамиш жезва, хайи Да­гъустан чаз гьикьван багьа ятIа къалурзава, — къейдзава чи баркаллу хци.

Керимоврин хизан яргъара яшамиш жезватIани, абурун рикI гьамиша Дагъустанда ава. Гьар йисуз от­пускдиз хтайла, Тельман хайи ерияр тир Ахцегь райондин Ялцугърал хъфизва — бубадин ватан хциз гзаф багьа я. Тельман Керимов гзаф шад, михьи рикI авай, уьмуьрдал, лезги халкьдал, адан адетрал ашукь, хъсан суьгьбетчи, кар алакьдай офицер хьиз, къени хизандин кьилни я. Зулейхадихъ галаз санал кьве хва тербияламишнава. ЧIехи хва Арсена Санкт-Петербургда бубадихъ галаз са фирмада кIвалах­зава. Рустамахъ вичин кархана ава. Гьабурни кьведни запасда авай офицерар я.

Чи чIехи уьлкведин гьи шегьер­да, регионда аватIани, чи халкьдин баркаллу векилри гьакъисагъвилелди зегьмет чIугвазва, лезгийрин тIвар вине жедайвал, чеб лайих­лу­даказ тухузва. Квехъ мадни еке агал­кьунар, куь дережаяр мадни кьа­кьан хьурай, гьуьрметлу ватандашар!

Надият  Велиева