И йикъара Махачкъалада Дагъустандин юстициядин министрдин заместитель Сергей Къараченцеван ва министерстводин патав тешкилнавай общественный советдин (ОС) председатель Ислам Мегьамедован регьбервилик кваз кьиле фейи ОС-дин нубатдин заседанидал пуд месэла веревирдна. Абурукай кьилиндакай – 2024-йисуз министерстводи кьилиз акъуднавай кIвалахдикай ва алай йисан планрикай — Сергей Къараченцева гегьеншдаказ суьгьбетна.
Малум тирвал, министерстводин чIехи пай кIвалах нормативный правовой актарихъ, гьа гьисабдай яз цIийи законопроектарни арадал гъунихъ галаз алакъалуди я. Сергей Къараченцева и жигьетдай, гьакIни республикадин мировой судьяйрин, архиврин, ЗАГС-дин кIвалахдикай, пулсуздаказ агакьарун лазим тир юридический куьмекдикайни малуматар агакьарна. Йисан къене министерстводин векилар арзайриз килигун патал республикадин хейлин шегьерриз ва районриз, санлай къачурла, 26 чкадиз фейиди, абуру агьалийрин жуьреба-жуьре месэлайрай — суалрайни арзайрай — кьил акъудайди раижна. Абурун арада СВО-да телеф хьайибурун хендедайрив гьукуматдин патай куьмек агакьаруниз, гзаф аялар авай хизанриз гузвай пулариз ва коммунальный къуллугърай буржариз талукьбур авай. Вири месэлайрай кьил акъудна, абур гьялдай рекьер жагъурна.
Алатай йисан нетижайрикай рахадайла, Сергей Къараченцева юстициядин министерстводи республикадин исполнительный властдин органрихъ галаз санал 37 агъзурни 659 агьалидиз юридический жигьетдай пулсуздаказ куьмекар гайиди къейдна. Ам «Госюрбюро» ГКУ-дин кIвалахдални акъвазна. Пулсуздаказ агакьарун лазим тир юридический куьмек кIанз, иниз 400 агьали атана. Абурукай 98 СВО-дин иштиракчияр ва абурун хизанар тир. РикIел хкин: 2023-йисан эхирра тешкилнавай и бюродин макьсад агьалийрив пулсуздаказ агакьарун лазим тир юридический куьмек хъсанаруникай ва мадни менфятлуди авуникай ибарат я. Пулсуздаказ агакьарун лазим тир юридический куьмекдиз талукь яз Дагъустандин законда къалурнавайвал, ада агьалийрин 35 къатуниз къуллугъзава. Дугъриданни, къуллугъдихъ еке игьтияж ава, гзафни-гзаф куьмек герек яз пенсионерар, СВО-дин иштиракчийрин хизанар къвезва. И ва я маса месэладай абур гъавурдик кутазва, месэла РД-дин юстициядин министерстводиз талукьди тушиз хьайитIани, абуруз лазим тир рехъ къалурзава.
2025-йис патал пландикай рахадайла, С. Къараченцева алай вахтунда министерстводи цIийи са шумуд законопроектдал кIвалах акьалтIарнавайди ва, и жигьетдай хьиз, жуьреба-жуьре институтрихъ, гьа гьисабдай яз, Дагъустан Республикадин гражданвилин инициативайриз куьмек гудай Центр» (ЦПГИ) АНО-дихъ галаз санал юридический куьмекар гунин ва маса месэлайрайни кIвалах тухун давамардайди раижна.
Кьвед лагьай месэладай ЦГПИ-дин чирвилер гудай программайрин отделдин регьбер Арсений Къурбанмегьамедова доклад авуна. Малум хьайивал, 2024-йисуз Центради республикадин гражданвилин обществодин институтар активламишун, абуруз информациядин ва методикадин жигьетдай куьмек гун патал 515 макъала чапна. Абурун кIвалах вилик тухуниз талукь 462 серенжем кьиле тухвана ва маса кIвалахар кьилиз акъудна.
Пуд лагьай месэладай — общественный советдин регьбер Ислам Мегьамедова ва членри 2024-йисуз активвилелди кьилиз акъудай кIвалахдикай ОС-дин член Тагьир Чавтарова доклад авуна. Кьилди къачуртIа, абуру школайра 6-11-классрин аялрин арада «Разговор о важном» тарсара спикерар яз иштиракайди, меркездин 5 школадин чIехи классра кIелзавай аялрихъ, колледжринни вузрин студентрихъ галаз жуьреба-жуьре, гьа гьисабдай яз наркоманиядин, экстремизмдин вилик пад кьунин, ватанпересвилин руьгьдаллаз тербияламишунин ва маса темайрай умуми собранияр, мергьяматлувилин серенжемар кьиле тухвайдал фикир желбна (санлай къачурла, анра 6000-дав агакьна аялри ва абурун диде-бубайри иштиракна). Мадни аялрин арада (яшарин пуд дестеда) шахматрай 2 турнир тухвайди, ана республикадин шегьеррайни хуьрерай тир 300-далай виниз аялри иштиракайди рикIел хкана. Идалайни гъейри, мугьманриз — Палестинадай катнавай ва Белгороддай атанвай аялриз — шад легьзеяр багъишна. Абур Дербентдин къеледиз, Гунибдиз тухвана ва машгъулардай шад мярекатар тешкилна. Президентди Хизандин йис малумарнавай 2024-йисуз ОС-дин членри хейлин мярекатар кьиле тухвайдини рикIел хкана. Т. Чавтарова алай йисан планарни раижна. Абурун арада лишанлу йикъариз (9-Майдиз, Россиядин, Дагъустандин халкьарин садвилин ва икI мад) талукь яз кьиле тухудай ва маса шад мярекатарни серенжемар ава.
Йисан нетижаяр кьуналди, ОС-дин председатель Ислам Мегьамедова ва общественный советдин членри министерстводи 2024-йисуз тухванвай кIвалахдиз рейсадвилелди хъсан къимет гана. Гьа са вахтунда Сергей Къараченцева общественный советдини активнидаказ кIвалахзавайди къейдна. ИкI, ОС-да виридалайни активнидаказ кIвалахзавай са шумуд касдив Сергей Викторовича ва Ислам Мурадовича Чухсагъулдин чарар вахкана. Абурун арада ОС-дин член, и цIарарин авторни ава.
РикIел хкин: алай йисан 30-январдиз Махачкъалада, «Дуствилин КIвале», республикадин исполнительный властдин органрин общественный советрин ва РД-дин шегьерринни районрин муниципалитетрин Общественный палатайри сада-садахъ галаз алакъада аваз кIвалахуниз талукьарнавай совещанидал, 2024-йисан нетижаяр кьуналди, и хиле менфятлудаказ кIвалахзавайбур къейднай. Дагъустандин юстициядин министерстводин патав тешкилнавай общественный совет 2-чкадиз лайихлу хьанай.
Рагнеда Рамалданова
