Алай йисан 29-мартдиз Дагъустан Республикадин Кьилин везифаяр вахтуналди тамамарзавай Сергей Меликован регьбервилик кваз РД-дин наркотикриз акси комиссиядин нубатдин заседание кьиле фена.
Анал наркотикрин ва психотропный шейэр духтурри тайинар тавуна ишлемишзавайбурал гуьзчивалдай государстводинбур тушир организацийрин кIвалахдал тухузвай гуьзчивилин менфятлувал хкажуниз талукь месэладиз килигна.
Веревирдзавай месэладин важиблувал къейд авуналди, Сергей Меликова республикадин наркодиспансерда 6,8 агъзур кас учетда авайдакай малумарна. Идал алава яз, ада маса рекъемарни гъана. Малум жезвайвал, республикада наркотикрихъ галаз алакъалу гьалар хъсанбур туш. Дагъустанда гьар виш агъзур агьалидин кьилиз 132 касди наркотикар ишлемишзава. Наркотикрин шейэр законсуздаказ маса гуниз, чукIуруниз акси хилен идарайрин делилралди, 2020-йисуз 2,7 агъзур тахсиркарвал, гьа гьисабдай яз лап залан 800 тахсиркарвал авуна.
Республикадин регьберди умуд кутурвал, инсанрин арада вилик пад кьунин кIвалах тухунихъ галаз сад хьиз наркотикрилай аслувилик акатнавайбур сагъардай, абуруз социальный жигьетдай реабилитациядин ва ресоциализациядин куьмек агакьардай шартIарни тешкилун лазим я. И мураддалди республикада 75 чка авай наркодиспансер, Къизляр районда 40 чка авай диспансер ава. Дербентдин центральный больницадани ихьтин азарлуяр патал 7 кроватдин отделение кардик ква. Идалайни гъейри, азарлубуруз сифтегьан куьмек гун патал республикадин шегьеррин ва районрин медицинадин идарайра наркологиядин 53 кабинетди кIвалахзава.
Сергей Меликова малумарайвал, 2012-йисуз эцигиз гъиле кьур наркоазарлубур реабилитация ийидай медицинадин центр гилани куьтягьнавач. ГьакIни азарлубур сагъар хъувурдалай гуьгъуьниз яшайишдин жигьетдай реабилитация ва ресоциализация ийидай государстводин идараярни авач.
Арадал атанвай и чIуру гьал пайгардик кутун патал С.Меликова тапшуругъ гана: “Дагъустан Республикадин Гьукуматди нарконачагъбур яшайишдин рекьяй реабилитация ва ресоциализация ийидай республикадин махсус центр арадал гъунин гьакъиндай месэла гьялна кIанда, гьа жергедай яз — кардик квай маса хилен социальный идара ишлемишуналди”.
Республикада наркотикрихъ галаз алакъалу гьалдикай РД-дин къенепатан крарин министр Абдурашид Мегьамедова доклад авуна. Ада малумат гайивал, алай йисан кьве вацра законсуздаказ маса гузвайбурувай ва чукIурзавайбурувай 60 килограмм наркотикрин шейр вахчуна, алатай йисан гьа и вахтунда лагьайтIа, а рекъем 17 килограммдиз барабар тир.
Заседанидал алатай йисуз наркоманиядиз талукь яз тухвай мониторингдин делилар гъана ва “2020-йисуз Дагъустан Республикада наркоманиядиз талукь гьаларин гьакъиндай” доклад тестикьарна. Заседанидал комиссияди кьабулун патал “Дагъустан Республикада 2021-2025-йисара наркотикрин шейр законсуздаказ маса гуниз, чукIуруниз аксивал, наркомания профилактика авун, наркотикрилай аслубур сагъар ва реабилитация хъувун» госпрограмма теклифна.
И месэладиз талукь яз РД-дин здравоохраненидин министр Татьяна Беляева рахана. Адан гафаралди ва эхиримжи вахтунда тухванвай ахтармишунри къалурзавайвал, республикада законсуздаказ наркотикар ишлемишзавайбурун ва чукIурзавайбурун кьадар тIимил жезвач. Месэла хциди яз амукьзава. Ида республикадин демографиядин, яшайишдин ва экономикадин хилеризни зиян гузва.
Рахайбуру къейд авурвал, наркотикар гзаф ишлемишзавайбур Махачкъалада, Къизлярда, Дербентда, Каспийскда, Буйнакскда, Избербашда ва гьакIни Къизляр, Дербент, Тарумовский, Сулейман-Стальский районра ава. 2020-йисуз наркоучетда 955 кас эцигна. 2019-йисуз абурун кьадар 1027 кас тир.
Республикада наркомания гегьенш хьунин вилик пад кьун, адахъ галаз женг чIугун патал РД-дин здравоохраненидин министерстводи винидихъ къейднавай госпрограммани туькIуьрнавай. Алай вахтунда адаз тестикьарун патал республикадин гьукумат килигзава. Программадиз 280 миллион манат кьван герек жеда. Госпрограммади вилик эцигзавай везифаяр кьилиз акъудун патал мадни подпрограммаяр тайинарнава: “Дагъустан Республикада наркотикар чукIурунин ва адахъ галаз алакъалу тахсиркарвилерин вилик пад кьун”, “Дагъустан Республикада наркотикрин ва психотропный шейэр законсуздаказ ишлемишзавай ксар комплекснидаказ реабилитация ва ресоциализация авун”.
Эхирдай Сергей Меликова талукь министерствойриз са жерге тапшуругъар гана.
«Лезги газет»
