Хайи ва багьа тир лезги чIал чирунин, ам хуьнин, адан михьивилел гуьзчивал артухарунин жигьетдай виликрай хьтин рахунар, кхьинар эхиримжи вахтара малум жезвач. Гьагь-гагь сад кьве аялди телевизордай ван жезвай бязи шиирар кIелиз аквада. Фагьум-фикириз тадай, гьуьжет арадал гъидай хьтин месэлаярни тIимил я. Дугъри я, гьуьрметлу Сажидина “тахта” ва “тахт” гафариз талукь яз “Лезги газетдин” 32-нумрада вичин фикирар лагьанвай макъала чапнавай. ГъвечIиди ятIани, ада чав, газетдихъ, адан чIалахъ галаз алакъа авайбурув, фагьум-фикир ийиз тазва.

Тек и кьве гаф патал ваъ, фикир гун, рикIел хуьн герек къвезвай маса гафар, ибараяр авазва эхир. Абурукай са бязибур вилив хвена, заз жуван фикирарни лугьуз кIан­зава. Сажидин, лезги чIа­лан гафарин арада­ гуьрчег цуькведихъ къекъвезвай кас хьиз, суракьра авай, са цIийи шей жагъурзавай, ам раижзавай кас, Сулейманан рехъ давамарзавай шаир, лезги чIаланни литературадин тежрибалу муаллимни я.

Чи алимри, муаллимри, йисаралди зегьмет чIугуна, чал гьар жуьредин гафарганар агакьарнава. М.Гьажиеван, Къ.Акимован, Ф.Насрединован, У.Мейлановадин ва масабурун гафарганар чаз куьмекчияр я. Лезги гафар вирида — Къубадани, Ахцегьани, Кьурагьани, Кьасумхуьрелни — рахунра, кхьинра са жуьреда ишлемишун важиблу я. Гьа чIа­вуз жеда чIал хуьнин кIва­лах. Сажидин муаллимди къейднавай “Почетная доска” “Царский престол” ибараяр чеб чпиз са акьван мукьва я лугьуз жедач. Почетный — им еке гьуьрмет, вичихъ амайбурулай артуханвал хьанвай, масадбуру чешне къачун герек тир, ахьтинбур мадни хьунухь гуьзлемишзавай тереф тирди малум жезва. “Престолди” ахьтин рикIиз чимивал, гьуьрметлувилин лишан гузвач эхир. Ада анжах пачагь, амайбурукай хкатна, са тIи­мил кьакьандиз туькIуьрнавай стулдихъ ацукьун, анлай ван алаз рахун, указар, приказар, меслятарни тапшуругъар гузвай махсус чка къалурзава. Ахьтин пачагь гьуьрметлуди, хъсан къилихринди яни, тушни хейлин вахтар алатдалди чир жедач. “Тахта” ва  “тахт” гафарин манайриз фикир гайила, чир жезва — инсанди, кIел­за­вайда, шахтерди, муаллимди, алимди ва маса пешекарди чпин алахъунралди, яратмишдай тегьерда зегьмет чIугуна, абур агалкьунар арадал гъунин геле жезва. Ам масадбурузни, шак алачиз, истеклуни жедай адет я. Виридан фикирар, кьатIунар, веревирдер сад жедайди туш, гьардаз вичин къимет ава. Им тIебии кар я.

ТIвар-ван авай жюридин членди вад яда, сифте яз атана ацукьайда — пуд. Заз вуч лугьуз кIан­зава? И жигьетдай Сажидин гафарин алемда къуватлу кас я. Зун адаз акси акъваззавач, гьардаз вичин фикир ава.

Са фикир мад лугьун: гзаф лугьуз­ватIани, кхьи­нар­заватIани, чи лезги газетрин чинра кутугай, гуьрчег гафар вилик кватIани, аквазватIани, урус чIалан гафар ишлемишун давам жезва. Месела, мектеб — школа, дафтар — тетрадь, учитель — му­ал­лим, ах­лакь — дисциплина, меденият — культура, эдебият — литература, акъажунар — конкурс, суьре — парта, къелем — ручка, гуьмбет — памятник ва икI мад. И ва маса лезги гафа­р аялри чирун, рикIел хуьнин, рахунра, кхьинра ишлемишунин мураддалди лезги чIа­ланни литературадин муаллимриз газетди вичин мецелай кьве келима лагьанайтIа, кутугай кар жедай.

Райсудин Набиев