Коронавирусди хейлин крариз, гьерекатриз, вакъиайриз манийвал гана. ТIугъ­вал себеб яз гзаф кьадар мярекатар акъвазарна, гъиле кьунвай пара кIвалахар давамардай мумкинвал хъхьанач. Са гафуналди, инсаниятдин уьмуьрда гьич виливни хуьн тавур дегишвилер туна и тIегъуьнди.

Гъилевай йисан эвел кьиляй “Лезги газетдин” редакциядин коллективдини йи­сан къене тухвана, тамамарна кIанзавай мя­рекатрин, серенжемрин, кIвалахрин план туькIуьрнавай. 2020-йис газет патал юбилейдинди тирвиляй къайгъуярни пара авай. Гьайиф хьи, вири месэлаяр вахтуналди акъваз хьана. Газетдин 100 йисан юбилейдиз талукьарнавай чIехи мярекат Махачкъалада сентябрдин вацра кьиле тухуда лагьана фикирдиз къачунвай. Арадал атанвай гьаларихъ галаз алакъалу яз,­ юбилейдин мярекат тухудай вахтни де­­­гиш хьун мумкин я. Гьелелиг тайинвал авач.

Духтурар, къанун-къайда хуьдай ор­ганрин векилар, недай-хъвадай суьрсетралди таъминардай карханайра зегьмет чIугвазвайбур ва хейлин масабур хьиз, жур­налистарни тIегъуьндин шартIа­ра чпин везифаяр гьакъисагъвилелди кьилиз акъудиз чалишмиш жезва. Югъ-йиф, кIва­лахдай югъ, ял ядай югъ талгьуз, агьалий­рив хабарар агакьарзава, дуьньяда, уьлкведа кьиле физвай вакъиайрикай малуматар гузва. И жигьетдай “Лезги газетдини” кIелзавайбурун арада кьилин хабардардин чка кьунва. Интернетдикай менфят къачуз тежезвайбуруз (ахьтинбур ла­гьайтIа, дагълух хуьрера гзаф ава) эхиримжи хабарар багъри газетдай чир жезва. Интернет ишлемишзавай ватанэгьлийрин къуллугъда лагьай­тIа, “Лезги газетдин” сайтни, Инстаграмда авай махсус аккаунтни акъвазнава. Интернетдин майданра хайи чIалал хабарар чукIурунин жигьетдай чна маса соцсетрани датIана кIвалах тухузва.

Къейд авун лазим я, мукьвара РД-дин Кьилин ва Гьукуматдин Администрациядин информациядин сиясатдин Управлениди кьиле тухвай ахтармишунри тестикь авурвал, “Лезги газетдин” сайтдинни Инстаграмда авай махсус аккаунтдин кIва­лах са бязи терефрай гьатта федеральный СМИ-рин жергейра гьатнава. Ихьтин агалкьунар “Лезги газетдилай” гъейри, республикадин государстводин маса са из­данидихъни хьанвач. Газетдин печатдин вариантдикай рахайтIа, и жигьетдайни чун садалайни кьулухъ галач: гьам ерилу макъалайрал, гьамни тираждал гьалтайла, чун вилик жергейра ава. ИкI тирдан гьакъиндай кьилин редакторрин иш­тираквал аваз кьиле тухузвай совещанийрал, элкъвей столрал ва маса мярекатрал гзафбуру лугьузва ва “Лезги газет” гьамиша амайбуруз чешне яз гъизва. Авайвал лугьун, ахьтин мярекатрал чи газетдикай гаф кватайла, сифтени-сифте­  лезги халкьдин тIварцIихъ хуш келимаяр лугьузва. “Лезгияр гьамиша кIел-кхьинал машгъул, савадлу халкь я”, — тестикьарзава маса миллетрин векилри.

Гьуьрметлу ватанэгьлияр! Квез аквазвайвал, редакциядин къуллугъчийри хайи миллетдин тIвар алай газетдин дережа виниз акъудун патал датIана чалишмишвал артухарзава, гьатта тIугъвалдин шар­тIара коллективдин кьадар (редакциядин са десте къуллугъчияр Роспотребнадзордин истемишунар себеб яз кIвала­хал текъвез са шумуд варз я) тIимил хьуникди, чи кIвалахдин ери агъуз аватнач. Алай вахтунда редакцияда зегьмет чIугвазвай са кIапIал ксари, вири къуватар садна, вахт-вахтунда хайи халкьдив руьгьдин ем -багъ­ри газет агакьарзава. И карда чак руьгь кутазвайбур куьн я, гьуьрметлу ватанэгьлияр. Вучиз лагьайтIа, тираждал гьалтайла, “Лезги газет” Дагъустандин государстводин СМИ-рин арада 1-чкадал ала. Газетдин сайтдиз йикъан къене, юкьван гьисабдалди, 10-15 агъзур кас гьахьзава. Ватанэгьлияр багъри газетдив эгечI­завай тегьер акурла, редакциядин векиларни абуруз генани гьакъисагъдиз къуллугъ ийиз алахъзава.

Лагьана кIанда, исятда редакциядин ви­лик кар алай месэлайрикай сад акъвазнава: амни газет кхьиниз (подпискадиз) та­лукьди я. Гьелбетда, алай вахтунда гзафбур четинвилерал ацалтнавайдакай чаз хабар я. ЯтIани, тIугъвалдин шартIара “Лезги газетдин” тираж агъуз ават тийидайдак чна умудар кутазва. Гьамиша хьиз, чна, сифте нубатда, къадирлу, баркаллу лезги халкьди — хайи чIалахъ, милли га­зет­дихъ рикI кузвай ватанпересри газетдин тираждин дережа хуьдайдахъ инанмишвалзава. Гьелбетда, газетдин тираж виниз акъудун чи районра кьиле тухузвай кIвалахдилайни гзаф аслу я. Чаз малум тирвал, подписка тешкилуник районрин руководствойри, чкайрал кардик квай ­идарайрин руководителри, почтарин, киоскрин къуллугъчийри ва жемиятдин векилри еке пай кутазва. Им, гьелбетда, шад жедай кар я. Чна вирибуруз афе­рин ва рикIин сидкьидай сагърай лугьузва.

Амма гаф кватай чкадал завай са кардикай лугьун тавуна жедач. Чав, редакциядин къуллугъчийрив, гагь-гагь са бязи лезги районрин кьилевайбуру тайин тир районда “Лезги газетдин” тираж газетдин сайтда райондикай гьикьван макъалаяр гузватIа, гьадалай аслу жеда лугьуз, гьелягьар кьазвайдакай ванер агакьзава (чпел ихтибар ийиз жедай чешмейрай). “Эгер чи районда газетдин тираж артух хьана кIанзаватIа, чи райондикай сайтда ва газетда гзаф макъалаяр гун лазим я” лугьуз, чи вилик шартIар эци­гзава бязибуру.

Мумкинвиликай менфят къачуна, заз ахьтин ихтилатар ийизвай жанабийрихъ элкъвена лугьуз кIан­зава. Гьуьрметлубур, чун, редакциядин къуллугъчияр, куьне “къурхуяр” гудай, шартIар эцигдай йикъал алайди туш. Вучиз лагьай­тIа, чун ви­ри районрив сад хьиз эгечIзава, га­зетдин чинра ва гьамни сайтда виридаз сад хьиз майдан гузва. Бу­юр, рекье тур куь макъалаяр редакциядиз. Газетдин электронный почтадиз атай макъалаяр тагана тазвай кар авач кьван! Гьи къайдада куьне райондин хаба­рар “Дагъустан” РИА-диз ракъур­за­­ватIа, гьа къайдада абур чи газетдин электронный почтадизни ре­кье тур. Эгер са гьи ятIани районди­кай газетдин сайтда гзаф хабарар аваз аквазва­тIа, чир хьухь, ам редакцияди а райондиз амайбурулай артух фикир гуз­ва ва я тахьай­тIа а райондив тафаватлудаказ эгечI­зава лагьай чIал туш. Ам гьа район­дин администрациядин пресс-къул­лугъдин агалкьун я. Абуру ра­къурзава, чнани гузва сайтда, талукьбур газетрин чинрални чапзава. ГьакI хьайила, гьуьрметлубур, куьне пресс-къул­­лугърин кIвалах дуьздаказ къайдадик кутур, “Лезги газетдикай” бейкеф жез тади къачумир.

Алава яз мадни лугьуз кIанзава, чна гьам газетдиз, гьамни сайтдиз макъалаяр гудайла, и ва я маса районда авай тираж фикирда кьуна майданар тайинарзавайди туш. Редакция вири районрив сад хьиз эгечI­зава. Гьатта са райондин кьилевайбуру газетдиз подпискадин вахтунда ерли куьмек тагудай къарар кьа­булайтIани (ахьтин кар икьван гагьда хьанвач, я хьунни тавурай), “Лезги газет” садрани а район­дин агьалийрин уьмуьрдивай къерех жедач. Вучиз лагьайтIа, район халкьдинди я, газетни — халкьдин гуьзгуь.

“Лезги газет” вири халкьдин май­дан я. Гьар са кIелзавайдаз вичихъ авай дерди-баладикай чаз кхьидай мумкинвал ава. Къанун-къайда чIур тийизвай гьар са макъаладизни чна газетдин чинал чка гуда. Чаз газет кхьенвай гьар са кас:  лежберни, муаллимни, карчини, гьакимни — вири сад я ва виридав сад хьиз гьуьрмет авунивди эгечI­зава.

Инал мад са кардикай лугьуз кIанзава. Адет яз, чна гьар йисуз газетда гьи районда гьикьван подписка хьанватIа къалурзавай ре­къе­мар чапзава. Газет кIелзавай­буру, сифте нубатда, кхьенвайбурун кьадар пара авай райондин жемятдин тIвар­цIихъ хуш келимаяр лугьузва, ахпани райондин руководстводин тариф ийизва. И делилди гьикьван тираж артух хьайи­тIа, гьакьван райондин кесерни лезги халкьдин арада хкаж жезвайдакай хабар гузва. Вучиз лагьайтIа, гьар са район хайи чIалав, медениятдив эгечIзавай тегьер ана “Лезги газет” кхьенвайбурун кьадарди къалурзава.

Гьуьрметлу ватанэгьлияр! Багъри газетдин тираж гзаф  хьун тек са редакциядин коллективдин ваъ, ви­ри халкьдин агалкьун я. Чахъ ти­раж­ артухарунин карда чи хсуси ити­жар авайди туш. Медениятдин, образованидин хилера зегьмет чIуг­вазвай хейлин къуллугъчийрин хьиз, редакцияда кIвалахзавай­бу­рун мажибарни, квезни чизва, чIе­хи­­бур туш: юкьван гьисабдалди — 15-16 агъзур манат. Маса миллетрин редакцийрин коллективрилай пара зегьмет чIугваз­ватIани, гьа­кьван агалкьунар аватIани, и крари чи редакциядин къуллугъчийрин мажибриз са таъсирни ийизвач. Са га­фу­налди, газетдин тираж агъуз ава­­­­­тайтIани, виниз хкаж хьайитIани, мажибрин жигьетдай са дегишвални кьиле физвач. И ихтилат за вучиз ийизва лагьайтIа, заз газетдин тираж хкаж хьунин карда чахъ хсуси итижар авачирди делилралди тестикьариз кIанзава. Мисал яз, аваррин “Гьа­къи­къат” газетдин тираж 5010 экземплярдиз барабар я, даргийрин “Замана” — 4000, къумукьрин “Елдаш” — 3500, яхулрин “Илчи” — 2600. “Лезги газетдин” тираж — 6424 экземпляр. Сайтрин жи­гьетдайни, чна винидихъ къейд авурвал, чи газетдин сайт виридалайни вилик ква. Амма мажибрал гьалтайла, чаз абурулай са артуханвални авач, вири редакцийрин къуллугъчийри сад хьиз къачузва. Вири и делилри “Лезги газетдин” коллективди чпин кIва­лах гьакъисагъвилелди­ ийизвайдан, гьакъи­къатдани халкьдин руьгьдин къул генани къизгъин авун патал чалишмиш жезвайдан гьакъиндай ша­гьид­валзава. Редакциядин коллективди гьам газетдин ери, гьамни ти­раж агъуз ават та­вун патал рикIи­вай­, маса ниятар ава­чиз, зегьмет чIугвазва.

Гьуьрметлу ватанэгьлияр, исятда 2020-йисан кьвед лагьай пай патал подписка кьиле физва. Ам 1-июлдалди давам жеда. “Лезги газет” Дагъустандин мулкарал почтадин алакъадин отделенийрай (къимет — 458 манат), “Дагпечатдин” киоскрай (къимет — 228 манат) ва “Лезги газетдин” редакциядай  (къимет — 162 манат) кхьиз жеда. Къейд ийин хьи, газет кхьизвайбуруз кьезил хьун патал Кьасумхуьрел ва Мегьа­рамдхуьре “Дагпечатдин” киоскар кардик кутунва. Подпискадин вахтунда суалар пайда хьайитIа, чи ­ре­дакциядихъ галаз телефондин   8-928-584-16-72 нумрадин куьмекдалди алакъадиз экъечIиз жеда. Киш ва гьяд йикъар квачиз, амай йи­къара экуьнин сятдин 9-далай нянин сятдин 6-далди зенгер кьабулда.

Играми газет кIелзавайбур! Чун “Лезги газет” жезмай кьван девлетлу, итижлу ийиз алахъзава. ЦIийи рубрикаяр кардик кутазва, цIийи авторар желбзава. И жигьетдай квехъ авай теклифарни чна вилив хуьзва. Халкьдин майдан гуьрчегаруник куь пайни кутур. Ша, чун, ви­ри сад хьана, чи багъри газет кесерлу ийиз алахъин.

Мегьамед  Ибрагьимов,

“Лезги газетдин” кьилин редактор