За жуваз гзаф уламра суал гана: инсан и дуьньядиз вуч патал къвезва? Гьар сеферда жавабар жуьреба-жуьребур хьана. Амма гила, уьмуьрдин чIехи пай фейила, зи жаваб ихьтинди я — хизан, хуьр, халкь, общество патал хъсан, къени, чешнелу крар авун патал. Гьайиф хьи, гзаф инсанри и алай вахтунда масакIа фикирзава. ГьакI ятIани, чи арайра къвалав гвайдаз, кIеве авайдаз куьмекзавай, жемиятдиз талукь месэлаяр гьялзавай, виридан пай квай крарик жумартвилелди, викIегьвилелди къуьн кутазвай ватандашарни ава. Заз чидай гьахьтин кьегьалрикай сад Селимов Агьмед МутIалибович я.
Агьмед 1950 -йисуз Кьасумхуьруьн райондин Ялцугърин хуьре дидедиз хьана. Адан дах МутIалиб Ватандин ЧIехи дяведин иштиракчи тир. Дяведилай гуьгъуьниз ада Бакуда нафтIадин мяденра, ахпа, хтана, Кьасумхуьруьн лесхоздин КIеледин участокда рабочийвиле, мастервиле кIвалахна.
Агьмеда 1966-йисуз Ялцугърин 8 йисан школа куьтягьна ва ам Алагирдин тамарин техникумдик экечIна. Анаг куьтягьна, ам кIвалахиз Кьасумхуьруьн лесхоздиз хтана. Техник яз кIвалахдив эгечIай адакай Хив районда мешебеги хьана. Тамарин къаравулда акъвазнавай кас 1979-йисуз “Аламишинский” совхоздин (1966-йисуз Ялцугърин хуьр иниз куьч хьанвай) старший инженер-гидротехниквилиз хтана. Совхозда кIвалахни ийиз, Селимова Махачкъаладин гидромелиорациядин техникумни акьалтIарна.
Совхоздин директор гьа вахтунда Агьмедов Жалалдин тир. ЦIийи совхозда Агьмедован регьбервилик кваз рабочийри 300 гектар чиле, кул-кусрикай михьна, дуьзарна, къарагъарна, уьзуьмлух кутуна. Агьмедован алакьунар себеб яз, совхоздикай Дагъустанда тIвар-ван авай майишат хьана.
ЦипицIар Дербентдин чехир, коньяк хкуддай заводриз рекье тун директор Агьмедов Жалалдина Агьмедал тапшурмишдай. Масадбур ракъурайла, ципицIар ужуз къиметрай кьабулдай ва совхоздиз хийир жедачир. ЦипицIар гваз ам Урусатдин шегьерризни ракъурдай. ГьикI лагьайтIа, Агьмедавай совхоздин итиж хуьз жезвай. Агьмедов Жалалдина Агьмедан алакьунриз чIехи къимет гузвай, адаз рикIивай гьуьрметзавай
Эминхуьре зи дустар авайди я. Абурукай сад совхоздин бригадир хьайи Абидин Назаралиев я. Абидина зун Агьмедахъ галаз танишарна. Им 2014-йис тир. Чи къилихар, хесетар сад-садахъ галаз кьадайбур хьана. Чун къе дустар я. Гьахъвал кIандай, гьалалдин ризкьидал вичин хизанар хуьзвай Агьмедаз алчах хесетар квай инсанар хуш туш. Ада авай гаф, кар чинал ачухдиз лугьуда, эгер са касди вич дуьз тухун тийиз хьайитIа. Адаз таб кIандач, маса касдин кефи хадач, кIеве гьатнавайдаз вичивай жезвай куьмек гуда.
Агьмедаз тарифлу, тербиялу хъсан хизан, 5 велед ава. Вирида чпин кьил инсанвилелди хуьзва. Агьмедахъ датIана вичин дустар, мукьва-кьилияр илифда. Атай мугьманар Агьмедан уьмуьрдин юлдаш Ханпериди чин ачухдиз кьабулзава. Ханпери халисан кайвани, намуслу лезги дишегьли, тIямлу хуьрекрин устад я. Виликдай ада гамар храна, совхозда зегьмет чIугуна, хсуси салани майваяр арадиз гъана. Гьа икI зегьмет чIугваз, абуру кIвалер эцигна, аялриз хъсан тербия гана, мехъерар авуна. Алай вахтунда хтулрал шадвал ийиз, гьабуруз тербия гуник чпин пайни кутазва. Агьмед халис дуст, халис лезги я. Зун шад я уьмуьрда ихьтин инсандал ацалтунал.
Пенсияда авай итим секиндиз акъвазнавач. Агьмеда бубайрин хуьре — Ялцугъа авай пIирел фидай са километрдин рехъ, бульдозер тухвана, вичин харжидихъ дуьзарна. Ялцугъа лезги халкьдин рикI алай шаир Етим Эминан сур ава. Аниз физ, Агьмед гьа сурухъни гелкъвезва. Сурун къван, жугъун ремонтна. Бубайрин хуьруькай жегьилриз чир хьун патал, кинооператорар тухвана, фильм туькIуьрна. Адаз са шумуд агъзур кас килигнава.
Эминхуьре авай сурара Агьмеда махсус кIвал эцигнава. Аниз хъвадай яд гъанва. Сурарин къваларив хатрутдин, машмашдин, хъархъун ва маса емишрин къелемар цана, абурухъ вахт-вахтунда гелкъвезва. Вири крар хизандин бюджетдин гьисабдай яз кьилиз акъудзава. Агьмедан хва Низамидин ва адан дустарин куьмекдалди сурариз гьахьдай чкадал варар эцигнава, хуьруьн спортзал ремонтна.
Къуй гзаф хьурай чи лезги халкьдихъ ихьтин рухваяр!
Масуб Магьмудов,
ЦIийи Макьарин хуьр
