Зи чIехи буба Рамазан Мегьамедов Ватан хвейибурукай сад я. Зи дахдиз ам гьич чинни ийидач, кIвале чIехи бубадин са шикил кьванни амукьнач. Ам гел галачиз квахьайбурун сиягьда авайди тир. Ингье 80 йис алатайла, оборонадин министерстводин архивар ачухайла, заз чIехи бубадин уьмуьрдикай, женгерикай малум хьана ва адан шикилни гьатна.
Рамазан Мегьамедов 1909-йисуз Кьурагьа чубандин хизанда дидедиз хьана. 20 йис жедалди, ада бубадихъ галаз хуьре чубанвал авуна, ахпа жегьил Бакудиз фена ва ана Ленинан тIварунихъ галай фабрикада кIвалахал акъвазна. 1930-йисуз Рамазан Баку шегьердин Шаумян райондин 7-отделенида милиционервиле кIвалахал кьабулна. 1932-йисуз ам хуьруьз хтана ва Фатима Мурадовадал эвленмиш хьана. Абурухъ кьуд аял авай.
Милиционервиле кIвалахунин тежриба авай жегьил итим 1936-йисуз Кьурагь райондин милициядин отделдиз кьабулна. Ада къанунар хуьнин везифаяр намуслувилелди кьилиз акъудзавай. Агьалийрихъ галаз хуш рафтарвал ийизвай, тахсиркарвилерин вилик пад кьазвай, кIеве авайдаз куьмекни гузвай.
Кар алакьдай ва гъавурда гьатнавай жегьил мадни вердишвилер къачун патал Махачкъаладиз ракъурна, ада милициядин курсара кIелна. Ватандин ЧIехи дяве башламиш хьайила, милициядин къуллугъчийрин хиве генани жавабдар везифаяр гьатна. И вахтунда чка-чкада фронтдиз финикай кьил къакъудзавайбур, женгер кьиле физвай чкайрай катзавайбур пайда жезвай. Инал ихьтин са рекъем гъин. 1941-1942-йисара Дагъустан Республикадин милиционерри ва чекистри фронтдай катай 2,5 агъзур кас хкьуна. Ватан хуьникай кьил къакъуднавайбуру дагълара, тамара бандитрин дестеяр тешкилнавай. Кьурагь райондин милиционерарни абур авай чкаяр чириз алахъна.
Милиционердин везифаяр важиблубур тиртIани, Рамазаназ хуьре акъвазун хъсан акунач. Адан гъвечIи стха Гирей фронтдиз фенвай. Яру Армиядин жергейра аваз, ада душмандиз ягъунар кьазвай. 1943-йисуз Гирей гел галачиз квахьна лагьай хабар хтана. И карди Рамазан фронтдиз фидай ва стхадилай кьисас вахчудай фикирдал гъана. Ам гуьгьуьллувилелди армиядин жергейриз фена.
Р. Мегьамедов Сумгаит шегьерда авай лишанчийрин 38-дивизиядин 88-полкуниз рекье туна. Пуд вацра ина вердишвилер къачур сержант Кьиблепатан фронтдин лишанчийрин гвардиядин 3-дивизиядин 5-полкуниз ракъурна. Дивизиядин частари 1943-йисан августдиз Миус вацIун къерехра сенгерар кьуна. 18-августдиз, танкарин 62-полкунин куьмекни галаз, дивизияди душмандин сенгеррал гьужумна. Душмандиз гзаф зиянар гайи дивизия виликди фена. Сентябрдин сифте кьилерай дивизияди Донецкдин областдин «Металлист» совхоз, ахпа Волновахи шегьерни азадна. Гьа и йисан 31-октябрдиз Каховка шегьердив агакьна. Днепрдин эрчIи пата авай душман кукIварна.
Тарихар, аквазвайвал, тикрар жезва. Къе Россиядин армияди, дяведин махсус серенжемдин иштиракчийри Донецкдин мулкар цIийи фашистрикай азадзава, бубайрин хьтин кьегьалвилер къалурзава.
1943-йисан 20-декабрдиз Рамазан Мегьамедова къуллугъзавай дивизияди фашистри туькIуьрнавай Херсондин сенгерар дарбадагъна, ахпа шегьерни душмандикай азадна.
Къизгъин, пара телефвилер арадал гъизвай женгера Рамазан Мегьамедова эхирдалди женг чIугуна. Херсондин область фашистрикай азаддайла, ам телеф хьана. Гила малум хьайивал, зи чIехи буба гьа областдин Цюрупин райондин Подстепное хуьре кучукнава. Кьурагьа Ватандин ЧIехи дяведин иштиракчийриз хкажнавай мемориалдин цлал стхаяр тир Рамазан ва Гирей Мегьамедоврин тIварарни кхьенва. Абур уьмуьрлух чи ва къвезмай несилрин рикIера амукьда. Ватан душмандикай хвейи ва хуьзвай кьегьал рухвайриз баркалла!
Диана Мегьамедова
