Икьрар

(Халкьдин кьисадин бинедаллаз)

Са итимдихъ пара рахадай са паб жеда. Папан рахуникай итимдин зегьле фенвай, адавай сакIани жезвачир. Са юкъуз чуьлдиз фенвай итимдиз аквада дерин са еке фур. Адан юкьвални са еке гъуьлягъ къатканва. Хкведай рекье папакай хилас жедай  фикир авуна итимди. КIвализ хтайла, папаз и акур аламатдикай ихтилатда. Итимди паб чIалал гъана, кьведни фена, и аламатдиз килигун патал. Паб фуруз килигдай вахтунда итимди адаз хуртI гана, фуруз  гадарна. Вич тадиз кIвал галайвал рекье гьат хъувуна.

Са гьафте алатайла хьиз, фена килигда итим паб кьенватIа акваз. КилигайтIа, фурун са пата гъуьлягъ ава, агаж хьана, муькуь патани паб ацукьнава. Итим акурла, папа адаз гьелягьар кьада. Лугьуда хьи, эгер и фурай зун ахкъатайтIа, килиг за ваз вучдатIа. Папакай бизар хьанвай гъуьлягъдини и итимдиз минетарда, чан стха, ваз минет хьуй, зун и фиръавандин гъиляй ахкъуда лугьуз. Вуна авур гьуьрмет за гьавайда тадач лагьана. Язух атай итимди са яргъи чIул куьрсарна, гъуьлягъ фурай ахкъудда. Дуьздал ахкъатайла, гъуьлягъди и касдиз мад лугьуда хьи, бес ви гьуьрмет за гьакI тадач. Меслят ихьтинди хьуй: зун фена пачагьдин рушан туьтуьна ацукьда. Рушаз садавайни, са жерягьдивайни дарман ийиз жедач, дарман анжах вавай жеда. Вуна пачагьдиз лагь хьи, бес руш за сагъар хъийида, эгер вуна за лагьай гьахъ гайитIа. Къачу пачагьдивай жув рекьидалди кьил хуьз жедай гьахъ.

Меслят хьана, хъфида кьведни гьарма вичин рехъди. Хабар гьинай, хабар пачагьдин руш нахуш хьуникай. Рушан дердиниз са жерягьдивайни чара ийиз хьанач. И хабар галукьай итимди пачагьдиз лугьуда хьи, пачагь, вун сагърай, ви руш за сагъар хъийида, анжах вуна заз лагьай кьван гьахъ гайитIа. Пачагь рази жеда ва лугьуда хьи, ваз вуч кIан хьайитIани гуда, анжах  рушан дердиниз чара ая.

— Заз вуна са цIуд кило къизилар гайитIа, руш за сагъарда, ам рахунни хъийида. Анжах, за жуван дарман-дава ийидайла, са касни зунни рахан тийизвай хесте руш авай кIвале хьана кIандач. Меслят хьайивал, гьахьда итим руш авай кIвализ. Итим акурвалди, гъуьлягъ эхкъечIда рушан туьтуьнай. Ахпа итимдиз лугьуда хьи, мад зун авай чкадиз хквез тахьурай. АтайтIа, за ви дуван аквада. Жув-жувал мукъаят, аку, гафунин иеси хьухь. ИкI лагьана, хъфида гъуьлягъ.

Гъуьлягъ туьтуьнай эхкъечIайла, руш, билбил хьиз, рахаз башламишна.

— Пачагь, вун сагърай,  аквазва хьи, руш рахазва, мадни хъсан хъжеда. Рахай гьахъ вахце зав, — лагьана

Хвеши хьайи пачагьди, гьелбетда, гана гьахъ. Ам вахчуна, хъфида итим.

Гила гъуьлягъ, фена, маса пачагьдин рушан туьтуьниз гьахьда. Гьадазни, са жерягьдивайни  дарман ийиз жедач. Эхир, и пачагьдивни хабар агакьда руш сагъар хъувур итимдикай. Пачагьди  ракъурна вичин итимар а касдин патав. И итимди хиве кьан тийиз акурла, пачагьдин жаллатIри вун атун тавуртIа, чаз вун кьинин буйругъ ганвайди лагьайла, итим мажбур хьана финиз. Гьа виликдай хьиз, икьрар хьана итим садни галачиз текдиз фида руш авай кIвализ. Итим акунмазди, гъуьлягъди лугьуда:

— Вуна гайи гаф чIурна. Гила за вун рекьида.

Итимди гъуьлягъдиз минетда:

— Я стха, за икьрар чIурнач хьи. Зун ваз хабар гуз атанвайди я, а зи паб фурай эхкъечIнава, зун адакай катнава. Къала, за вазни  хабар гун, вучиз лагьайтIа, вун себеб яз, за жуван рикIиз кIандайвал кьил хуьзва.

И ван галукьай гъуьлягъ тадиз катна. Рушни башламишна рахан хъийиз. И пачагьдивайни са  цIуд кило къизилар вахчуна, хъфида, итим кефияр къумбар яз.

Шихали  Багъиров