Зун Кьурагь райондин Агъа Макьарин хуьре дидедиз хьана. Са ругуд вацралай чи хизан Хив райондин АрхитIрин хуьруьз хъфена. И вахтунда дахди Хив райондин ветеринариядин лечебницада кIвалахиз башламишнавай.  АрхитIрин хуьре дахди чил къа­чуна, чаз кIвалерни эцигна. За            2-классда кIелзавайла, 1961-йисуз Ар­хитI­рин школадин директорвиле Даггосуниверситет куьтягьна хтанвай хуьруьн же­гьил  Аллагьвердиев  Сейфуллагь  ­Аллагьвердиевич  тестикьарна.

Сейфуллагь муаллимди чи дахдиз  “Мав­­луд халу” лугьудай. Са кьадар вахт ала­тайла, заз вучиз халу лугьузвайтIа чир хьана.

Агъа Макьарин къунши хуьр Вини Макьар тир. Чи хуьруьнни Вини Макьарин ара­да 5 километр мензил ава. Вини Макьарин тIебиат гьа чи хуьруьн хьтинди я: михьи гьава, къацу, гьар жуьредин цуьквер экъечI­завай дагълар,  балугърив ацIанвай вацI.

Вини Макьа са иер руш авай, адан тIвар Зарият тир. 1919-йисуз и руш АрхитIа авай Аллагьвердидизни Хиврин хуьряй са гада­диз бегенмиш хьана. Зариятаз Аллагьверди хуш хьана. Гатун эхирар тир. Аллагьвер­дидиз Зарият гъиз АрхитIрин хуьряй Вини Макьаз мехъерин иштиракчияр фена, са шумуд касдив тфенгарни гваз хьа­на. Ар­хи­тIа хъсан гъуьрчехъанар авайди тир. Дагъ­дай­ хкведайла, свасни гваз Ар­хитIрин сергьятдив агакьайла, кьулухъай тфенгрин ва­нер акъатна — Хивдин жегьилриз свас Зарият бах, архитIвийривай къакъуд­на, чпин гададиз тухуз кIанзавай. АрхитI­вийри хиввийрикай сад тфенгдалди яна,  хер авуна. Ахпа абур чпин хуьруьз хъфена. Зарият бах Аллагьвердидиз  гъана. Абуруз хъсан хизан, пуд гадани кьве руш хьана.

Сейфуллагь Аллагьвердиевича, вичин диде Зарият чи Агъа Макьарин къунши тир Вини Макьай гъанваз акурла, зи дах  Мавлуд­ вичин дидедин стхадай кьуна, адаз “халу” лугьузвай, адахъ галаз лап чими ала­къаяр хуьзвай, гьуьрмет ийизвай. Дахдизни Аллагьверди буба, Зарият бах,  абурун аялар вичин багъри мукьва-кьилияр хьиз кIандай.

Аллагьверди бубадин чIехи хва Шагьламаз 1921-йисуз дидедиз хьана. 1942-йисуз ам фронтдиз фена. Артиллериядин училище куьтягьна,  адакай офицер хьана. Дяве куьтягь жедайла, ам батальондин ко­мандир тир. Шагьламаз халудикай са шумуд ордендин, медалрин сагьибни хьана. Дя­ведай хтана, Шагьламаз халуди муаллимвиле кIвалахиз башламишна. Хив ва Мегьарамдхуьруьн районра прокуратурадин силисчи хьана. 1959-йисуз КПСС-дин ЦК-дин къвалав гвай Партийный школа куь­тягьна, партиядин Хив райкомда пенсиядиз экъечIдалди кIвалахна.

Шагьламаз халудин хва Арсен Аллагьвердиевакай 1972-йисуз Мюнхенда тухвай­ Олимпиададин кьуршахар кьунай  призер хьана, ада 2-чка кьуна, гимишдин медаль къачуна. Гуьгъуьнлай Арсенакай пуд сеферда Европадин чемпион хьана­.

Сейфуллагь Аллагьвердиевич 1937-йисан 5-майдиз АрхитIрин хуьре дидедиз хьана. 1955-йисуз Хиврин юкьван школа куь­тягьна. 1955-1956-йисара ада АрхитIрин ирид йисан школада сефтегьан классрин муаллимвиле кIвалахна. 1961-йисуз Сейфуллагь Аллагьвердиевича, Дагъустандин госуниверситетдин филологиядин  фа­культет акьалтIарна, хайи АрхитIиз хтана. Дипломда авай къиметар акурла, райондин руководстводи ам АрхитIрин школа­дин директорвиле тестикьарна. Адаз лезги ва урус чIалар лап хъсандиз чидай. Де­рин чирвилер гудай ам аялриз хуш хьана.

Директорвилин везифаяр башламишайла, четинвилерни хьана. Школадин дарамат куьгьнеди тир. Виликдай ина детдом­ авай. Школада кIвалахзавай муал­лим­риз герек кьадар образование авачир. Заз чидайвал, школада адалай гъейри кьилин образование къачунвай муаллим мад авачир. Аялрин чирвилер артухарна  кIанза­вай. Тарсара ацукьиз, ахтармишиз, муаллимриз кимивилер къалурдай.

Ада классрин руководителрив диде-бубайрихъ галаз собранияр тухуз тадай,  аялрал алай парталар цIийибур туширтIа­ни, абур школадиз михьи партал алаз атун истемишдай,  библиотекадай къачуз, ктабар кIелиз тадай. Мектебда кIелчийрин кон­ференцияр, спортдин мярекатар  тухудай. РикIел лап хъсандиз алама: гатфариз школада кIелзавай аялар галаз тамуз фидай, ярх хьанвай тарарин хилер кIватI­дай, машинриз яна, школадиз хкидай, кIарасар хъуьтIуьз классрин пичера куз, школада чимивал хуьдай. Тамуз фин аялриз гзаф хуш тир. Школада гьевескар артистрин кружок (десте) кардик кутуна. Эвелдай школада, ахпа хуьруьн агьалийриз, къунши хуьрера концертар къалурдай, районда жезвай конкурсрани иштиракдай.

Школадикай юкьванди хьана. Сейфуллагь Аллагьвердиева мектебда яваш-яваш  вири патарихъай къайда туна. Районда школайрин арада тухузвай конкурсра хъсан чкаяр кьаз хьана.

1966-йисуз лезги районра залзала хьана. Хив районда цIийи школаяр эцигна кIан­завай хуьрер гзаф авай, амма Сейфуллагь Аллагьвердиевичан къайгъударвилелди, райондин руководстводи цIийи школа Ар­хитIрин хуьре эцигдай къарар кьабулна. ЦIийи дараматда муаллимрин, аялрин мум­кинвилер артух хьана. Школадихъ спортзал, мастерской галай, гегьенш классар авай, эцигай чкани хъсанди тир. Мектеб­да чIехи мярекатар тухудай мумкинвал хьана.

20 йисуз школадин директорвиле кIва­лах­на, ам хушуналди кIвалахдилай элячI­на­­,­ гьа и школада лезги чIалан тарсар гуз баш­ламишна. Вучиз экъечIна лагьайтIа, Сей­фул­­лагь Аллагьвердиевичан рикI за­йиф жез­вай, ам Москвада аспирантурадикни  экечI­навай, адахъ аялрихъ, муаллимрихъ галаз школадин кIвалах ийидай сагъвал  амачир.

С.Аллагьвердиеван гьа­къисагъ зегьмет КПСС-дин Дагъустандин обкомдин ва ВЛКСМ-дин ЦК-дин гьуьрметдин грамотайралди, СССР-дин просвещенидин министерстводин Гьуьрметдин грамотадалди къейднава. Ам РФ-дин ва РД-дин лайихлу муаллим лагьай тIварарин сагьибни тир.

Сейфуллагь Аллагьвердиевичаз халкьдин арада еке гьуьрмет авай. Адан хизанда 4 велед ава, вирида кьилин образование къачунва,  чпин хизанар хьана яшамиш жезва.

Ри­кIин кIвалах зайиф хьанвай, Сей­фул­лагь Аллагьвердиевичаз са шумуд­ сеферда инфаркт хьана. Аспирантура куь­тягь­на­тIани, диссертация хуьдай мумкинвал хьанач. Ам 2008-йисан ноябрдиз рагьметдиз фена.

Заз  рагьметлу Сейфуллагь муаллим хъсандиз чидай, гьикI хьи,  сифтедай  школада кIелна, ахпа адахъ галаз санал кIва­лахни авуна. Ам лап хъсан инсан, регьбер, халисан муаллим тир. Рагьмет хьуй вичиз. АрхитIрин хуьруьн юкьван школа адан тIварцIихъ гала.

Масуб Магьмудов