Герейхан Абдулмуминович Палчаеван 90 йис тамам хьуниз талукьарна, “Лезги газетда” адан уьмуьрдин ва зегьметдин рекьикай, “Халис ватанперес” кьил гана хсуси мухбир Дашдемир Шерифалиева макъала кхьенвай, за ам хушдаказ кIелна. Аферин! Лезгийрин интеллигенциядин векилрин жергейра Г.Палчаев кьилин чка кьурбурукай сад яз гьисабиз жеда. Дагъустандин халкьдин шаир СтIал Сулейман Москвадиз СССР-дин писателрин I съезддиз рекье тур еке делегациядикай анал рахай анжах са кас тир. Герейхан Палчаевалай чIехи шаирди съезддал авур рахунар — сес жагъуриз алакьна. Эгер мукьуфдивди ахтармишунар хъувуртIа, адакай са шумуд макъала кхьиз жеда…
Винидихъ тIвар кьунвай макъалада авторди гзафбуруз машгьур хьанвай крарикай хъсандиз кхьенва. Амма завай Герейхан Палчаеван регьбервилик кваз Киевда чна иштиракай суварин мярекатдикай кхьин, виликдай чи халкьарин арада аваз хьайи дуствилин алакъаяр рикIел хкун тавуна акъвазиз хьанач…
1990-йисан августдин варз тир. Киевдин Днепровский райондин Дагъустандин халкьдин шаир СтIал Сулейманан тIварунихъ галай гьяркьуь ва гуьрчег куьчедин 35 йис тамам хьанваз, ана (Киевда) авай дагъустанвийрин тешкилатдин кьил, кьегьал хва, дяведин ветеран ва алим Г.Гьасанова эвер ганваз, Дагъустандай и мярекатдик еке делегация фена. Герейхан Палчаев кьил яз тайинарнавай а делегациядик кваз Кьасумхуьруьн райондай РК КПСС-дин секретарь Роза Исламова, шаирдин хтул Лидия Стальская, чуьнгуьр ва чи совхоздай емишрин са шумуд ящикни гваз зунни рекье гьатнай.
Чун “Баку-Киев” поездда 16-вагонда писателрин Союздин членрин десте (абурук шаир Ханбиче Хаметовани квай), гьакI Каспийск шегьердай артистрин кIватIал, Мегьарамдхуьруьн райондай кьве кас симинин пагьливанар авай. Поезд рекье гьатайла, Каспийск шегьердин делегация Киевда гудай концертдин нумраяр репетиция авунал машгъул хьана. Чи патав са шумуд кас украинвияр ацукьнавай. Герейхан стхади мярекатдал вич рахана кIанзавай куьруь речь украин чIалал туькIуьрна. Урус чIалан гъавурда вири гьатзавайтIани, ада лагьана: “Сажидин муаллим, чун экъечIна физвай мярекатдал чкадин халкьдин чIалал рахун мешреб я”.
Пакадин юкъуз суварик чун — Дагъустандай атанвай делегациядин членар — лап виниз тир дережада къаршиламишна. Мярекат СтIал Сулеймана Москвада писателрин I съезддал рахай гафарихъ яб акалунилай ва вирибуру гурлу капар ягъунилай гатIунна. Митингдал Днепровский райондин кьил В.С.Круказ, чи делегациядин кьил Герейхан Палчаеваз, шаирдин хтул Лидия Стальскаядиз, Роза Исламовадиз, писателрикай Мегьамед Исаеваз ва, гъиле Сулейман бубадин ватандай гъанвай чуьнгуьр аваз, заз гаф гана, за анал шиир кIелна.
Киевда хьайи са гьафтеда, Герейхан Абдулмуминович кьиле аваз, чун дагъустанви, академик Лев Гьасанова регьбервал гузвай “Сатурн” заводдин коллективдихъ, Сулейман бубадин тIварунихъ галай куьчеда кIватI хьанвай халкьдихъ галаз мукьувай таниш хьана. Каспийск шегьердай атанвай коллективди еке концерт гана ва Мегьарамдхуьруьн пагьливанар къугъвана. Кьисмет хьайи и кьетIен мярекатдикай, еке материал кIватIна, “Дуствилин алакъаяр” (“Узы братства”) тIвар алаз, ктаб арадал гъидайла, заз Роза Исламовади еке куьмекар ганай. Ктабда чи делегациядин иштиракчийри кьиле тухвай гуьруьшрикай, чун къаршиламишуникай макъалаяр гьатнай. А чIавуз чахъ галаз таниш хьайи Ольга Мавлоди регьбервал гузвай аялрин дестедихъ ва СтIал Сулейманан куьчеда авай школьникрихъ галаз Агъа СтIалрин юкьван школадин аялрин алакъаяр яргъал йисара давам хьанай.
Иналди куьтягь хьанач… Чи тIалабуналди “Ашагастальский” совхоздай таъминарунин отделдин начальник Магьмудов Али, Кьасумхуьруьн транспортдин идарадин шофёр Казбек галаз 1991-йисан ноябрдин вацра Киевда авай “Сатурн” заводдин коллективдиз ГАЗ-53 маркадин машинда авай ичер пишкеш яз тухванай. Абуру чпин патайни совхоздиз эцигунардай материалар, къавариз ядай ракьар пишкешнай. Идаз миллетрин арада халисан стхавал лугьуда.
Гьа суварин мярекатдилай гуьгъуьниз зини Герейхан Абдулмуминовичан арада, стхайрин хьиз гьуьрмет аваз, дуствилин алакъаяр арадал атанай. Махачкъаладиз атун кьисмет хьайи вахтара, ам такуна, адахъ галаз кьве ихтилат тавуна, зун хкведачир. Эхиримжи сеферда зун адан патав С.Амиров Махачкъаладин мэр тир вахтунда горсоветда адан кабинетда гуьруьшмиш хьанай. За адаз, лезги чIалал кхьена, жуван гъилералди акъуднавай “Киев — Агъа СтIал” ктаб багъишнай. Адакай гележегда, урус чIалаз элкъуьрна, винидихъ къейднавайвал, “Дуствилин алакъаяр” ктаб хьана. Гаф кватай чкадал лугьун лазим я хьи, урус чIалаз элкъуьрнавай и ктабда, Украинадин аялри СтIал Сулейманаз, Расул Гьамзатоваз, СтIал Саядаз, Дагъустандиз бахшнавай шиирар ва гзаф шикилар ава. И ктабдин са экземпляр за шаз Расул Гьамзатован фонд авай идарадиз багъишна.
Сажидин Саидгьасанов, шаир
