Устаддин руьгьдин алем

Лезги халкьдин арада “Мерзият” мани ван тахьай кас бажагьат ама жеди, гьикI лагьайтIа, а мани галачиз гьич са ме­хъер­ни межлис кьиле физвач. И макъа­лада заз а манидин автор, РД-дин культурадин лайихлу работник,  алай йисуз вич дидедиз хьайидалай инихъ 85 йис тамам жезвай бажарагълу композитор  Халил  Назирович  Халиловакай суьгьбетиз кIанзава.

Халил Халилов  1937-йисан 17-октябрдиз Мегьарамдхуьруьн райондин Муьгъверганрин хуьре дидедиз хьана.

Гележегдин композитордин аял вахтар са акьван регьятбур хьанач. 1941-йи­суз, Халилан буба фронтда телеф хьайила, адан диде СтIал Сулейманан райондин Зугьрабахуьруьз кьвед лагьай­ сеферда гъуьлуьз хъфена. Етим яз амукьай аял эме Беса хвена чIехи авуна­.

Хуьруьн мектеб акьалтIарай Халила 1952-1956-йисара Махачкъаладин музыкадин училищеда дирижированидин классдай чирвилер къачузва. Анаг акьалтIарай жегьил Агъул райондиз рекье твазва ва ана ада райондин культурадин кIвале кIвалахиз башламишзава. 1957-йисуз Халилаз Советрин Армиядин жергейриз эвер гузва. Ана гележегдин композиторди военный оркестрда кIва­лахзава ва ам музыкадивай къерех жезвач. Гьа и чIавуз Халил Халилова “Офицеррин вальс” тIвар алай вичин сад лагьай эсерни туькIуьрзава.

Армиядин жергейрай хтайдалай гуьгъуьниз Халил Назирович кьисметди Къазахстандин Джезказган шегьердиз акъудзава. Ана ам къизил хкуддай мядендиз кIвалахал физва, амма гьанани уьмуьр са акьван регьятди тахьуниз килигна, са шумуд йисуз кIвалахайдалай кьулухъ хайи Ватандиз хквезва. Ватанда­ кIвалах тахьуниз килигна Халил мад мя­дендиз хъфиниз мажбур жезва. Идалайни гъейри, композитор Пермда, Туьрк­ме­нистандин Марыда ва Советрин Союз­дин маса шегьерра уьмуьрдин хъсан шар­­тIарихъ къекъвезва. Гьиниз фейи­тIани, адаз аквазва хьи, уьмуьр виринра гьа сад хьиз четин я ва, эхирни, ам хайи ерийриз хквезва, мад Агъул райондин куль­­ту­радин кIвале кIвалахал акъваз­зава.

Композитор хьиз, Халил Халилов 300-лай виниз манийрин авторни я. Абурун арадай чавай Х. Хаметовадин (“Вун заз акур куьчеярни…”), М.Бегован (“КIаниди”), Е. Эминан (“Зав рахамир”), Ф.Нагъиеван (“Заз ахварай акуна вун”), И.Гьуьсейнован (“Шехьмир, шехьмир”), А.Девришеван (“Муьгъверганар”), Къ.Рамазанован (“Наргиз»), Ш.-Э. Мурадован (“Зи кIанивал”), композитордин вичин (“Эмма”), халкьдин (“Мерзият”) ва гзаф масабурун тIварар кьаз жеда.

Кьисметди вич гьиниз акъуднатIани, виринра Х.Халилов манидихъ — бахтунихъ къекъвена. 2002-йисуз, эхирни, Мегьарамдхуьруьн райондин руководстводи, Халил Назировичан зегьметдиз кутугай къимет гун патал къалурна, адаз РД-дин культурадин лайихлу работник лагьай гьуьрметдин тIвар гана.

2006-йисан 23-мартдиз, 68 йисан яшда аваз, тIебиатдиз гатфар къвезвай йикъара, залум ажалди Халил Назирович Халилов чи арадай акъудна, амма композитор вичи теснифай гуьзел гьавайрани манийра эбеди яз яшамиш жеда.

Эдуард Ашурагъаев