Яргъалай вил вегьейла, ам чи уьлкведин амай агьалийрилай тафаватлу кас хьиз аквадач. Амма мукьувай таниш хьайи­ла, адан уьмуьрдин вацIухъ хьайи кьван жуьреба-жуьре хилери тажубар­да­.­

Халилов  Мирзебег  Ашурбеговичан  80 йис тамам хьанва. Уьмуьрдин хейлин йисар дяведилай гуьгъуьнин четин девирдал  ацалтнавай адаз виликан Советрин Союздин  гзаф республикайра кIвалахун кьисмет хьана­.

Сифте чун гьуьрметлу агъсакъалдин  ери-бинедикай рахан. Мирзебег Халилов Кьасумхуьруьн (гилан Сулейман-Стальский) райондин КIахцугърин хуьре колхоздин председатель Ашурбег ва Исли Халиловрин хизанда 1940-йисуз дидедиз хьана.

КIахцугърин куьгьне хуьр 1960-йисалди дагъдин гуьне квай чкадал алайди тир. Анжах кьве куьчедикай (Къуруц ва Селен куьчеяр) ибарат ана  тахминан 93 хсуси  майишат авай. Гегьеншарайдалай кьулухъ хуьре авай кIва­лерин кьа­дар 195-дав агакьна, ина гьакIни юкь­ван образованидин мектеб пайда хьана. Со­ветрин девирда КIахцугъа М.Даха­даеван тIварунихъ галай колхоз авай. Ам хуь­руьн майишатдал ва малдарвилел машгъул тир. Ина малар, балкIанар, лапагар ва къу­шар хуьзвай­. Хуьруьн агьалийри колхозда кIвалахза­вай. Дяведин  йисар тир, колхоз­чийрин къазанжияр екебур тушир. Идалайни гъейри, хуьруьн къене амайбур анжах ди­шегь­лиярни аялар тир — итимар вири фронтдиз­ фенвай. Гьайиф хьи, абурун чIехи пай, гьа жергедай яз Мирзебеган бубани анай хтанач.­ Са гафуналди, агьалийрин гьал четинзавай. Хуьре яшамиш хьун, лазим техника ва кIва­лахдай ксар авачир колхоздин крар дяведин йисара кьиле тухун лап муракаб кар хьанвай­.

Дяве куьтягь хьана. КIахцугърин агьа­лий­­рини, вири уьлкведин жемятди хьиз,  чкIан­вай майишатар гуьнгуьна хту­нин кIвалах гъиле кьуна. Яваш-яваш, йисалай-суз гьалар хъсан патахъ дегиш жез башламишна. Мисал яз, 1953-1955-йисара колхозар, сов­хо­зар ва хуьруьн майишатдин зегьметчияр чIехи пай налогрикай азаднай. Ида майишатрин гьалар хъсанарнай.

— Гьеле аял тир чIавалай зи тIебиат­дал, гьайванрал  иллаки рикI алай. ГьакI­ни за шикилар ягъуниз, шиирар кхьиниз итиж ийизвай. Амма чIехи жердавай зи фикир желбзавай крар гьар патахъ дегиш хьана, — суьгьбетзава Мирзебег Ашурбеговича.

Сифтегьан школа ада хайи хуьре акьал­тIарна. 5-6-классра Ялцугъа кIел­на. 7-классдиз мад хайи хуьруьз хтана. Им 1956-йис тир. А чIавалди КIах­цугъа анжах сифтегьан классрин мектеб авай. 8-9-классра кIелун патал жегьил гада Кьурагь райондин КьепIир­рин мектебдиз акъатна. Гьа и йисара ада кол­хозда кIва­лахизни башламишна, 1957-йисалай лагьайтIа, адакай колхоздин правленидин ва общественный суддин член  хьана.  И йисара ада райондин “Колхоздин пайдах” газетдиз  макъалаяр кхьизвай, мухбирвилин везифаяр тамамарзавай.

1960-йисуз Москвада Н.К.Крупскаядин тIва­рунихъ галай халкьдин яратмишунрин центральный КIвалин патав ачух­навай ре­жис­сёр­вилин курсар заочнидаказ акьал­тIар­на.­

Гуьгъуьнин йисара адан пешедин рехъ лап жуьреба-жуьре терефрикай ибарат хьана. 1961-йисуз Украинадин Луганпромстрой трестда къванцин ус­тIар яз, ахпа курсар акьал­тIа­райдалай кьулухъ Луганскда Пархоменкодин тIва­рунихъ галай заводда электросварщик яз кIвалахна. Гьа са вахтунда ада вичин савадлувал хкажуникайни фикирзавай, нянин школада кIелна, юкьван образование къачуна.­

1962-1964-йисара Мирзебег Халилов Грозныйдиз акъатна. Ина ада ВОС-дин УПП-да пар ядайди ва  “Буьркьуьбурун зегьмет”, “Крокодил” цлан газетар художественный рекьяй безетмишдайди яз кIвалахна. Адан и кIвалах гьатта Гьуьрметдин грамотадалди къейдна. 1964-йисуз Грозный шегьерда ДОСААФ-дин Чечено-Ингушский радиоклубдин патав ачухнавай радиоспециалистдин (радио ва теле- тадаракрин рекьяй пешекар)  курсар акьа­лтIар­на. ДОСААФ-дин оборонадин кIва­лахда актив­вилелди иштиракай Мирзебег Халиловаз ина “лап хъсан” къимет къейднавай тарифдин чар (похвальный лист) гана. Гьа и йи­сара ада СССР-дин Министррин Советдин статистикадин Центральный управлениди ачухнавай промышленный карханайрин бухгалтеррин курсарни акьалтIарна, гуь­гъуьн­лай Грозныйдин академик М.Миллионщикован тIварунихъ галай ГНТУ-дин промышленный энергетикадихъ галаз алакъалу факультетдик заочни­даказ экечIна. Армиядин жергейриз эвер гузвай жегьилри а чIавуз ДОСААФ-дин чкадин комитетра гьазурвал аквазвай: радистар, радиопешекарар, танкистар, снайперар жезвай. Полигондал  вердишвилерин вахтунда М.Халиловал хер хьана, гьавиляй 1962-йисуз Грозныйдин военкоматди аскервилин къуллугъ тамамаруникай ам азаднай.

1964-йисуз Мирзебег Ашурбеговичаз ТССР-дин Челекен шегьердин агьалийриз яша­йишдин рекьяй къуллугъдай комбинатдиз кьилин бухгалтердин къуллугъдал кIвалахун теклифна. Гьа икI, ам Туьркменистандиз ­акъат­на. Амма, бязи се­бебар аваз, ада и къул­лугъдик  кьил кутунач. Гуьгъуьнин йисара Че­лекендин химический заводда слесарвиле зегьмет чIугуна. 1967-йисуз ада мад са рекьяй пе­­­шекар хьанвай диплом къачуна — Москвадин энергетический институтдин инженер-электромеханиквилин факультет заочнидаказ акьал­­­тIарна. 1967-1971-йиса­ра — Москвадин нефтехимиядин промышленностдин “ОРГХИМ” трестдин Люберецкий СПУ-дин инженер-наладчик. И йисара Мирзе­бег Халилова СССР-дин жуьреба-жуьре республикайра — Гуржистанда, Азербайжанда, Туьркменистанда, Къазахстанда, гьакIни ЧИАССР-да  цIуд­рал­­ди заводар ачухунин крара иштиракнай. Вири и 1971-1972-йисара ТССР-дин  Че­лекен шегьер­да ДОСААФ-дин  спортивно-технический клубда тарсарни гузвай. Ада авур кIва­лахар гьуьр­мет­дин грамотайралди, рикIел аламукьдай пишкешралди къейднава.Адан тIвар гьамиша Гьуьрметдин доскадани хьана. 1986-йисуз адаз Туьркменистан ССР-дин “Зегьметдин ветеран” медаль гана.

Гьакъисагъвилелди кIвалахунихъ галаз сад хьиз М.Халилова вичин чирвилерин ва пешекарвилин дережа датIана хкажзавай. 1990-92-йисара ада Ашхабаддин “Казма” МУ-трестдин начальниквиле, 2001-2008-йисара — “Автоматика” АО-дин генеральный директордин заместителвиле кIвалахна. 2012-2015-йисара “Автоматика” АО-дин электролабораториядин технический директордин везифаяр тамамарна.

Мирзебег Ашурбеговичахъ пуд ве­лед­ ава. ЧIехи хва Феликс Мирзебеговича Москвада къецепатан уьлкведин компанияда кIва­­лахза­ва. Адахъ 3 ве­лед­ни 4 хтул ава. Кьвед лагьай хва Алекс Мирзебеговичан хизанда 3 аял чIе­хи жезва. Руш Альбинади алишверишдин къурулушда кIвалахзава. Ада бубадиз 4 хтул ба­гъишнава.

Чна Мирзебег Ашурбеговичаз юбилей мубаракзава. Адахъ сагъламвал, хизанда хушбахтлувал хьун алхишзава.

Амина  Муслимова