Малум делилри тестикьарзавайвал, республикадин умуми образованидин тешкилатра чирвилер къачузвайбур ктабралди бес кьадарда таъминарунин месэла гьялиз тежедайбурукай сад хьанва. Садазни сир туш, пулсуздаказ мектебрай тамамдиз ктабар агакь тийизвайвиляй диде-бубайрик къалабулух акатзава.
РикIел хкин, “Россиядин Федерацияда образованидин гьакъиндай” къанундин 35-статьядал асаслу яз, ФГОС-дин сергьятра аваз чирвилер къачун патал ученикар ктабралди пулсуздаказ таъминарзава.
Ктабар бес тахьунин патахъай жемиятдин патай наразивилер артух жезвайдакай РД-дин Кьил Сергей Меликовани малумарнава. Гьавиляй октябрдин эхирра РД-дин Халкьдин Собранидин Председатель Заур Аскендерован регьбервилик кваз республикадин мектебра кIелзавайбур ктабралди, пособийралди таъминарунин месэладай совещание кьиле фена. Анал РД-дин образованидинни илимдин министр Я.Бучаева къейдна хьи, 2022-2023 лагьай кIелунин йисуз мектебар ктабралди, пособийралди таъминвилин дережа 67 процент я. Министрдин фикирдалди, ктабрин къиметар багьа хьанвайвиляй, кIелзавайбурун кьадар ва цIийиз ахъайзавай мектебар йис-сандавай артух жезвайвиляй икьван чIавалди тайинарнавай пулунин такьатар бес жезвач. Гьавиляй ктабриз такьатар чара авунин тегьер дегишарна кIанзава.
Гьакъикъатдани, цIийиз ахъайзавай мектебар иллаки милли чIаларинни эдебиятрин ктабрин патахъай кIевера гьатзава. Мисал яз, цIийиз акъудзавай хайи чIаларин ктабрин тираж мектебриз пайзава (тамамдиз таъминариз жезвачтIани), сад-кьве йис алатайла, цIийиз кардик акатзавай мектебрив ихьтин ктабар ерли агакьзавач. И фикир чаз чизвай мектебра хайи чIалан ктабар тахьунин гьакъикъи делилри ва министрдин гафарини тестикьарзава. Бес вучиз виликамаз серенжемар кьабулзавач? Хайи чIаларин ктабар гъиле авачир ученикриз тарсар гун менфятсуз жезвайдакай чаз муаллимрини наразивилелди кхьизва. ЦIийи Къурушрин мектебда лезги чIалан тарсар гузвай Гьажи муаллимди къейд авурвал, ученик ктаб гвачиз мектебдиз фин “маргъухъан векь ягъиз дергес гвачиз” фейи мисал жезва. “Гьар кIелдай цIийи йис алукьдай йикъар мукьва жердавай мектебра кIвалахзавай лезги чIаланни литературадин муаллимри фикирзава: яраб са шумуд йис идалай вилик хиве кьур ктабар цIинин йисуз кьванни акъатдатIа? Муаллимди вуч авурай, вири тарсара, муаллимди лугьуз, аялри кхьиз, гьикьван хьурай, бес муаллимди тапшуругъар гьинай гъурай?” — кхьена ада вичин макъалада.
Аквазвайвал, мектебар патал ктабар кьадардилай са тайин процент артухни алаз акъудна кIанзава. Игьтият патал хуьдайбур. Гележег, пакадин югъ фикирда кьун тавурла, гьар са кардин судур писди жеда.
К.Ферзалиев
