15-мартдиз Дагъустанда, Вирироссиядин «Санал вахкузва. ЕГЭ диде-бубайри вахкудай югъ» серенжемдин сергьятра аваз, «Гьукумдин органар патал ЕГЭ» серенжем кьиле фена. ИкI, Махачкъаладин 7-нумрадин гимназияда государстводин имтигьан Дагъустан Республикадин Гьукуматдин векилри, Халкьдин Собранидин депутатри, гележегдин выпускникрин диде-бубайри, жемиятдин векилри, журналистри вахкана.
Къейд ийин хьи, диде-бубаяр патал им сифтени-сифте ЕГЭ кьиле тухузвай къайдадихъ, тапшуругърин жуьрейрихъ ва, имтигьанар вахкудайла, абурун аялар патал тешкилзавай шартIарихъ галаз таниш хьун я. «Санал вахкузва» серенжем алай йисуз 9 лагьай сеферда кьиле тухузва. Диде-бубайри ЕГЭ-дин вири паяр чпел ахтармишна: регистрация авун, имтигьандиз фидалди ахтармишун, бланкар ацIурун ва математикадай (бинедин дережа) имтигьандин кIвалахдин куьруь авунвай вариант 60 декьикьада тамамарун. Дагъустанда и серенжем 57 майдандал кьиле тухвана.
«Ихьтин серенжемда иштиракуни чаз ЕГЭ-дихъ галаз алакъалу яз арадал атанвай, гуя ам аялрик кичI кутадай, гзаф четин серенжем я лугьудай махар тергдай мумкинвал гузва. Гьакъикъатда икI туш, тапшуругъар асантбур я, иллаки — мектебда кIелуникай кьил къакъуд тавурбур патал», — гьисабзава РД-дин образованидин ва илимдин министр Ягья Бучаева.
Министрди гьакIни хабар гайивал, 2025-йисалай башламишна 9-классра кIелзавай ва ОГЭ вахкузвай аялривай, чарасуз лазим тарсарихъ — урус чIалахъ ва математикадихъ галаз санал, алава тарсар яз, милли чIал ва литература хкягъиз жеда.
«Им, са рахунни алачиз, цIийивал я, Россияда ихьтин ихтияр анжах кьве субъектдиз ганва: Чечнядиз ва Дагъустандиз. Гила 9-класс акьалтIарзавай аялривай хайи чIаларай ва литературадайни имтигьанар вахкуз жеда», — лагьана ада.
РикIел хкин, регионда хайи чIалар хуьниз талукь кIвалах давам жезва. ИкI, эхиримжи йисара Дагъустандин гьукуматди хайи чIаларал тарсар гудай ктабар маса къачун патал 400 миллиондилай гзаф такьатар чара авунва.
РД-дин Халкьдин Собранидин образованидин ва илимдин рекьяй Комитетдин председателдин заместитель Руслан Ибрагьимова баян гудайла къейд авурвал, ЕГЭ ва ОГЭ вахкунин гьерекатдин гъавурда гьатиз алахъзавай, чпин аялрин гьазурлухвилин дережа ахтармишиз кIанзавай диде-бубаяр патал ихьтин мярекатар кьиле тухун чарасуз я.
«И серенжемди имтигьан кьиле тухузвай къайда терефкарвал авачирди, ачухди тирди къалурзава ва гьа идалди ада выпускникрин ва диде-бубайрин къалабулух арадай акъудзава», — лагьана ада.
РД-дин образованидин ва илимдин министрдин сад лагьай заместитель Аида Далгатова председатель яз ОГЭ-дин иштиракчийрихъ галаз совещание кьиле фена. Ада суьгьбет авурвал, школайра кIелзавай аялрик рикIерик ЕГЭ-ди кутазвай теспачавал, кичI йисалай-суз тIимил жезва, яваш-яваш ам адетдин имтигьандиз элкъвезва.
Дагъустандин образование вилик тухунин институтдин (ДИРО) проректор, региондин информация гьялунин центрадин регьбер Аскандар Аркалаева Дагъустан Республикада ЕГЭ кьиле тухузвай тегьердикай суьгьбетна. Малум хьайивал, алай йисуз имтигьанар патал видео-ахтармишунин техникадалди тадаракламишнавай 1000 аудитория авай 64 чка кардик кутунва. Центрадин регьберди къейд авурвал, видео-ахтармишунин камераяр гуьзчивилин алатар яз ваъ, имтигьандин вири иштиракчияр патал сад хьтин шартIар арадал гъунин заминвал яз кьабулна кIанда. Алай йисуз ЕГЭ-да школа акьалтIарзавай 46 агъзур аялди, идалай вилик аттестат къачун тавур 2500 касди ва вуздик экечIун патал имтигьан цIийи кьилелай вахкузвай алатай йисарин 1500 выпускникди иштиракда. Санлай къачурла, къейд авурвал, ЕГЭ кьиле тухунин карда хъсан патахъ дегишвилер ава: тешкилунихъ ва техникадихъ галаз алакъалу яз къайда чIурай дуьшуьшрин кьадар тIимил жезва, гьам имтигьан кьиле тухузвайбурун, гьамни иштиракчийрин гьазурлухвилин дережа хъсан жезва. Аскандар Аркалаева диде-бубайриз ва муаллимриз выпускникриз лазим тир вири куьмекар гуниз эвер гана. ЕГЭ нетижалудаказ вахкун, адан гафаралди, имтигьандиз кьил-кьилеллаз, гележег патал адан метлеблувал фикирда кьуна гьазур хьунилай ва имтигьан кьиле тухунин къайдайрал амал авунилай аслу я.
Жасмина Саидова
