Гъед я экуьн сегьердин

Экуьн сегьердин гъетрен тIвар кьисмет хьанвай и руша, гьа­къи­­къатдани, гьакьван еке везифа вичин хиве авайди яз (кьисметди адаз экуьвилер, ачухвилер акьван ганач, пуд йисни тахьанмаз адавай хайи буба ва диде къакъатна, вични етимханайриз  аватна), вич гьа пакаман гъед яз  гьисабзава. Ада садрани ри­кIив  перишанвал агудайди хьиз туш. Сивел ширин мани, шииррин везинлу цIарар алаз (дугъри я, вичин ши­ирар и лезги руша — гиливиди анжах урус чIалал, гагь-гагь къумукь ва авар чIаларал кIелда), вич алай гьар са межлис шадарда. Зуьгьре гъетре йифекай югъ чара ийи­­дайди ­хьиз, ада квевай пашманвал, туькьуьлвал яргъа­з­да!

Зуьгьре  Акимовади  юбилей къейдзава — диде­диз хьайидалай  инихъ 70 йис тамам хьун. Вичи лу­гьузвайвал, хайи дидедилай ам хейлин  яшлу хьан­ва. Адахъ гьич тахьайтIа хайи руш, хтулни ава. Буйнакск шегьерда адаз ам чидай вирибуру чи вах, чи руш лугьузва. Вичини офицеррин кIвале тешкиллувилинни медениятдин кIвалах кьиле тухузва. Гьа са вахтунда ам, РФ-дин писателрин Союздин член, Буйнакскдин шаиррин ассоциациядин секретарни я.  Ада чкадин яратмишдайбурун тешкилатдин кIвалах гуьнгуьна твазва. Са шумуд йис идалай  вилик “Буйнакск­дин гъетер” тIвар алаз махсус кIватIални чапдай акъудна. Гила лагьайтIа, Зуьгьредин эсеррин кьилдин кIватIалар Даггизда, масанра акъатнава: “Уьмуьр­дин музыка”, “Хважамжам”, “Написатни Жамал”, “Зи руьгьдин хер алай булах”, “Зи кIа­нивал Дагъустан” ва мсб.

Зуьгьре Акимова аял чIавалай Буйнакск шегьерда яшамиш жезва. Ина школа-интернат, ахпа педучилище акьалтIарна. Адакай гьахълудаказ инин руш хьанва…

Чаз Зуьгьре жагъурайди адан вах (бубадиз — хайи, дидедиз — тахай) Зумрият я. Зумриятаз Буйнак­скдин педучилищеда кIелзавайла, шегьерда акъатзавай “Буйнакскдин хабарар” газетда Зуьгьре Акимовадин тIвар алаз чапнавай шиирар акуна. И карди адан фикир желбна. ГьикI хьи, адаз ван хьанвай: бубадихъ сад лагьай папаз хьайи руш авай, ам Буйнакскдин аялрин кIвализ вуганай… Гила Зумрият Зуьгьредин суракьда гьатна, офицеррин кIвале — клубда къуллугъзавай, вичиз садрани такур вахал гьалтна. ИкI Зуьгьредизни вичихъ Мегьарамдхуьруьн районда —  Хуьрелдал (дидед ватан), Къуйсундал (бубад ватан), Билбилхуьре (Зумрият кьисметди акъуднавай хуьр), масанрани багърияр авайди чир хьана.

Стха Гьасанов Заидинан хва Акиман ( чIехи бубадин тIвар) мехъерик атай Зуьгьре зазни чир хьана. (1995-йис).  Зи дуст, адан стха Заидин амачир. Ам 1982-йисуз авариядик акатна телеф хьана. Аялри заз чпин бубадин чкадал мехъерин кьиле акъвазун ихтибарна. Гьавиляй Зуьгьредизни за вичин амачир стхадин хатурар ахгакьарун хиве кьунай. А чIавалай инихъ за Зуьгьре Акимовадин хейлин шиирар ва гьикаяяр лезги чIалаз элкъуьрна ва газетрани журналра чапна­.

Агъадихъ чна юбилярдиз чи патай тебрикун яз адан цIийи эсеррикай чапзава.

Мердали Жалилов

Омар Хайямаз

Камаллувал датIана тебрикай Хайям,

Ви гафара гьакьзава нянни пакам.

Метлебдивди ацIанва на тур гьар са цIар,

Ракъини хьиз датIана гузва хьи цIарцIар!

ФенватIани арадай асирар акьван,

Дегишначни вахтари ви мескен кьакьан!

* * *

Гъейратсузрал вегьезва на кудай айгьам.

Гъейратлудаз камалдин багъишзава цам.

Янусал хьиз, бязидал кьве чин жезва гьикI?

Вахт  атайла хъфидай Халикьдин вилик,

Гьи чин ада ачухда? Гьим жеда кIаник?

* * *

Уьмуьрдай физ на акьван къачумир тади.

Ганвайди туш садазни акьван яргъи рехъ.

Сятини вахт атIузва, къваз тийиз ади,

Акьраб хунни гьадални гъалиб жезва мекь.

* * *

Акьул-камал къвезвайди я яшарай.

Намуслувал хесет я чи ивида.

Пехилвили саваш твада аршара,

Камаллу жен, ажугъ гьада рекьида.­

* * *

Къизилгуьлди тарифзава билбилдин:

— Валай гуьзел мани лугьур нуькI авач!

Билбилдини диндирмишна къизилгуьл:

— Ви гуьзелвал гекъиг жедай цуьк авач!

* * *

Къелечи, на чарх элкъуьра кьисметдин,

Квар гьазура къачуз тежер къиметдихъ…

* * *

Къизилрайни гимишрай на сандухар

АцIурзава, ийизва мад артухар.

Къведа а югъ, хазинаяр акI хвейи,

Вилеризни ахквадач ви, ачух яз…

* * *

Рагьмет гъваш кьейидаз,

Гьуьрмет хуьх бубайриз.

Аллагьдин незуьрдик

Уьмуьрда вирида.

* * *

Къуй ви чинин акунар

Хуьдайбур хьуй рахунар.

* * *

Пашман жемир а кардал, дуст,

Чизвач лугьуз инсанриз.

Пашман хьухь вун са кардал, дуст, —

Чирнач на вун инсан хьиз…

* * *

А кас къвен хьи тахтуниз,

Гелкъвер халкьдин бахтунихъ.

ЛукI ятIа са нефсинин,

Герек туш ам акунни.

Дагълара

Авахьзава дагъдин вацIар,

Билбилри югъ ачухиз.

Хуьрелар я зи хуьруьн тIвар,

РикIе таъсиб артухиз.

 

Варз куькIвенвай йифен цава,

Мурад хъичез гъетери.

Са гъед хьанай мад алава,

Заз чка гуз экверик.

 

Ноябрдин йиф тир яргъи.

КIвале дагъви дидедин.

Зи ван гьатнай рикIиз чими,

Зун атанай дуьньядиз!

 

Вацра лай-лай язавай заз,

Теменар гуз гъетери,

КьепIина тваз чими, таза,

Дидедин мерд гъилери.

 

А чIавалай фенва йисар —

Гагь хъуьтIер, гагь гатфарар.

Дегиш хьанвач гьеле са кар —

Гъетре гузма цIарцIарар.

 

Кхьизва за ашкъидикай,

Мурадрикай рикIевай.

Кьисметди хуьз михьидаказ,

Зун экверин рекьева…

Самурдин мани

Дагъларилай къачуна кьил,

Иливариз муркIар, живер,

АтIуз, къачуз физва мензил,

Самур вацIун гужлу селлер.

 

Дигизва ник, дигизва там,

Кьилел ала йиф-югъ мани.

Тикрарзава рагари ам,

Тикрарзава руша кIани.

 

А мани я женгерин севт,

Асирралди халкьди чIугур.

ТIимил хьанвач бягьсерин нев, —

Гатанай гьикI кьецIи Тимур.

 

Эцигначир тIимил чанар,

Турарай физ михьи иви.

Азадвал я халкьдин гьунар,

Асирар физ, ама мани.

* * *

ХупI ширин я а ви мани,

Самурдин там, хуьзвай гатфар.

РикIи ялиз ава аниз,

Чигеривди ийиз гафар.

 

Ялзава зун, хайида хьиз,

Гьар са тар я сирлу са мах.

Маса макан авач, заз чиз, —

Къекъуьгъ, ял ягъ, ая дамах!

Билбилхуьр

Гьар камунал рахаз къайи булахар,

Манийрин сел къвезва цавай къушарин.

Ина ргаз ава халкьдин кIвалахар,

Тай жагъидач гадайринни рушарин.

 

Имтигьанри абур тIимил гатанач.

Хирер-кьацIар, къакъатунар, чукIунар…

Амма уьмуьр жегьил хьана датIана,

Тегьмезханри, пурнийри чIур хкьуна.

 

Гьамиша хьиз, хуррам я сес билбилрин,

Экуьн ярар багълара генг кьабулиз.

Балугъ къугъваз къарасуйрик къизилрин,

Жедач абур жизви кьванни рагъулариз…

Зуьгьре Акимова