Гьар са карда – къайда

Гьар нивай хьайитIани казначействода кIвалахиз жедач. Важиблу и къуллугъдиз мягькем сагъламвал авай, вини дережада жавабдарвал гьиссзавай, герек къарар кьабулдай алакьунар авай кас герек я. Гьа ихьтин инсанри зегьмет чIугвазва Федеральный казначействодин Дагъустанда авай Управленидин Дербентдин 2-нумрадин отделда. Абурукай сад  Саркаров Бейбут  Агъасиевич  я. Ам 1959-йисуз АЗССР-дин Хачмаз райондин Мукьтадир хуьре рабочий Агъа­сидин хизанда дидедиз хьана. Жаван вахтар хуьре акъатна. 1976-йисуз хуьре юкьван школа акьал­тIарна.

Хизанда ирид аял авай — ругуд стхани са вах. Бейбут сад лагьай аял тир. Абурухъ галаз баде Умунесени чIехи буба, Ватандин ЧIехи дяведин ветеран Семендар яшамиш жезвай. Агъасиди бригадирвиле, уьмуьрдин юлдаш, пара къени дишегьли Симнаради рабочий яз “Муктадирский” совхозда кIва­лах­завай. Хизанда виридалайни чIе­хиди хьуниз килигна, Бейбутан хиве гъвечIи стхайрални вахал гуьзчивалун авай.

Бейбутаз чIехи бубадихъ галаз вахт акъу­диз кIандай. Ам зегь­мет­дал рикI алай, акьул­лу, гъиле кьур гьи кIвалах хьайитIани тамамдиз кьилиз акъуддай инсан тир. Буба­дин­ хъсан къилихар — зегьмет кIан хьун, устадвал, инсан­рин кефи­ ­та­­хун, куьмек гун — хтулдикни акатна­.

Жаванзамаз жавабдарвал гьисс ийиз, тапшурмишай кIвалах  кьилиз акъудиз вердиш  Бейбутаз 1977-йи­суз Советрин Армиядин жергейриз эвер гузва. Кьве йисалай ам Свердловск шегьерда акъвазна, са йисуз рабочийвиле заводда кIва­лах­на. Ахпа, кIвалахдивай къе­рех тахьана, нянин химико-тех­ноло­ги­ческий техникумдик экечIна.

А вахтунда къанун-къайда ­хуьдай органрин жергейриз заводра намуслудаказ кIвалах­завай, зегьметда хъсан нетижаяр къалурзавай рабочияр желбзавай. Нубатдин сеферда анай чар атайла, 1980-йисуз заводдин комсомолдин тешкилатди Бейбут къанун-къайда хуьдай органра къуллугъ ийиз рекье твазва.

ИкI, адакай Свердловск ше­гьерда авай СССР-дин МВД-дин ППС-дин къуллугъчи жезва.

1981-йисуз Свердловскдин юридический институтдин правоведенидин факультетдиз гьахьна. Юкъуз кIвалахиз, ада вад йисуз нянин институтда кIелна ва агалкьунралди ам акьалтIарна. Лейтенантдин чин гайи ам участокдин инспекторвилин къуллугъдал эцигзава. Са кьадар вахтунилай адакай майор жезва. Эхиримжи йисара ада МВД-дин Свердловск шегьерда авай милициядин отделенидин начальникдин заместителвиле кIва­лахна. 1999-йисуз лайихлу пенсиядиз экъечIна.

ЧIехи руша юкьван школа куьтягьна, аттестат къачурла, Бейбут хизанни галаз Дербентдиз хквезва. Ина кIвал-югъ кутуна. Са-кьве йисуз кIвалахдихъ къекъвез хьана. 2003-йисуз ам органра кIвалахай тежрибадиз, пешекарвилиз килигна, Федеральный казначействодин Дагъустанда авай Управленидин Дербентдин отделенидиз гуьзчивалдай инспекциядин начальникдин къуллугъдал кьабулзава. КIва­лахда адахъ авай чирвилериз, алакьунриз, муьштерийрихъ галаз авай хуш рафтарвилериз килигна, Б.Саркаров административный отделдин начальниквиле эцигзава. 2012-йисуз отделенидикай 2-нумрадин отдел хъувурла, адан хиве казначейдин везифаяр туна.

— КIвалахиз казначействодиз хта­на лагьана, за гьайиф чIугвазвач. Ина дикъет гудай, пара жавабдарвал гьиссзавай ва гьамиша цIийи­вилерихъ гьерекатзавай инсанар кIватI хьанва, — ихтилатзава Бейбут Агъасиевича. — А вахтунда инин регьбервиле казначействодин ре­кьяй­ тежриба авай Абасов Акимхан Саидагьмедович авай.

Праводин рекьяй авай чирвилери заз ина ахтармишна кIан­завай документар гъилелай ийиз, кимивилер винел акъудиз ва муьштерийрихъ галаз икьрарар дуьздаказ туькIуьр хъийиз куьмек гана.

Зун иниз кIвалахал атайдалай кьулухъ, санлай къачурла, казначействодин кIвалахда дегишвилер хьана, гилани жезва, гьелбетда, — хъсан патахъ.

“КIвалахда цIийи рекъемрин технологияр кардик кутурдалай кьулухъ чи кIвалах вахт тIимил серф ийидайди, мадни нетижалуди ва къулайди хьанва”, — алава хъувуна ада.

— Бейбут Агъасиевич вичин чкадал мягькемдиз алай инсан я, — лугьузва Федеральный казначействодин Дагъустанда авай Управленидин Дербентдин 2-нумрадин отделдин начальникдин замес­титель Тамара Ханабиевади. — Ам жавабдарвал гьиссзавай, гзаф къе­ни, гьахълувал кIани инсан я. Бейбут­ Агъасиевич хъсан тешкилатчини я. Са шумуд­ йисуз чи идарадин коллективди ам профсоюздин комитетдин председателвиле хкяна. Чи работникри “Дагпечатдин” киоскдай кхьенвай “Лезги газет” ва маса изданияр ада, гьафтеда садра хкиз, пайзава.

Алай вахтунда чIехи пай документар санай­ масаниз  рекъемрин къайдада ракъурзава. Иниз килигна, чна гъили кхьена кьилиз акъудза­вай кIвалахар — тамамарнавай кIвалах­рин актар гьазурун, икьрарар ку­тIунун, пландин не­ти­жаяр къалурун — гила электронный къайдада  бегьемарзава.

— Къе чахъ мягькем рекъемрин система ава, чешне — госзакупкайрин сайт я, — лугьузва Б.Сарка­рова. — Де­лилар кIватIунал машгъул пе­шекарар гила анализ ийиз, хата, къанундив кьурвал авани­-авачни винел акъудиз ва информация чирвилериз элкъуьрдай алакьунар авайбур хьана кIан­зава.

Казначей — им идарада кIва­лах­завай контролёр я. Казначейдин  къул алачир документрин са мажбурнамани идарадиз я кьабулдай, я абурай гьакъи гудай ихтияр авач.

— Бейбут Агъасиевич, “Лезги ­газет”  кIел­завайбуруз  итижлу  хьун мумкин я. Куь идарадиз гьи месэлайрин патахъай арза, тава­къу гваз атайтIа жеда? — хабар кьуна за.

— Сад лагьайди, куь гъиле судди кьабулна­вай къарардалди бюджетдин тешкилатдивай куь хийирдиз вахчуна кIанзавай такьатар аваз ва тешкилатдиз ам вахкун тийиз­ кIанзаваз хьайитIа. Квевай,  гьа­къикъат тестикьарзавай до­кументарни гваз, казначействодиз арза кхьиз жеда. Ихьтин принципдалди гьихьтин хьайитIа­ни бюджетдин тешкилатдивай пул вахчуз жеда.

Мадни казначействодиз мукьвал-мукьвал бюджетдин хиле (налогар, жермеяр ва икI мад) реквизитар кхьидайла, гъалатI ахъайна, ма­сан­риз фенвай пулар вахчунин па­тахъай инсанар арзаяр гваз къвез­ва. Чна, абур элкъвена иесийрив вахкудайвал, силис тухузва, гъавурда твазва ва куьмекни гузва.­

Агьалийрин арзаяр вугай йикъа­лай пуд йикъан муддатда регистрация ийизва ва 30 йи­къан къене абуруз килигзава. Бязи дуьшуьш­ра­ вахт, мумкин я, мадни яргъал фин.

Гьукуматдинни гражданвилин къуллугъдин кьвед лагьай дережадин советник Бейбут Агъасиевич СССР-дин МВД-дин “За безупречную службу” кьвед ва пуд лагьай дережайрин медалрин, Федеральный казначействодин ва Дагъустанда авай Управленидин шабагьрин, профсоюзда жемиятдин гьерекат вилик тухуник кьилдин пай кутунай, уьмуьрда кьунвай активлу рекьяй ва гьакъисагъ зегьметдай Вирироссиядин казначействодин пешекарвилин союздин патай шабагьдин сагьиб я.

Ам туькIвей хизанда кьве веледдиз тербия­ гузвай дах, гьакIни са хтулдин чIехи буба я.

Къагьриман Ибрагьимов