Дяве. Гьикьван рикIиз къайи гаф я? Дяве куьтягь хьана 78 йис жезватIани, гзафбурун рикIера дерт-гъам гилани ама. 1941-йисан 22-июнь Ватандал, икьрар чIурна, чапхунчи Гитлера вегьейла, къене намуслу рикI авай дагъвияр фронтдиз рекье гьатна. Абурун жергеда къурушвиярни авай. Инай 575 кас фронтдиз фена. Гьайиф хьи, саки 400 касдиз элкъвена хтун кьисмет хьанач. 24 кас гел галачиз квахьна.
Къурушвияр дегь заманайрилай инихъ машгьур хипехъанар хьайиди я. Рагьметлу Асланов Загьраб бубадин хизанни гьабурукай тир. Гьеле 1934-йисуз Докъузпара районда Къурушдал артель тешкилайла, 16 йиса авай Загьрабал хиперин бригадирвал тапшурмишнай. Гуьгъуьнлай колхоз тешкилайла, адак, сифтебурукай яз, Аслановрин хизан экечIнай. Загьраб бубади, Ватандин ЧIехи дяве башламиш жедалди, вичин бригадирвилин везифаяр намуслудаказ кьиле тухванай.
1941-йисан 23-декабрдиз Загьрабаз армиядин жергейриз эвер гана. Гьа йикъалай дяведин эхирдалди Загьраб Юлчиевич вилик жергейра авай. Жергедин аскердикай отделенидин командир, взводдин командирдин куьмекчи хьана. 1944-йисуз адаз лейтенантдин чин гана. Аслановал пуд сеферда залан хирер хьана. Виридалайни заланди Будапешт азад ийидай женгера чапла кIвачел хьана. Гьикьван духтурар кIвач хуьз алахънатIани, хьанач. Эхирни кIвач атIана. КIуьд вацра Загьраб госпиталра къаткана. Ина адан япарихъ фашистрин Германиядал гъалиб хьана лагьай шад хабар агакьна. Женгера къалурай жуьрэтлувилерай ам Верховный Главнокомандующий И.В.Сталинан къулар алай чухсагъулдин чарариз, Ватандин дяведин I дережадин ордендиз, медалриз лайихлу хьана.
1945-йисан эхирра Загьраб Юлчиевич, II группадин инвалид яз, хуьруьз хтана. ЦIийи Къурушдал Загьраб бубади майишатда кассирвиле, учетчиквиле, бригадайра къаравулчивиле зегьмет чIугуна. Муаллим, шаир рагьметлу Мегьамед Къуруша Загьраб бубади дяведа къалурай игитвилериз “Зи Ватан” поэма бахшнай.
Загьраб Юлчиевича фронтдин юлдашар садрани рикIелай алуднач. Ада Советрин Союздин Игит, рейхстагдал Гъалибвилин Пайдах хкажай Мелитон Кантариядихъ галаз гьамиша алакъа хвенай. 1987-йисуз Мелитон Кантария Къурушдал мугьманвилиз атанай. Ветеранар мектебра кIелзавай аялрихъ, хуьруьн жемятдихъ галаз гуьруьшмиш хьанай, ватанпересвиликай суьгьбетар авунай.
Загьраб буба чешнелу хизандин кьилни тир. Зулужа бадедихъ галаз санал кIуьд аял хвена, зегьметдал рикI алай халисан ватанпересар яз тербияламишна.
Виридакай рахун тавуртIани, генерал-майор Шамил Загьрабовичакай кьве гаф талгьана жедач. 1999-йисан гатун варцара Басаеванни Хаттабан гъилибанри Дагъустандал гьужумайла, интернациональный бригададин командир Шамил Загьрабович абурун ниятриз акси акъвазна. Дагъустандин ва Россиядин аслу туширвал хуьнин карда кьегьалвални уьтквемвал къалурунай Асланов Шамилаз РФ-дин Президент В.Путинан Указдалди “ВикIегьвилин орден” гана. Са шумуд йисуз ада Махачкъаладин кадетрин корпусдин директорвиле кIвалахна.
Са сеферда Загьраб буба вичин хва Шамилахъ галаз Нуьгди хуьре авай Шамилан дустунал кьил чIугваз фенай. Загьраб бубадиз и чка, анин гьава, тIебиат гзаф хуш хьанай ва лагьанай: “Ина яшамиш хьанайтIа, гьикьван хъсан жедай!” Шамил вичин бубадин гъавурда акьуна, адан гаф чIуриз тахьана, гьана кIвалер эцигна. Загьраб буба гьа цIийи кIвалериз хутахна. Ада вичин амай уьмуьр Нуьгдида акъудна, эхиратдин кIвални гьана кьисмет хьана.
Гьажи Къазиев
