«Эгер алай йисан сад лагьай зур па­юна республикада промышленностдин производстводин хилен гьал къа­лурзавай рекъемар агъузбур­ тир­­­тIа, 1-сентябрдал къведалди ча­вай­ абур хъсан патахъ дегишариз алакьна. ГьикI хьи, промышленностдин ва алишверишдин къурулуш са шумуд хилекай ибарат я: ичкидин ва ички квачир хъвадай затIарин, недай продукциядин, электроэнергия гьасилунин — ГЭС-ри яд къачузвай вацIара адан кьадар тIимил авайвиляй ам тамам кьадарда аваз арадал гъиз жезвачир ва икI мад. ИкI, шейэр кура-кура маса гудай хилен делилри, чкадин ва республикадин мугьманрин гьисабдайни яз, муьштерийрин патай виниз тир игьтияж авайди­ къалурзава. ГьакIни алишверишдин­ объектрин кIвалах «лацу авуни» республикада гьалар пайгардик­ кваз кьиле тухуз куьмекзава», — раижна­­ Дагъустандин промышлен­ност­дин­ ва алишверишдин министр Ни­зам Халилова алатай гьафтеда­ «Дагес­танская правда» газетдин ре­дак­ция­да кьиле фейи пресс-кон­фе­рен­циядал. Ам са шумуд мес­э­ла­ди­кай мадни рахана…

ИкI, кура-кура маса гудай шейэрин оборот чIехи хьуникай рахадайла, министрди къейд авурвал, январь-июнь варцара адан кьадарди 352361 миллион манат тешкилна. Им лагьайтIа алатай йисан талукь девирдив гекъигайла, 4,6 процентдин артух я. Чкадин самоуправленидин органрин делилрин бинедаллаз, алай йисан 1-июлдиз авай гьалар фикирда кьуртIа, республикадин муьштерийрин къуллугъда алишверишдин 23,8 агъзур объект, гьа гьисабдай яз, 15793 — стационардин, 2287 — общепитдин, шейэр кура-кура маса гудай 11 базар ва мсб. ава.

Гьа са вахтунда Н.Халилова алишверишдин хиле четин месэлаярни авайди къейдна. Абур кIвалахдай ксар бес тахьунихъ галаз алакъалу я.

Пресс-конференциядал Дагъустан­дин электросетрихъ галаз алакъа­лу месэлани вервевирдна. Кьилди­ къа­чуртIа, журналистри министрдиз рес­публикада вучиз генераторар акъуд­завачтIа, экв авачирла, гъвечIи туьквендилай, медидарадилай эгечIна, чIе­хи­бурал къведалди, абур ишлемишзавайди фикирда кьуналди, гьакIни ра­къи­нин ва гарун куьмекдалди элекроэнергия арадал гъидай генераторрикай вучиз менфят къачузвачтIа, абур вучиз арадал гъизвачтIа, суалар гана.

Низам Халилован гафарай малум­ хьайивал, чахъ авай заводра генера­торар акъуддай мумкинвал авач. Абур арадал гъунни са акьван регьят кар туш. Электроэнергиядиз талукь яз эвелимжи нубатда кьилин месэла гьялун — куьгьне хьанвай электросетар цIийибуралди эвезун герек я.  Ада и мес­эла Дагъус­тандин Кьилин гуьзчивилик кваз къенин юкъуз республикада гьялзавайди къейдна.

— Ракъинин ва гарун куьмекдалди электроэнергия арадал гъунал машгъул жез бегьем вахтар я. Амма, хиве кьан, адетдинди тушир жуьреда арадал гъизвай «бегьердин» къимет хейлин багьаз акъваззава. Мисал яз, Ставрополдин крайда ракъинин ва гарун куьмекдалди, яни адетдинди тушир жуьреда  арадал гъизвай электроэнергиядин са киловаттдин къимет 17-19 манатдив агакьзава, — лагьана министрди.

Н.Халилов республикада «КIвачин къапар акъудзавайбурун шегьер» («Город обувщиков») проектдикай ва мебель акъудунал машгъул карчийрин­ кIвалахдикайни рахана. Кьилди къа­чур­тIа, кIвачин къапарал ва мебелдал машгъул карчияр, абур гьазурун патал къецепатан уьлквейрай гъизвай бязи материал маса къачудайла, доллар багьа хьунихъ, санкцияр себеб яз, четинвилерал расалмиш жезвайди раижна.

Пресс-конференциядин сергьят­ра аваз, Н.Халилова и жигьетдай гьуку­мат­­ди кьабулзавай серенжемрикай, гьа гьисабдай яз, карчийриз куьмек яз­, 3-сеферда малумаруниз мажбур хьанвай конкурсдикай, ана иштиракун­ патал лазим документрикай галай-га­лай­вал ихтилатна.

— Са конкурс 3 сеферда малумарун а кардихъ галаз алакъалу яз хьи, чи рес­публикадиз къецепатай гъизвай­ тада­ра­кар вахтунда агакьнач. Республика­дин­ карчийрив производствода иш­ле­мишдай тадаракар маса къачунвай­ кьа­дардин 50 процент гьукуматди субсидия яз вахкузва, амма ишлемишиз эге­чIайла, яни кардик акатайдалай кьулухъ. И рекьяй арзаяр ганвай, яни чпи харжнавай пуларин са пай вахчуз кIан­завай карчияр ава. Гьа са вахтунда винидихъ къалурнавай себебралди тадаракар хкана чкадал агакьунин ва абур ишлемишиз эгечIунин вахтар геж хьуникди и серенжем вахтунда кьилиз акъуддай мумкинвал хьанач, — къейдна ада.

Малум хьайивал, алай йисуз карчийриз гьукуматдин патай куьмек агакьарунин рекьериз республикади 139 миллион манат чара авунва.

Министрдин гафарай малум хьайи­вал, субсидия къачунин конкурсда (18-сентябрдилай 2-октябрдалди кьиле­ тухун пландик ква) иштиракун патал арза гана кIанзава. Ана лагьайтIа, карчиди тадаракар маса къачун патал ганвай пул къалурнавай чар (платёжное поручение), ам кардик квайди, яни ишлемишиз вахканвайди тестикьарзавай акт (акт ввода в эксплуатацию) ва икI мад къалурун герек я.

Рагнеда Рамалданова