Эминан алемдай

Ярдин тариф1

Марал я вун дагъдин, нур я чирагъдин,

Ранг гадарда агъдин чини, гуьзел яр.

Шем я вун утагъдин, къизилгуьл багъдин,

Вахт я гил2 ви чагъдин3, кIани гуьзел яр.

 

Яр, ви сифет я нур, ажеб такабур,

Акурла, яр, ви хур, жеда хьи зун чIур.

ЧIалахъ жеч гъейрибур, сабрани4 такур5:

И чIалар тапанбур яни, гуьзел яр?

 

Ви тай жеч дуьньяда, эй мелекзада6,

Рушарин арада цуьк хьиз аквада.

Яр, за ваз маканда7 зи ширин чанда, —

Ваз8 са хелвет кIанда, къени гуьзел яр.

 

Ви къамат, Серминаз9, гьич жеч чарадаз,­

Ви рекье гуз чан ваз къимиш къведа заз.

Нарар10 къарсаз-зурзаз, гьикьван я тазаз, —

Такурла, таб за ваз инни11, гуьзел яр?

 

Заз якъин чида, яр, ви зур12, ви гьунар13,

Ви къамат14 я чинар15, сифет я мармар16, —

Эминан и чIалар гьич жеч тапарар, —

Юкь я къизил камар17, эйни18 гуьзел яр!

___________________________________________________

1 И шиир 1948-йисуз Назир Агьмедова туькIуьрай Етим Эминан шииррин кIватIалда сифте яз акъуднавай. Ана шиир вад-вад слог авай цIарарикай ибарат тир бендеринди яз ва “Ярдин тариф” тIвар алаз ганвай. И мукьвара Р. Гьайдарован архивда хвенваз хьайи дафтардин 174Б-чинай чаз и эсердин араб гьарфаралди кхьенвай цIусад-цIусад слог авай цIарарикай ибарат тир жуьре гьатнава. Чаз цIийиз гьатнавай жуьредай Е.Эминан и эсердиз шаир кьейидалай къулухъ хьанвай инад якъиндаказ чир жезва. Герек чкайрал вич 1948-йисан шиирдихъ галаз гекъигиз, чна газетда цIийиз гьат хъувунвай вариант гузва.

2 Гил — “гила” гафунин куьруь жуьре.

3 Чагъ — инал вири патарихъай агакьнавай жуьредин гьал.

4 Сабра — садра.

5 Идалай вилик акъатай шиирдин вариантра “сабрани такур” келима авач.

6 Мелекзада — “малаикдин аял”, “пара гуьрчег руш” лагьай чIал я.

7 Маканда — макан ийида.

8 И гаф цIарцIе бес кьадар слогар ва цIарцIихъ дуьз мана хьун патал чна кухтунва.

9 Серминаз — Эмина вичин ярдин тIварцIин сир хуьн патал адаз туькIуьрнавай тIвар, “пара наз гвайди” лагьай чIал я. Идалай вилик акъатай шиирдин вариантра “Серминаз” тIварцIин чкадал “дамах, наз” келима кхьизвай.

10 Нар/анар — Кьибле патара тарарал жедай элкъвей еке емиш.

11 Инни — “ийинни” гафунин куьруь жуьре.

12 Зур — инал “къуват”.

13 Идалай вилик акъатай шиирдин вариантра инал “ви зур, ви гьунар” келима кхьидай чкадал, гъалатI яз, “яр, ви буй-гьунар” келима кхьизвай.

14 Къамат — акунар, буйдин тIарамвал.

15 Чинар — кьакьан, дуьз, гуьрчег тан авай тар.

16 Мармар/мермер — эцигунра ва я гуьмбетар туькIуьруна ишлемишдай жуьреба-жуьре рангарин (чIулав, лацу) кIеви къван.

17 Камар/камари — дишегьлийри юкьва кутIундай гъяркьуь чIул.

18 Эйни — халисан. Идалай вилик акъатай и шиирдин вариантра инал “эйни” гаф кхьидай чкадал, гъалатI яз, “эй зи” келима кхьизвай.

(Етим Эминан и шиир чапдиз гьазурайди

ва адаз баянар гайиди Мансур Куьреви я)