Расул Гьамзатов хайи югъ — “Лацу дурнайрин” сувар чи республикада международный дережада аваз къейдзава. ЦIи лагьай­тIа, чIехи шаирдин 95 йисан юбилейни тир.

7-сентябрдин нянихъ Махачкъалада, М.Горькийдин тIварунихъ галай Урусрин драм­театрдин чIехи залда, гзаф мугьманар кIватI хьанвай. Абурун арада Федерациядин Советдин Председателдин заместитель Ильяс Умаханов, РД-дин Халкьдин Собранидин Председатель Хизри Шихсаидов, РД-дин Гьукуматдин Председатель Артём Здунов, РД-дин Гьукуматдин ва Кьилин Администрациядин регьбер Владимир Иванов, Дагъустандин сад лагьай президент Муху Алиев, Россиядин писателрин Союздин председатель Николай Иванов, писателрин кIватIалрин Международный Союздин председатель Владимир Бояринов, Дагъустандин писателрин Союздин председатель Мегьамед Агьмедов, республикадин министерствойрин ва ведомствойрин, муниципалитетрин регьберар, Расул Гьамзатован яратмишунрал рикI алайбур авай.

Доклад авун патал микрофондихъ атай РД-дин Халкьдин Собранидин Председатель Хизри Шихсаидова Дагъустандин Кьилин ве­зифаяр тамамарзавай Владимир Василье­ван­ патай Дагъустандин халкьдин шаир Ра­сул­ Гьамзатован 95 йисан юбилейдиз талукь мярекатдиз атанвайбур тебрикунин чар раижна.

— “Лацу дурнаяр” фестивалди ингье пуд цIуд йисарилай гзаф вахтунда халкьар ва медениятар садзава, Дагъустан шииратдин яратмишунрив ацIурзава. Гьар йисуз Расул Гьамзатоваз бахшнавай мярекатар Россиядин гзаф регионра кьиле физва, амма кар алай фестиваль — шаирдин Ватанда — Дагъус­танда. Уьлкведин гзаф пипIерай, мукьвал ва яргъал уьлквейрай Расул Гьамзатовичан дустар адан бажарагъдиз, камаллувилиз, зегьметдиз ва яратмишунриз икрамиз къвезва, — къейдна докладчиди.

Хизри Шихсаидова “Лацу дурнаяр” вири дуьньяда ислягьвал мягькемарунин лишан хьанвайди, мярекат Гьамзатован йикъариз элкъвенвайди къейдна. “Дурнаяр” маниди гила дуьньядин гзаф халкьарин чIаларал ванзава. РД-дин Халкьдин Собранидин Председатель Р.Гьамзатован уьмуьрдин рекьикай, яратмишунрикайни рахана.

— Расул Гьамзатова къейддай: веси вичи кхьенвай вири ктабра ава. Адан эсерра уьмуьр рахазва. Шаирди са гьихьтин ятIани кье­тIенвилелди вахтар дегиш хьун гьиссдай. Ви­ридалайни кар алайди — адаз инсанар, Ва­тан пара кIандай. Дагъустанвийрин ватанпересвал ва абурухъ чпин уьлкведиз авай гьиссер чиз, ада лагьанай: “Россиядик чун ху­шу­налди экечIнач, я хушуналди адакай хкечI­ни ийидач”, — алава хъувуна Х.Шихсаидова.

Дагъустандин парламентдин спикерди дагъустанвийриз Расул Гьамзатов дидедиз хьайидалай инихъ 95 йис тамам хьун, “Лацу дурнаяр” фестиваль мубаракна.

Дагъустандин писателрин Союздин председатель Мегьамед Агьмедова Расул Гьамзатован машгьур эсеррай цIарар кIелна ва шаир рикIел хкана.

— Расул Гьамзатов — им сад тир ктаб я, — лагьана ада. — Камаллувилин ва жуьрэтлувилин, кIанивилин ва тIалрин, дуьайрин ва лянетрин, гьакъикъатдинни инанмишвилин, рикIин чIехивилин ва хъсанвилерин ктаб. Машгьур шаир Роберт Рождественскийди, Расул Гьамзатов рикIел хкидайла, кхьенва: “Шаир я ам лап чIехи, Дагъустан, авар чIал ва вичин дагълар машгьур авур. И камаллу касдин рикI чIехиди ва ачухди тир. Заз ам гзаф мярекатра акунай —  гьамиша гражданин­, камалэгьли, зарафатчи. Ам неинки Да­гъус­тандин, гьакI урусрин шаирни тир”.

Россиядин писателрин Союздин председатель Николай Иванова Расул Гьамзатов яшамиш хьайи четин вахтарикай, зурба уьлкве ва литература арадал гъунин крарикай а девирдин гьар са инсанди чIугур зегьметрикай лагьана, садбур гьеле милли идеядихъ къекъвезмайла, ам арадал гъиз алахънавайла, Расул Гьамзатов, Мустай Карим хьтин клас­сикри ам чпин яратмишунра фадлай раиж авурди къейдна.

— Расул Гьамзатов буш чкадал арадал атанач. Ам СтIал Сулейманан, Гьамзат ЦIа­дасадин ва масабурун ирс давамарай, абурун яратмишунралди чIехи хьайи шаир я. Зун СтIал Сулейманан шиирар урус чIалаз таржума авунал машгъул хьанай. Къведай йисуз ам дидедиз хьайидалай инихъ 150 йис тамам жезва. Адан эсерри алай девирдани цIийидаказ ванзава — абурун  важиблувал квахьнавач, яни къени абурал чан алама. Ра­сул Гьамзатован яратмишунрикайни гьакI лугьуз жеда, — и гафарилай кьулухъ Владимир Бояринова СтIал Сулейманан «Девлетлуяр, чиновникар» шиир кIелна.

Р.Гьамзатован руш Салигьат Гьамзато­вади фестивалдиз фикир гунай, вичин бубадин тIварунихъ икьван чими келимаяр лугьунай, дагъустанвийрихъ ва мугьманрихъ элкъвена, шаирдин хизандин патай сагърай лагьана.

— Завай вучиз Расул Гьамзатов икьван гзаф кIанда лугьуз, мукьвал-мукьвал хабар кьада. Себебар гзаф ава. Амма виридалайни кар алайди ам я хьи, заз аквазвайвал, ада гьар са кас гъавурда акьадайвал кхьизвай. Адан цIарар къенин юкъузни гьар садаз мукьва я, -къейдна С. Гьамзатовади.

ЧIехи шаирдикай чими келимаяр атанвай гзаф мугьманри — Белоруссиядин, Узбекистандин, Чечнядин ва Россиядин маса регионрин писателрин союзрин векилрини лагьана.

Фестивалдин сад лагьай йикъан мярекатар искусстводин устадрин концертдалди давам хьана.

* * *

Шаир дидедиз хьайи 8-сентябрдин йикъан­ пакамахъ Да­гъустан Республикадин Кьилин везифаяр вахтуналди тамамарзавай Владимир Васильев, РФ-дин Федеральный Собранидин Федерациядин Советдин Председателдин заместитель Ильяс Умаханов, РД-дин Халкьдин Собранидин Председатель Хизри Шихсаидов, РД-дин Гьукуматдин Председатель Артём Здунов, РД-дин Кьилин ва Гьуку­мат­дин Администрациядин Руководитель Вла­димир Иванов, РД-дин Гьукуматдин Пред­седателдин 1-заместитель Анатолий Къарибов, РД-дин Халкьдин Собранидин Председателдин заместитель Елена Ельникова Расул Гьамзатован мукьва-кьилийрихъ, дустарихъ ва санал кIвала­хай ксарихъ галаз шаирдин сурал, ахпа Урусрин драмтеатрдин вилик шаирдиз хкажнавай памятникдал цуьквер эцигиз фена.

* * *

Мярекатар, адет тирвал, Ленинан комсомолдин тIварунихъ галай паркуна давам хьана. Абурун иштиракчийри Азадвилин аскердиз хкажнавай  монументдал цуьквер эцигна, са декьикьада кисна акъвазуналди, Ватан хуьдайла телеф хьайибурун руьгьериз икрамна.

Митингдин иштиракчийрин вилик рахай Анатолий Къарибова экуь гъам-хажалатдин и йикъар литературадин международный дережадин чIехи сувариз элкъвенвайди къейдна.

— Ингье цIуд йисар я зулун сифте кьилерай “Лацу дурнайрин” фестиваль кьиле тухуз. Чи зурба ватанэгьли Расул Гьамзатова, гьеле вичел чан аламаз, женгерин майданра телеф хьайибуруз икрамунин лишан яз, туь-кIуьрай мани гила эдебиятдин, шииратдин, руьгьдин сувариз элкъвенва. Расул Гьамзатов инанмиш тир хьи, бубайрин руьгьдин ивиррин бинедаллаз тербияламишай инсанди яракь гъиле кьадач, ада жуван хизандин, Ватандин гележег патал зегьмет чIугвада.

Уьлкведин халкьар садзавай эдебиятдин гуьмбет тир “Дурнаяр” шиирдиз талукь яз ада генани алава хъувуна:

— Дяведин вири азабар вичин хамуналди акур, Ватандин ЧIехи дяведа кьве стха телеф хьайи Расул Гьамзатова лацу дурнайрикай шиирда вичин рикIин вири гьиссер тунва. Гьавиляй ам рикIин сидкьидай лагьанвайди ва бейнида гьатдайди, яшариз, миллетдиз ва диндиз килиг тавуна, вирибуруз таъсирдайди хьанва. Чи Расул неинки шаир, гьакI чIехи гуманист, чIехи рикI авай, уьмуьрдал ашукь инсан тир. Дурнаяр — анжах гъам-хажалатдин мани ваъ, уьмуьрдин гимн я. И эбеди цIарара экуь гележегдихъ умудар, гуьрчегвили, намусди ва хъсанвили дуьнья къутармишдайдахъ инанмишвал ава.

Ингье 15 йис я Расул Гьамзатов чи арада амачиз, амма адан шиират асирралди яшамиш жеда, — алава хъувуна А.Къари­бова.

Мярекатдал РФ-дин писателрин Союздин председатель Николай Иванов, писателрин кIватIалрин Международный Союздин председатель Владимир Бояринов, Россиядин писателрин Союздин сад лагьай секретарь Геннадий Иванов, РД-дин писателрин Союздин председатель Мегьамед Агьмедов, гзаф шаирар-мугьманар рахана.

Эхирдай Махачкъаладин аялрин ис­кусствойрин школадин коллективди “Лацу дурнаяр”  кьуьлуьнин  композиция  къалурна, кIватI хьанвайбуру цавуз лацу шарар ахъайна­.

Мярекатар шаирдин кIвале, 9-сентябрдиз Хунзах райондин ЦIада хуьре, Гунибда, Москва, Дербент, Каспийск шегьерра ва масанра давам хьана.

Дагъви Шериф