Эвел — 2023-йисан 45-50-нумрайра, 2024-йисан 2-9, 14-15, 19-20, 22-33, 35-40, 47-48-нумрайра)
ГъвечIи лишан №98
Аравиядин чилер мад уьруьшриз ва вацIариз элкъуьн
(..) Муаз ибн Жабал асгьабди (къуй адалай Аллагь рази хьурай) хабар ганва: «Табук-гъазаватдин йисуз чун Аллагьдин Расулдихъ (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) галаз экъечIна. Рекье ада кпIар санал ийизвай. Кьилди къачуртIа, ада нисинин ва рагъдан кпIар — санал, гъетрен ва месин кпIар санал ийизвай. Ада са юкъуз капI кьулухъ яна ва нисининни рагъдан кпIар санал авуна, ахпа ам алачухдиз гьахьна, гуьгъуьнлай экъечIна, гъетрен ва месин кпIар санал авуна. Ахпа ада лагьана (мана):
«Пака, Аллагьди гайитIа, куьн Табукдин цин чешмедив агакьда. Куьн анив анжах зугьадин (экуьнин) вахтунда агакьдайвал я. Квекай вуж адав агакьайтIа, къуй гьада, зун къведалди, адан цик кя тавурай».
Чун анив агакьна. Чалай вилик анив маса кьве кас агакьнавай. Чешме шуькIуь багъар хьтинди тир, лап гъвечIи яз, яд тIимил авахьзавай. Аллагьдин Расулди (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) абурувай хабар кьуна:
«Куьне адан цик хкIунани?».
Абуру жаваб гана: «Эхь». Пайгъамбарди (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) абуруз туьнбуьгь авуна ва абуруз вичиз лугьуз кIанзавай гафар лагьана. Гуьгъуьнлай инсанри чпин гъапа аваз а чешмедай тIимил-тIимил яд къачуна, ам са къапуна кIватIна. Аллагьдин Расулди (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) ана вичин гъилерни чин чуьхвена ва гуьгъуьнлай элкъуьрна яд чешмедиз экъич хъувуна. Адалай кьулухъ чешмедай гзаф кьадар яд къвез гатIунна ва булдиз авахьна фена, ахпа инсанри тухдалди чпиз яд хъвана. Ахпа Пайгъамбарди (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) лагьана (мана):
«Я Муаз, эгер вун яргъалди яшамиш хьайитIа, ваз и чкаяр багъларивди ацIана аквада»1. (Яни кIвалер ва бустанар гзаф жеда инра).
Бязи алимри къейднавайвал, Арктикадай еке муркIар Аравия галайвал вилик физва, а карди тIебиатдиз таъсир ийизва ва ина, адет яз, гзаф кьадар емишар, майваяр, набататар экъечIунин себеб тир живерни марфар къун мумкин я. Аллагь къудратлу я — арабрин къумлухар багълариз, вацIариз ва серинар квай дуьзенлухриз элкъуьриз. И лишан гьелелиг кьилиз акъатнавач, анжах ам мукьвал ала.
Пайгъамбарди (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) Табукдикай лагьанвай гафарикай рахайтIа (мана):
«Я Муаз, эгер вун яргъалди яшамиш хьайитIа, ваз инаг багъларив ацIана аквада», — абур къенин юкъуз кьилиз акъатнава. И карни аквазва — Табукда гзаф майданра кардик кутур хуьруьн майишатдин чIехи проектрай.
ГъвечIи лишанар №№ 99, 100 ва 101
Аль-Агьляс, ас-Сарраъ, ад-Дугьеймаъ — фитне крар пайда хьун
Пайгъамбарди (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) чаз хабар ганвайвал, винидихъ тIвар кьунвай фитне крар кьиле тефенмаз, Къияматдин югъ алукьдач.
Абдулла ибн Умар асгьабди (Аллагь рази хьурай вичелай) хабар гузва: «Чун Аллагьдин Расулдихъ (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) галаз санал ацукьнавай ва ада фитне крарикай ихтилатна. Ада абурукай геждалди ихтилат ийизвай ва абурун арадай «аль-Агьляс» кардин тIварни кьуна». Инсанрикай сада хабар кьуна: «Я Аллагьдин Расул, «аль-Агьляс» вуч фитне кар я?». Ада жаваб гана:
«Ам я сад-садакай катун душманвиляй ва чапхунчивилер хьун. Гуьгъуьнлай ас-Сарраъ шулугъ (смута) кар жеда. Адан зурба гум зи тухумдикай тир са итимдин кIвачерин кIаникай пайда жеда (а кар ада къарагъарда). Ада вич зи тухумдикай сад яз гьисабда, амма туш ам закай (зи рехъ тухузвайбурукай). Зи мукьвал ксар Аллагьдихъай кичIе инсанар я. Ахпа инсанри меслят ийида башчивиле хкягъун са кас — ам пакун тIвалунал эцигнавай ятур (ятурдин вини кьил — ред.) хьиз жеда (яни а кас виже къведач башчивилиз). Ахпа ад-Дугьеймаъ шулугъ кар жеда, и уьмметда са касни амукьдач адан капаш чинихъ галукь тавур (яни а шулугъдик вири акатда). Ам куьтягь хьанва, алатнава лагьайлани, инсан а чIавуз экуьнахъ иманлу яз жеда ва нянихъ кафирдиз элкъведа, инсанар кьве патал пай жеда: са пай иманлуяр виче мунафикьвал авачир ва муькуь пай — мунафикьар — виче иман авачир. А крар хьайила, куьне Дажжал акъатун гуьзлемиша — гьа юкъуз ва я пакадин юкъуз».
«Аль-Агьляс» — «гьильс» гафунин гзафвилин кьадар я. Ам кIарасдин пурарин кIаникай деведин далудал вегьедай пек (кьваркь) я. И пек датIана деведин далудал ала. ТIвар кьунвай бунтарни гьамиша инсанрин арада жеда ва ам, пек хьиз, гьакьван мичIиди ва чIулавди яз жеда.
«Ас-Сарраъ» фитне кар. Ам бул няметар, хийирар жедай гьал я. Ада инсанриз шадвал гуда — вирида саламатвал, булвал, аваданлувал гьиссда. Инсанрикай бязибур и гьалдиз килигна алдатмиш жеда ва аси крар авун давамарда.
«Зи тухумдикай тир са итимдин кIвачерин кIаникай пайда жеда». Яни Пайгъамбардин (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) хизандай тир касди. Гьада и фитнедик цIай кутада.
«Ада вич зи тухумдикай сад яз гьисабда». Яни ам Пайгъамбардин (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) тухумдай я, анжах вичин кьацIай крариз килигна, аданни Пайгъамбардин (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) арада са алакъани жедач ва аксиба гьатта ам Пайгъамбардин (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) хизандай ятIани, ам адан мукьвал ксарикай туш. ГьикI лагьайтIа, винидихъ гъанвай гьадисда къейднавайвал, Пайгъамбардин (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) мукьва ксар Аллагьдихъай кичIе инсанар я. И инсан лагьайтIа, фитнейрин себебкар я.
«Амма туш ам закай». Яни ам Пайгъамбардин (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) хизандикай (мукьва ксарикай) туш, вучиз лагьайтIа, ада фитне крар къарагъарзава. И гафариз Аллагьди, Нуьгь адахъ элкъвейла, Нуьгьан тIварцIихъ лагьанвай гафариз тешпигь я (11-сура, 45-аят, мана):
«…Нуьгьа вичин Раббидиз лагьана: «Рабби! Гьакъикъатда зи хва зи хизандикай я…»2.
________________________
1 Гьадис Муслима гъана.
2 «Гьуд» сура, 45-аят.
(Мугьаммад ибн Абдуррагьман аль-Арифидин ктабдай. КьатI ама).
Гьазурайди — диндин алим
Ямин Мегьамедов
