Къадагъа ийида
Гзаф аялар авай россиявийриз етимханайра авай аялар къаюмвилиз кьабулдай ихтияр гудач. Идан гьакъиндай “Lenta.ru” чешмеди хабар гузва.
И месэладиз талукь яз Россиядин образованидинни илимдин министерстводи “Аялрин ихтиярар хуьниз талукь РФ-дин кьилдин законодательный актара дегишвилер тунин гьакъиндай” законопроект гьазурнава.
“Аял къаюмвилиз вугудайла, къаюмдин хизанда аялрин кьадар пудалай гзаф хьана кlандач”, — регионриз ракъурнавай документдин вад лагьай пунктуна гьа икI къейднава.
Документдал 14-августдиз министрдин заместитель Татьяна Синюгинади къул чlугуна. Законопроект етим аялриз къаюмвал ва абурун къайгъударвал авунин месэлайриз талукь Президентдин тапшуругърин сиягьдин сергьятра аваз туькlуьрнава. Къарар кьилиз акъудун Россиядин просвещенидин министерстводин хиве тунва.
Социальный сетра агьалийри законопроектдиз акси гафар кхьизва. Москвадай тир ругуд аялдин (абурукай кьуд кьабулнавайбур я) диде Светлана Строгановади законопроект инсансузвилинди яз гьисабзава. Ада къейдзавайвал, цlийи закон кьабулайла, залан азар квай етимар хизанриз кьабулунин мумкинвал амукьдач. “Им яни просвещенидин министерстводи етимрин гьакъиндай ийизвай къайгъударвал?”, — кхьенва ада Facebook соцсетда.
Идалай вилик Россиядин просвещенидин министр Ольга Васильевади аял хвавиле ва я рушвиле кьабулиз кlанзавайбур патал истемишунар кlеви авунин ва кьабулзавай хизанда аялрин кьадар талукь тирвал тайинарунин теклиф ганай. Ада къейд авурвал, “хизан аялрин бахча хьиз хьун герек туш”.
Пенсия кlан хьанач
Адетдин инсанди хьиз уьмуьр кьиле тухузвайвиляй вичел “виридалайни кесиб президент” тlвар акьалтай Уругвайдин виликан президент Хосе Мухикадиз сенатордин пенсия къачуз кlан хьанач. Идан гьакъиндай “Би-би-си” чешмеди малумарзава.
Уругвайдин сенатда ада 2015-йисалай кlвалахна. И къуллугъдал ам вичин президентвилин муддат куьтягь хьайидалай кьулухъ хьана. Августдин сифте кьилера ам сенаторвилин къуллугъдивайни къерех хьана. Къейдзавайвал, адаз 2020-йисалди сенаторвал ийидай мумкинвал авай, амма ада вич пенсиядиз финин гьакъиндай арза кхьена. Алай вахтунда Мухикадин 83 йис я, идакай 14 йис ада военный дустагъра акъудна. Президент тир чlавузни, адалай кьулухъни ам кайванидихъ галаз Монтевидеодин патав гвай вичин фермада яшамиш хьана. Хосе Мухикади вичин мажибдин 90 процент кьван мергьяматлувилин рекье харжна.
Сириядиз куьмекдач
Вашингтонди Сириядин гьалар хъсанарун патал кlватlнавай 230 миллион доллар США-дин армия еримлу авуниз чара авуна. Идан гьакъиндай Дональд Трампа “Twitter” соцсетда малумарна.
“Сад хьанвай Штатри гьар йисуз метлебсуздаказ Сирия вилик тухуниз такьатар харж авун акъвазарнава. США-дин паталай Саудовский Аравияди ва Мукьвал тир Шаркь патан девлетлу уьлквейри пул гурай”, — кхьена Трампа.
Трампан гафарай, адаз сифте нубатда Америкадин яракьлу кьушунар вилик тухунал машгъул жез ва чпихъ галаз союзниквилин алакъаяр авай уьлквейриз куьмекиз кlанзава. Идалай вилик госдепди Сириядиз куьмек гун патал кlватlнавай такьатар масаниз серф авунин гьакъиндай малумарнай. Къейдзавайвал, Вашингтонди Сириядиз куьмек гуниз 8,1 миллиард доллар серфна. Апрелдиз США-дин конгрессдин векилрин палатади Дамаскдин гуьзчивилик квай Сириядин мулкариз куьмекар гун къадагъа ийизвай законопроект кьабулна. Адал асаслу яз, эгер Башар Асада “ислягь агьалийрал ва гражданский инфраструктурадал гьужумар авун акъвазарнавайди” субутайтlа, анжах гьа чlавуз Вашингтондивай Дамаскдиз куьмек гуз жеда.
Рапар ягъ тавурла…
Диндин инанмишвилериз килигна, талукь тир рапар ягъуникай кьил къакъудуникди Чита шегьерда гзаф аялар авай хизандай 8 касдик ярарин азар акатна. Идакай “Новости” РИА-ди хабар гузва.
“Азар акатнавайбур са хизандай я. Ана аялар ва хтуларни ава. Диндин рекьелди акси кар я лугьуз, абуру вакцинациядикай кьил къакъудзава, чпи къуллугъзавай диндин тlварни кьазвач. Са шумуд йис идалай вилик и хизанда авай вирибурук краснуха азар акатнай”, — лугьузва региондин Минздравдин къуллугъчи Елена Веселовади.
Ада ярариз акси раб ягъунин чарасузвиликай рикlел хкана, гьикl хьи, им садакай-масадак фад акатдай азар я.
ВОЗ-дин делилралди, 2015-йисуз ярарикди 134 200 инсан кьена, абурукай чlехи пай 5 йисал кьван яшда авай аялар я. Июлдин эхирра малумарайвал, гьар кlуьд лагьай россиявиди вакцинация авун хаталу яз гьисабзава, гьа са вахтунда гьар муьжуьд лагьай россияви инанмиш я хьи, ВИЧ-дик зиян квач.
Куьгьне телефонриз итиж ийизва
Интернетдикай менфят къачудай мумкинвал авачир, кнопкаяр алай адетдин телефонар маса гун 2017-йисуз 5 процентдин хкаж хьана. “Sky News” чешмеди хабар гузвайвал, куьгьнебуруз и жуьреда гегьеншдиз итиж авун – эхиримжи йисара сифте сеферда яз хьанвай кар я.
Гьа са вахтунда смартфонар маса гун 2 процентдин агъуз аватнава. Интернетдиз гьахьдай мумкинвал авачир куьгьне жуьредин телефонар маса къачунин себеб инсанар югъди-йифди соцсетра галатунихъ галаз алакъалу ийизва. “Sky News” чешмедин делилралди, смартфон ишлемишзавайбуру юкьван гьисабдалди гьар 12 декьикьада цlийи хабарриз килигзава.
Гьазурайди — Куругъли Ферзалиев
