Тербиядин темайрай

«Лезги газетдин» 41-нумрадай Шихали Ба­гъирован «Яраб эхир гьикI же­­датIа?» макъала кIелайла, зунни жуван­ фикирар лугьуниз мажбур хьана­. Эхь, алатай вахтариз килигайла, къенин­ де­вир­ лугьуз тежер кьван дегиш хьан­вай­ди­ виридаз аквазва. Бязи аялар диде-бу­бадихъ галаз рахазвай тегьер акурла, аламат хьана амукьзава. Лугьузва хьи, и дегишвилер вири телефонривай я. Я жеди, белки. Чаз чидайвал, хурухда авай аял шедайла, ам, соска вугана секинардайди тир. Гила лагьайтIа, адан ериндал бицекIдивни телефон вугузва.

Школайра кIелдайла, тIатIилрин вах­­тунда чун калун участокдиз гьар жуь­редин кIвалахар ийиз тухудай. Акьван шад жедай хьи, чна абур ашкъидивди тамамардай. Зегьметдин тербия­ гузвай гъвечIи чIаварилай. Гила авай аялриз ахьтин кIвалахар ахварайни аквазвач. Хуьруьз мугьмандиз хъфейла­, зун са карди тажубарна: куьчедай аялрин ван-сесни къвезмач. «И рат аялрив ацIана жедайди тир. Гила вуч хьанва?» — вахавай хабар кьуна за. Ваха лагьана хьи, аялар вири кIвалера те­ле­фонрални­ компьютеррал машгъул я. Виликан вахтарин къугъунар, крар амайди туш.

Чи хизан екеди, гзаф гьуьрметлуди тир. ЧIе­хидан гаф къанун тир. Дахди лугьудай: «Чан балаяр, зегьмет такурдаз адан къадирни жедач». Чун вири жуван зегьметдалди ийиз, жуван веледарни гьа рекье тваз вердишни хьана.

Гилан вахтарикай рахайтIа, ахьтин диде-бубаяр ава хьи, аялриз гьич ябни гузвач. Аялдив пул вугузва, фена кафеда тIуьна хъша лугьуз. Ихьтин са мисал. ТIатIилрин вахтунда 6-классда авай гадади, бубадихъ галаз кIвалахал физ, куьлуь-шуьлуь куьмекар гуз хьана. Идай бубади адаз пул гана. КIватIай пулунихъ аялдиз багьа телефон «Айфон» кIан жеда. Къачуна, вугуда адав телефон. Аялдиз багьа телефон квез лазим я лагьайла, ам ада вичи къазанмишайди я лугьузва. А пул дидедив вахце лугьузвач аялдиз. Вахтунда дуьз рекье тун тавурла, дуьз тербия тагайла, чIехи хьайила, а аялдикай гьихьтинди жеда?! Адаз машин ва маса багьа затIарни кIан жеда дахдивай. Эхь, аялар телефонрини чIурзава, гьакI — бязи диде-бубайрини.

Заз са дишегьлиди, вилел нагъв алаз, ихтилатна. Диде-буба гзаф хъсан гьуьрметлу инсанар я. Ибурухъ са рушни са гада ава. Гада акьуллу, лагьай кар ийидайди, руш, вичиз кIандайвал тавуртIа, гьарай-вургьай акъуддайди я. Бес и кьве веледдиз дидедини бубади гьа сад хьтин тербия гузвачни? Эхь, гьа са хизанда гьа са тербиядик чIехи жезвай аялар вагьтедай тефидайбурни жезва, акьуллубурни.

Чка-чкада кардик квай туьквенри­, кафейри, аялар рекьелай алудзава.­ Сад аниз фидайла, амайбурузни и кар хуш жезва. Диде-бубадивай пул тIа­лабзава. Пул тагайла, аялри хъелзава.

Гьар гьикI ятIани, веледри диде-бубадивай хъсан тарс, дуьзгуьн тербия къачудайвал, абур къени, михьи рекьяй фидайвал авун чи виридан буржи я.

М. Майрам