Чахъ халкьдин тIвар виниз хкажзавай алимарни  муаллимар, спортсменарни­ артистар, сеняткарарни художникар тIи­мил авач.  Бубайрин крар несилри­ давамарун уьмуьрдин къанун я. Уьмуьрда гьар са инсандихъ вичин рехъ, жи­гъир, кьисмет ава. Якъин, са кар мадни — дурумлу зегьметди инсандиз кьакьан кукIушдал хкаж жез куьмекда. Намуслу зегьметдай, пешекарвиляй къуллугъдин везифаяр ерилудаказ ва жавабдарвилелди тамамарунай республикада кардик квай жемиятдин «Хайи Дагъустан» гьерекатди абур шабагьралди къейдзава. Гьа ихьтинбурукай сад вич и мукьвара «Дагъустандин халкьдин Игит» лагьай гьуьрметдин тIварцIиз лайихлу хьанвай Молалиев  Сердер Феталиевич  я.

Сердер муаллим, ругуд аял авай (кьуд стхани кьве вах), хуьруьн зегьмет­чияр тир Фетали ва Хатужат Молалиеврин хизанда 1960-йисан 24-июндиз дидедиз хьана. Сердер Молалиев­, вичин тешкилатчивилинни карчивилин алакьунрал гьалтайла, рагьметлу буба Феталидал (ам РД-дин лайихлу энергетик­ тир) ва къенин йикъалдини халкьдин­ рикIел аламай общест­венник, Ах­цегь­рин­ машгьур багълар ку­тур зегьметчи­, общественный крарин­ тешкилатчи чIе­хи буба Султалидал атанва­. Ихьтин­ хизанда­ чIехи хьайи вири аялри хъсан чирвилер ва тербия къачуна, гьар сад са пеше­дин иеси ва халкьдин арада гьуьр­мет­­ авай инса­нар хьанва. Гьеле школада кIелзавай вах­­­тунда Сердер дерин чирвилералди­, хци кьа­тI­у­н­ралди чIехибуруз гьуьрмет­ авунал­ди, зегьметдал рикI хьуналди тафа­ват­лу­ жезвай­ Ахцегьрин 1-нумрадин юкьван­­ школа куьтягьайдалай гуьгъуьниз ам Моск­вадин гидромелиоративный институтдик экечIна.

Армиядин жергейра къуллугъиз десантдин частуниз акъатна. Жегьилди намуслувилелди къуллугъна. Идан гьакъин­дай шагьидвалзавай делилар а йисара час­тунин командованидин патай хтай чух­са­гъулдин чарар я. Армияда къуллугъза­вай вахтунда ам КПСС-дин жергейриз гьахьна. Азаддаказ кьуршахар кьунални машгъул хьана. Армиядилай кьулухъ Сердер Феталиевич «Азаддаказ кьуршахар кьун ва физический культурани спорт тешкилун» рекьяй Москвадин государстводин центральный институтдик экечIна. КIелдай вахтунда ам комсомолдин тешкилатдин секретардин заместителвиле хкяна.

Студентрин эцигунардайбурун отряддик кваз ам са шумуд сеферда кIвалахар кьиле тухуз фена. Гьа вахтунда ректордин тапшуругъдалди Сердер Феталиевич­ кьиле аваз Москвадин Первомайский район аваданламишна, гьакIни Измайловский комплексда киноконцертный зал эцигна. Ректорар тир Г. Игуменован ва В. Меньши­кован теклифдалди студентрин эцигунардайбурун отряддин жергейра аваз ам кьве сеферда Япониядин гьуьлуьн къерехдив фена ва 1983-йисуз ана нафтIадин лекеяр алуддай кьве комплекс эцигна. Гьа и йисан сентябрдилай ноябрдал кьван ам  студент­рин дестедик кваз къецепатан уьл­квейрин тежриба къачун патал Германияда хьана.

1986-йисуз институт акьалтIарай гада Хатьков шегьердиз рекье туна. Амма Ахцегь районодин заведующий Велиев Абубакара адаз хайи хуьруьз хкведай мумкинвал гана. Жегьил пешекардин хиве ДЮСШ-дин тренервилин везифаяр туна.

— Зал авачир. За школадин котельный­ цIийи кьилелай туькIуьр хъувуна, кIвалах­дай хъсан шартIар арадал гъана. И карда заз рагьметлу Касимов Сейфуллагь муаллимди еке куьмекар гана. Ам а вахтунда Ахцегьрин 2-нумрадин юкьван  школадин директор тир. Гьадан ихтиярдалди за спортзал туькIуьрна, — рикIел хкизва Сердер муаллимди. Ахцегь райондин военкомдин заместителди а вахтунда пенсиядиз экъечIнавай муаллим Бейбала Аслановичан чкадал зун теклифна ва Ахцегьрин 1-нумрадин школадин НВП-дин тарсарин муаллимвиле тайинарна. За а вахтунда НВП-дин 11 элемент цIийикIа туькIуьр хъувуна ва районрин школайрин  арада кьиле физвай «Орленок» ва «Зарница» къугъунра  чи районди  гьамиша 1-чкаяр кьазвай. Гьар са карда  куьмек гайи школадин директор рагьметлу Демир Ханбабаевичалай за гзаф разивалзава.

И нетижайриз ва С. Молалиеван тешкилатчивилин алакьунриз килигна ам 2002-йисуз райондин администрацияда ГОЧС-дин начальниквиле тайинарна. Им жавабдар къуллугъ тир. 2004-йисан мартдин вацра садрани тахьай хьтин къаяр акъатна, гуьгъуьналлаз къалин жив къвана. Агьалийриз еке зиянар гана. Бажарагълу тешкилатчи, агьалийрин яшайиш, ацукьун къарагъун хъсандиз чизвай зегьметчи райондин агьалийрик секинсузвал кутазвай месэлаяр гьялунин къайгъуда гьатна. Са куьруь вахтунда материальный куьмек гун патал документар туькIуьрна. Куьмек гуьзлемишзавай вишералди инсанрив куьмекар агакьарна…

2013-йисуз адакай  райадминистрация­дин кьилин заместитель хьана. Ам райондин экономикадин месэлайрал машгъул  тир. Гьа и йисара лазим тир турбаяр авачирвиляй район газдалди таъминарунин кIвалахар акъваз хьанвай. Месэла гьялун патал Сердер Феталиевич са шумуд­ра «Дагсельхозстрой» карханадиз физ-хтана. И кардик вичин еке пай кутур РД-дин Халкьдин Собранидин депутат рагьметлу Владимир Ашурбегов С. Молалиева гьамиша гьуьрметдивди рикIел хкизва.

— Владимир Ашурбегова районда газификация давамарун патал  газдин 219 турба гана, вичин патай Ленинан ва Эмирован куьчейриз тIебии газ гъана. ГьакIни Ахцегь-Кьакар къанал михьна, ремонт авун патал Махачкъаладай турбаяр гъана, инаг къайдадиз хкана, салар, багълар дигидай целди таъминарна. Цуругърин хуьре са куьруь вахтунда вацIал 30 метрдин муьгъ эцигна. Нетижада хуьруьн агьалийриз гзаф регьятвал хьана, — суьгьбетзава чи игитди.

Цуругърин хуьруьн агьалийри суьгьбетзавайвал, муьгъ туькIуьрдай вахтунда­ хаталу са дуьшуьш арадал атана. ВацIун­ къерехдив муькъуьн конструкция туь­кIуь­рун патал сварка авуна кIанзавай, амма хаталувиляй садани и кардик кьил кутазвачир. С. Молалиева вичиз хас зиреквилелди и хаталу ва жавабдар кIвалах вичел къачуна. Гьа икI, муьгъ са куьруь вахтунда туькIуьрна.

2016-йисуз райондин ГОЧС-дин на­чаль­­ник тирла республикадин экологиядин­ ва тIебиатдин ресурсрин министр­дин, ­«Да­гестанберегозащита» объедине­ни­дин векилрихъ, РД-дин МЧС-дин Кьилин Управленидин начальник На­­­риман Магьмудовичахъ галаз­ мес­лятар­на, Самур вацIун къерех­дивай 2 километрни 150 метрдин­ къерехар хуьдай имарат эцигна­. Агъа КIампIал участокда ата-бу­бай­рин къайдада 250 метрдин яргъивал аваз дамба хкажна.

Гьа ихьтин дамба «Набережный» паркунин патав эцигунин проектар ва документар  гьазурнава. Гаф атай чкадал лугьун, гьа и вахтунда Сердер Молалиеван кьегьалвиликай чаз Хкемрин хуьруьн агьалийри ихтилатна. ВацIуз аватай аял Усугъчайдин кьерез тухванвай. Къати вацI кьве патахъ пай хьана аял вахчудай мумкинвал авачир. Яргъалди фикир тавуна, Сердер Молалиева вацIуз хкадарна ва аял троссрин куьмекдалди къураматдиз ахкъудна.

2019-йисуз Сердер Феталиевич­ УСЕЗ-дин начальниквиле тайинарна. ЦIийи къуллугъдин везифайрив сифте йи­къа­лай ам мукьуфдивди эгечIна. «Комп­лексное развитие сельских территорий» программадик Ахцегьа 60 чкадин бахча­ «Чубарук» ва 120 чкадин цIийи школа, гьакI­ни рекьер, къир цана, аваданламишун пландик кутуна. А вахтунда райондин  кьил Осман Магьмудовичахъ, проектрин институтдихъ, эцигунардай министерстводихъ, «Дагсельхозстройдихъ», РД-дин Сад тир заказчикдихъ галаз умуми чIал жагъурна кIанзавай. Эхирни 2020-йисуз кIвалахдив эгечIна. Четинвилер гзаф хьанатIани, райондин собранидин председателди, эцигунрин Управлениди (УСЕЗ) ва Дагъустандин кьилевайбуру санал гуьзчивал тухуналди, ихьтин объектар арадал атана. Вад йисан муддатда райондиз 2 миллиард манатдилай виниз инвестицияр ахъайна. Республикада кьиле физвай кьван  проектра Ахцегь райондин иштираквал авачирди гьеле  хьанвач.

Алай йисуз райондин кьил Абдул-Керим Палчаеван теклифдалди Сердер Мо­лалиев цIийиз ачухнавай многофункциональный спорткомплексдин директорвиле тайинарнава. Ам хъсан къилихрин, регьимлу, инсанрин гъавурда акьадай, къал квачиз истемишунардай, алакьунар авай пешекар я. Гьи къуллугъдал хьанатIани, вичин везифаяр намуслувилелди кьилиз акъуддай адаз гьам агьалийрин, гьамни карханайрин кьиле авайбурун патай гьуьр­мет ава. Сердер Молалиев туькIвей ва къени хизандин кьил, мукьва-кьилийрин арха, стха  я. Уьмуьрдин юлдашдихъ галаз санал кьве велед чIехи авуна. Абурухъни чпин хизанар ава.

Къенин девирда жегьилриз гьихьтин меслятар гуз жеда лагьана хабар кьурла, ада жаваб гана:

— Жегьилар ватанпересвилин руьгьдаллаз тербияламишна кIанда. Чи йикъарин вакъиаяр фикирда кьуртIа, алай аямда ватанпересвилин тербиядихъ кьетIен метлеб ава. Халкьдин садвал, къудратлувал гьар са инсанди вичин хиве авай буржи аннамишунилай, хайи чил, Ватан, халкь, адан адетар, тарих кIан хьунилай аслу я. Ватан хуьз гьар юкъуз гьазур хьун чарасуз я.

Лумуна  Агьмедова