ТIебии суьрсет

1-январдилай  Россияда тIебии (органический) суьрсетдиз талукь закон къуватда гьатнава. Россельхозцентрадин федеральный филиалдай хабар гайивал,  талукь тир документди Россияда  миянардай шейэр ва химикатар квачиз гьасилнавай суьрсет акъу­дунин ва муьштерийриз теклифун патал лазим кьадарринни ихтияррин бине тешкилнава­.

Къейдзавайвал, хуьруьн майишатдин  суьрсет гьасилзавайбуруз производстводи  лазим тир истемишунриз жаваб гузвайди тестикьарзавай сертификат къачурдалай ва адан гьакъиндай делилар государстводин сад тир сиягьдик (реестр) кутурдалай кьулухъ Россиядин тIебии суьрсетдин лишан  ишлемишдай мумкинвал жеда.

1 миллион тонн ахтармишна

Дагъустандин Россельхознадзордин Управлениди хабар гузвайвал, алатай 2019-йи­сан вахтунда идарадин пешекарри сер­гьят­дал 1 миллион тонн емишарни майваяр лазим тир истемишунриз жаваб гуниз талукь яз  ахтармишнава.

Идарадин пресс-къуллугъди хабар гузвайвал, гьакIни Махачкъаладин гьуьлуьн портунин техилдин  терминалдай   Ирандин Исламдин Республикадиз 308 агъзур тонндилай виниз техил тухванва.

“Гьа са вахтунда, Россиядин фитосанитариядин жигьетдай истемишунар кваз кьун тавун  себеб яз,  Азербайжандай, Ирандай, Туьркиядай ва Гуржистандай тир 3 агъзур тонндилай виниз емишарни майваяр ва 69 агъзур  къелем  уьлкведиз гъидай ихтияр ганач”, — лугьузва идарадин векилди. Малум хьайивал, идалай са йисан вилик карантиндик квай 12 объект жагъайди тир. Ихьтин вири суьрсет, хабар гузвайвал, абур ракъурай уьл­квей­риз элкъуьрна рахкурнава.

ГьакIни 2019-йисуз Россельхознадзордин Управленидин   пешекарри санкцийрик акатзавай  8 тонндилай виниз суьрсет кьунва ва тергнава. Россиядал илитIай санкцийрин тереф хвейи уьлквейрин аксина, къарши яз, санкцияр 2014-йисан августдилай кардик кутунай. Абурун арада  США, Евросоюздин уьлквеяр, Австралия, Норвегия  ва Канада ава. И уьлквейрин сиягьдик гьакIни Россиядиз акси серенжемрин тереф хвейи Албания, Черногория, Исландия, Лихтенштейн, 2016-йисан 1-январдилай Украинани ква.

Шазандалай гзаф къачунва

Алатай йисуз Дагъустанди маса къачур хуьруьн майишатдин техникадин кьадар 22 процентдин  гзаф хьанва.

Республикадин хуьруьн майишатдин ва недай суьрсетдин министерстводин пресс-къуллугъди хабар гузвайвал,  санлай къачурла, 385 миллион манатдин къимет авай 230 машин (техника) маса къачунва.

Уьлкведа, санлай къачурла, 2019-йисуз, хуьруьн майишатдин 24,1 агъзур машин къачудайла, субсидияр ишлемишнава. Им 2018-йисан кьадардилай (17,6 агъзур машин) 37 процентдин  гзаф я.

Гьа гьисабдай яз лежберри кьезил къиметрай  1,9 агъзур трактор, техил кIватIдай 3,2 агъзур комбайн ва алафар кIватIдай  179 комбайн маса къачунва.

Хуьруьн майишатдин техника маса къачунин карда кIвенкIвечи чкайрал Алтайдин, Краснодардин, Ставрополдин краяр, Волгограддин ва Саратовдин областар ала.

Къимет агъузарнава

Алай йисан сифте кьилелай  республикада зирзибил  тухунай  къачузвай пулунин кьа­дар тIимиларнава, хабар гузва РД-дин тIе­б­и­атдин ресурсрин ва экологиядин министерстводи. Малум хьайивал, тарифдин кьадар агъузарунин себеб 2020-йисан 1-январдилай РФ-дин федеральный закон къуватда гьатун я. Адан бинедаллаз, регионда авай опе­ра­торар НДС-дикай азаднава ва алай йис  баш­ламишайдалай кьулухъ вад йисан  вахтун­да ада кьезилвиликай менфят къачун лазим я.

“ИкI, 1-январдилай Дагъустанда зирзибил и кар патал тайинарнавай  чкайриз тухунай  ва яшайишда жезвай амукьаяр терг авунай  къачузвай гьакъидин кьадар, алатай йисав гекъи­гайла, 20 процентдин тIимил хьанва. Бязи му­ниципалитетра и делил гьатта 23 процентдивни агакьнава”, — къейдзава министерствода.

Жасмина Саидова