Шампанский къизилдин цазва крчариз,

ЦIийи йиса хабар гуз гьар са ракIариз.

Хъсанвилер гъиз хьурай ада виридаз,

Берекатар, бахтар хьуй чилин еридал!..

Вьетнамда  ёлкадин чкадал мандариндин тарар, машмашдин, шефтелдин тарарин­ хи­лер чIагурда. Ана  и чIавуз емишрин гзаф та­ра­ри цуькзава, гьавиляй ана сувар цуькверихъни атиррихъ галаз алакъалу ийиз­ва. 20-январдилай февралдин эхирралди и уьлкве­да вири цуькведа  аваз жеда. Куьчеяр­ни кIва­лер цуьквер алай хилералди безетмишда.

Индияда ЦIийи йис 22-март я. Амма анин регионра маса йикъарани къейдзава. И уьлкведа ам хизандин сувар я: хизан, гьакI яр­­гъал мукьвабурни санал кIватI жеда. Же­гьи­лар, шад манияр лугьуз, куьчейриз экъечI­да. Ёл­кадин чкадал индусри мангодин тар бе­з­ет­мишда, кIвалер пальмадин хилералди чIагур­да.­

США-да гзаф фикир ЦIийи йисан савкьатдиз — ваъ, ам квек, гьикI кутунватIа, гьадаз гуда (кьватияр, жуьреба-жуьре рангарин чарар…) Сувар асул гьисабдай хизанда  секин гьалара къаршиламишда.

Австралиядиз ЦIийи йис вирида­лай­ни вилик къвезва. И чIавуз ана гад я. Пулсуз концертар, шоу тешкилда. Сиднейда дуьньяда виридалайни еке фейерверк жеда.

Германияда ЦIийи йис хизандин сувар яз гьисабзавач. Жегьилар виликамаз клубра, барра вечерриз гьазур жеда. ЧIехи несилдин векилар ресторанра, балра, театрра кIватI жеда. ЦIийи йис къаршиламишдай виридалайни машгьур чка  ана Берлинда авай Бранденбургдин варарин майдан  яз гьисабзава, анал агъзурралди инсанар къведа. Йифен кьуларин фейерверкдиз еке фикир гуда. Эхиримжи цIуд йисуз Германияда фейерверкрин чкадал пулар мергьяматлувилин крариз­ серф авуниз эвер гузва.

Англияда Аяз бубадиз савкьатар заказдай адет ава. Чар адав агакьун патал къула кана кIанда — тIалабун гумади фад агакьарда.

Бирмада (Мьянма) ЦIийи йис 12 ва 17-апрелдин арада къаршиламишзава. Абур виридалайни чими йикъар я. Сувар пуд юкъуз давам жеда. Ана марфадин  аллагьриз икрамда. Бирмада ам цин суварни яз гьисабзава. Вири агьалияр куьчейриз экъечIда ва сада-садалай ятар  иличда.

Китайда ЦIийи йисан суварин стол­дин кьилин шартI анал бахчадин гзаф гуьзел лацу цуьквер (нарцисс) хьун я.

Монголияда Аяз буба алатай асир­­рин чубандиз ухшар я. Адан гъиле —  къамчи, къвалал тенбек, чахмах, чахмахдин къван ва мант (цIай кьадай шей) авай кисе жеда. Къуьнерихъ яргъи чIарчIин кавал вегьеда, кьилел сикIрен хамуникай авунвай еке шапка алукIда.

Румынияда ЦIийи йис жуьреба-жуьре адетриз талукьарнавай куьгьне манияр (колядки) лугьуналди къаршиламишда. И чIавуз манияр тамамарзавайбурун гъилера тIваларал, тарарин гъвечIи  хилер кутIун­на­вай, чпи туькIуьрнавай  цуькверин кIунчIар, куркурар жеда. Идалайни гъейри, Капра — цIегь­рен кьуьл гзаф гегьенш я.  И кьуьл ийизвай касдин къуьнерихъ чIичI авай  яргъан, чинални цIегьрен маска жеда. Манияр лу­гьуз­вайбур ва я цIегьрен кьуьлзавайди вирибурун кIвалера гзаф шаддаказ кьабулда ва къунагъламишда.

Россиядин  бязи регионра  ЦIийи йис алукьдалди вилик куьгьне шейэр кIваляй акъудда, мурад­ тIалабда. Гам-халича, пек-лек, партал юзурда, кIвале  куьгьне руг-кьал тадач. Рак-пенжер ахъайна, кIвализ цIийи гьава къведайвал ийида.

Гвинеяда ЦIийи йис гатун сувар я, и чIавуз ана гзаф чи-ми жеда. Сифте юкъуз куьчейра филер гваз къекъведай адет ава. Гьа са вахтунда инсанри манияр лугьуда ва кьуьлерда.

Бразилияда ЦIийи йис лацу либасар алаз къаршиламишда. Рио-де-Жанейродин патарив,  океандин къерехрив аквадайбур  сейр ийизвайбур, кьуьлерзавайбур, фейерверкарни карнавалар я. Вирида океандилай тIуз сирнавиз тахтайрал эцигнавай цIай квай иши­гъар (свечи) рекье твада. Гьа са вахтунда мурадни тIалабда. Цин­ винелай сирнавзавай ишигъ гьикьван яргъалди хкахь тийиз хьайи­тIа, тIалабнавай мурад кьилиз акъатунин мумкинвилиз умудни гьакьван  гзаф яз гьисабзава бразилвийри.

Италияда ЦIийи йисан йифиз кIва­­ле авай кьван герек амачир шейэр — фер-кьацI авай къапар, ханвай ва я къазуннавай мебель, куьгьне затIар гьаятдиз ва я куьчедал гадарда. Гьисабзавайвал, ида ЦIийи йисуз хизандиз хушбахтвал, хъсан крар, цIийи затIар гъида.

Францияда ЦIийи йис алукьдалди са шумуд югъ амаз, кьилин чIехи килисайра нянин концертрин программаяр башламиш жеда. Суварин ёлкаяр неинки квартирайра, куьчейра, гьакIни кIва­ле­рин подъездрани эцигда. Францияда ЦIийи йисан йифиз вирибуруз хъсан жедайвал ийиз алахъда. Шегьеррин бязи ресторанра пулсуздаказ тIуьнар нез ва суварин недай шейэр авай “Рождественский­ зимбил (корзинка)” къачуз жеда.

Голландияда ЦIийи йисан столдал къене кишмиш  туна чранвай таза тIунутIар эцигда. Абур кайванийри йиса анжах са сеферда гьазурда. Голландия хьтин уьлкведа, гьелбетда, гимийрини чпикай хабар тагана тадач: абуру ЦIийи  йис йифен кьулариз гудокрин салютдалди къаршиламишда.

Столдал жуьреба-жуьре няметар гьикьван гзаф ва дадлубур хьайитIа, гьакьван хъсан яз гьисабда.

Къуй ЦIийи йис ислягьди, хушбахтлуди, бахтар галайди хьурай!

Гьазурайди — Ш.Шихмурадов