СтIал Сулейманан районда шаирдин юбилейдиз талукьарнавай

шад мярекатра республикадин Кьил Сергей Меликова иштиракна

18-майдиз чIехи шаирдин 155 йисан юбилейдин сувар адан хайи хуьре — Агъа СтIалдал кьиле фена. Мярекат­рин кьилин пай гатIундалди вилик суварик мугьман хьанвай Дагъустандин Кьил Сергей Меликова шаирдин гуьмбетдал цуьквер эцигна, ахпа ам СтIал Сулейманан КIвализ-музейдиз фена.

Шаирдин уьмуьрдикай музейдин илимдин къуллугъчи Фейзудин Мамедо­ва суьгьбетна. Ада лагьайвал, музей шаирди вичин хизандихъ галаз 1934-йисуз эцигай кIвале ава. Ина Сулейман вичин уьмуьрдин эхиримжи йисара яшамиш хьана.

Музейдиз атайбуруз шаирдин парталар, адан кIвалин шейэр, къаб-къажах, а девирдин зегьметдин алатар аквазва. Экспозицийра адан «Жувакай суьгьбетдай» чIукар, са бязи эсерар, документар гьатнава.

Гуьгъуьнлай СтIал Сулеймана вичи цайи хатрутдин тарцик чай хъваз ацукьай мугьманри, абурукай яз гьукумдин органрин регьберри, интеллигенциядин векилри, шаирдин мукьвабуру чIехи шаирди тунвай ирсиникай ихтилатарна.

«Гений. Камалэгьли. Халкьдин ягь-на­мус. Адаз гзаф кьадарда тIварар, премияр, шабагьар ганвай. Амма ада виридалайни вине кьур, жавабдарвилелди, михьидаказ, жуьрэтлудаказ, лайихлудаказ хвейи тIвар шаир СтIал Сулейман хьана», — Дагъус­тандин халкьдин шаирдиз ихьтин гафаралди къимет гана Сергей Меликова.

— Куьредин тIебиатдин девлетри, адан чIехи тарихди ва зегьметчи халкьди СтIал Сулейманак руьгь кутазвай.­ Ада халкьдин камалдив ацIанвай поэ­зия­дин гуьзел чешнеяр арадал гъана­. Уьмуьр­дин татугайвилер акваз, ам гъамлуни жедай. Адан шиирра ягьанатни­ ава, ажугъдин гьиссни. Ада тарифни ийи­дай, анжах чин чуьхуьдачир, ада гьуьр­мет ийидай, амма ялтахвал адаз чи­дачир. Уьмуьрдани, вичин яратмишунрани ам намуслу, дуьзвал гвай, адалатлу, гьахъ кIани инсан яз амукьна.

Гурлу гьиссди чан гъанвай адан поэзия ачух рикIяй къвезвай, гьавиляй ам халкьдиз мукьва тир, уьлкведин вири пипIера адан гъавурда акьазвай. Алатай асирдин 30-йисарилай эгечIна, виридалайни чIехи газетрани журналра адан шиирар чапзавай, абур Советрин Союздин цIудралди халкьарин чIалариз таржума авунай, — къейдна Дагъустандин Кьили.

Вичин ватанэгьлийри гьахълудаказ­ дамахзавай шаирдин яратмишунри, Сер­гей Меликова лагьайвал, Дагъустандин вири эдебиятдиз виликди фидай къуват гана.

— Инсаниятдин дегиш тежедай руьгьдин ерийрал бинелу СтIал Сулейманан поэзияди, вичин метлеблувал квадар тавуна, чи йикъарани ванзава! Гьавиляй адан яратмишунар цIийи несилар патални къиметлу яз амукьзава. Уьлкведин гзаф кьадар шаирриз ва писателриз халкьдин шаирдикай маяк хьана, — алава хъувуна ада.

Сергей Меликова мадни къейд авурвал, СтIал Сулейман,  бажарагълу шаир хьиз, гьуьрметдиз лайихлу бубани тир: адан кьве хва ватан патал женгера телеф хьана.

— Адан рухвайрин — Керчь шегьерда кучукнавай Мегьамед-Юсуфан ва Сталинград патал женгера телеф хьайи Му­саибан — халисан игитрин кьисметди вич риваятра гьатнавай бубадин къамат мадни экуь авуна. Вичин тIвар Мамаеван Кургандал алай игитрин Пантеонда къизилдин гьарфаралди кхьенвай СтIал Мусаибан и вацра 110 йис тамам жезва. И юбилейни, зун инанмиш я, ина, адан хайи Агъа СтIалдал, ватанэгьлийри гегьеншдиз тухуда, — лагьана региондин Кьили.

Сергей Меликова СтIал Сулейманан юбилей тухунин кIвалахра активнидаказ иштиракунай Керимоврин хизандиз сагърай лагьана.

— Сенатор ва меценат Сулейман Керимова Махачкъалада гила вичел халкьдин шаирдин тIвар алай парк цIийикIа туькIуьр хъувуниз вижевай фикир гана. Виликдай адан спонсорвилин куьмекдалди и КIвал-музейни туькIуьр хъувурди тир. За Сулейман Абусаидовичаз ва хийирдин кIвалахрин фондунин регьбер тир адан уьмуьрдин юлдаш Фируза Назимовнадиз рикIин сидкьидай сагърай лугьузва. Музей туькIуьр хъувун патал ада, дугъриданни, чIехи куьмек гана.

Шаирдин гьамиша уях яз хьайи гражданвилин гьиссер, поэзиядин кIалубра гьатнавай халкьдин дерин камал жегьил несилрал агакьарун пара важиблу я! Зун инанмиш я: Дагъустандин литературада СтIал Сулейманан экуь гъед садрани хкахьдач! — акьалтIарна вичин рахунар республикадин Кьили ва ада чIехи ватан­эгьлидин тIвар пакдаказ рикIел хуьзвай райондин кьиле авайбуруз ва агьалийриз сагърай лагьана.

Гуьгъуьнлай Сергей Меликова шаирдин юбилейдин мярекатар гьазурунин карда куьмек гайибурал шабагьар агакьарна.

«Дагъустан Республикадин вилик­ ла­­йихлувилерай» ордендиз машгьур ша­­ир Седакъет Керимова лайихлу хьана­. Дагъустан Республикадин Гьуьр­метдин ордендалди Тагьир Эминов ва рес­публикадин парламентдин депутат Имам Яралиев къейдна. Мадни государстводин шабагьриз лайихлу хьайибурун арада СтIал Сулейманан райондин кьил ­Саид Темирханов, Агъа СтIалрин хуьруьн администрациядин кьил Надир Эфендиев ва масабур авай.

«Адан мурад Ватан абад хьун тир. Адан весиярни чи рикIел алама ва къенлай кьулухъни чна абура лагьанвайвал ийида. Сулейманан кьисмет вири чи халкьдин кьисметдихъ галаз сад хьана. Вичин яратмишунра ада девирдин четинвилер, бедбахтвилер, гъалибвилер ачухарна», — къейдна вичин рахунра гуьгъуьнлай мярекатдин иштиракчийрин вилик рахай Имам Яралиева.

Шаирдин вири ватанэгьлийрин патай ада республикадин Кьилиз Махачкъалада гьуьлуьн кьере авай паркуниз СтIал Сулейманан тIвар гунай сагърай лагьана. Шаирдин тIвар алай литературадин премия тайинар хъувунин важиблувални къейдна.

«Республикадин кьиле рикI ачух, ге­ле­жегдиз килигзавай, хийирдин кIвала­хар­ кIандай ва абур тамамариз алакьдай­ кас акъвазнава. Чна вирида санал Да­гъустан авадан ийида, ам авайдалайни хъсанарда», — алава хъувуна Имам Яралиева.

Депутатди Дагъустандин муькуь чIе­хи шаирди — Расул Гьамзатова СтIал Сулейманан тIварцIиз авур гьуьрметарни рикIел хкана:

«Сулейман хайи юкъуз ам гьамиша иниз — Агъа СтIалдал къведай. Гьамзатова ам Дагъустандин советрин девирдин литературадин бине кутур виридалайни чIехи шаиррикай сад яз кьазвай, вичизни адан ученик лугьузвай».

Суварин межлисдал райондин кьил Саид Темирханова Кьасумхуьруьн юкьван школадиз СтIал Сулейманан тIвар ганвайдакай малумарна.

Халкьдин шаирдин тIвар Дагъустанда ва гьакIни вири уьлкведа, адалай къецепатани шегьеррин куьчейрал ала. Ногъай районда нафтIадинни газдин мядендизни адан тIвар ганва. Яргъал РагъэкъечIдай патан гьуьлуьн пароходствода шаирдин тIвар алай теплоходди — океандал, Каспийдални «Ашукь Сулейман» теплоходди сирнавзава.

КIватI хьанвай районэгьлийрин ва мугьманрин вилик Сулейманан хтул Мусаиб Стальскийни рахана. Ада вичин чIе­хи бубадин ирсинин къайгъуда авай гьар са ватанэгьлидиз сагърай лагьана, СтIал Сулейманаз хас ерийрикай суьгьбетна.

Суварин мярекат Сулейманан чIа­лариз туькIуьрнавай манийри, ашукьри, кьуьлердайбурун коллективри мадни гурлу авуна. Машгьур «Лезгинка» ансамблди сифте яз эцигнавай цIийи кьуьлни къалурна.

Шаирдин юбилейдин мярекатар гъилевай йисан эхирдалди давам жеда, абу­руз талукь программа гегьеншди я. Чебни  неинки са Дагъустанда, гьакI Россиядин маса регионрани, адалай къецепатани кьиле фида.

«Лезги газетдин» ­редакция