Баркаллу крар — адлу тIварар

Т1ебии кар я, садбурун тIварар, фамилияр хуьре, районда, республикадани маш­гьур жеда: чпин хъсанвиляй, баркаллу крар, уьмуьрда чпи тазвай гел себеб яз. Масадбуру ла­гьайтIа, тахсиркарвилер ва я чалкечирвилер авуналди, чеб алай чка чирда.

Къе заз адлу сихилдай, гьакъисагъ зегьметдалди, баркаллу краралди халкьдин патай гьуьрмет, авторитет къазанмишнавай фамилдин са хцикай — вичин 70 йис тамам хьанвай чи юбиляр, Дагъустан Республикадин Халкьдин Собранидин депутат хьайи Алиметов Альберт Гьажимегьаме­довичакай суьгьбет ийиз кIанзава.

…1960-йис. Кьисметди зун Агъул райондиз акъудна. Кьасумхуьруьн райондай тирди чир хьайила, завай саки гьар сада хабар кьадай: “Ваз куь патарай тир Алиметов Гьажимегьамед чидачни? Ада чи районда саки цIуд йисуз КПСС-дин райкомдин секретарвиле кIвалахна и мукьвара Кьасумхуьрел хъфенва…”

Жегьил пешекар яз анжах кIвалахал фенвай заз и касдикай хабар авачир. 1962-йисан гафтар. КПСС-дин ЦК-дин Пленумдин къарардалди районар сад авунай, гьа жергедай яз — Кьиблепатан Дагъустандин бязи районарни. Зун а вахтунда лезги чIа­лал акъатзавай “Агъулрин колхозчи” газетдин жавабдар секретарь тир. Редакция тергна, Кьасумхуьрел “Коммунизмдин гатфар” тIвар алаз районрин уртах (виликан Агъул, Хив, Кьурагь, Мегьарамдхуьруьн ва Кьасумхуьруьн районар патал) газет акъудиз башламишна. Зун гьа и редакцияда цIийиз ­акъатзавай газетдин редактор Алиметов Саида кIвалахал кьабулзава. (Рагьметлуди Агъула КПСС-дин райкомдин 1-секретарь хьайи Гь.Алиметован стха тир кьван). Вичиз женнетар кьисмет хьурай — гьакъикъи регьбер, буба авачирдаз буба, стха авачирдаз стха тир.

1965-йис. Зун Махачкъаладиз “Коммунист” (гилан “Лезги газет”) газетдин редакциядиз хкизва… Къуллугъ себеб яз районриз  командировкайриз физва. Нубатдин сеферда  зун Хивда ава. Алиметоврин фамилия рикIел тагъай са дуьшуьшни хьанач: Агъа СтIалдилай тир Сайид ана райисполкомда, Гьажимегьамедни (кьведни Алиметовар) КПСС-дин райкомда хейлин йисара жавабдар къуллугърал хьанай. Алиметоври инани чпин гел тунвай…

Са сеферда КьванцIила (Хив район) командировкада авайла, мад Алиметоврикай суьгьбет кватна. Махачкъалада “Каспий” са­наторийда ял яна, сагъламвал мягькемарна хтай жегьил итимди анин кьилин духтурдин — Альберт Алиметован тарифарзавай, санаторийда авай къулайвилерикай суьгьбетарзавай. Лугьумир кьван, Альберта 10-класс КьванцIилрин школада куьтягьнай. КьванцIилрин “же­гьилриз” ам хъсан ученик, викIегь спортсмен язни чизвай…

Мад Алиметов! Гила Альберт. Хайи Сулейман-Стальский райондин сечкичийри Дагъустан Республикадин Халкьдин Собранидиз чпин векил яз хкянавай депутат, “Дагъустан Республикадин лайихлу духтур”, “азаддиз кьуршахар кьунай СССР-дин спортдин мастер! За адахъ галаз мукьувай гуьруьшмиш хьун, 70 йисан уьмуьрдикай газетдиз кхьин кьетIна. Дуьз лагьайтIа, заз ам чкадални са акьван регьятдиз  жагъанач. Зенгер, хабар кьунар… Эхирни чун кабинетда ава.

Дамах гвачир, яшаризни килиг тавуна, чагъинда амай итимди са артух хев квачиз ихтилат башламишна.

…Ватандин ЧIехи дяве куьтягь хьана анжах кьве йис алатнавай. Махачкъала ше­гьерда КПСС-дин обкомда кIвалах­за­вай агъастIалви Гьажимегьамед Алиметоваз адан уьмуьрдин юлдашди кьвед лагьай хва багъишна. Аликаз Альберт лугьу­дай стха хьана. Йисар къвез алатна. Кьисметди ­Альберт гагь саниз, гагь масаниз акъудзавай. ИкI, гьазурлухвилин класс­диз Тпигъа (Агъул­­ район) гьахьай ада 6-класс гьана, 7-класс Кьасумхуьрел, 8-9-классар Дербент шегьерда акьалтIарна. 1964-йисуз Хив райондин КьванцIилрин юкьван школадиз  — 10-классдиз фена. Физкультурадал ва спортдал рикI алай жаванди азаддиз кьуршахар кьунай районрин, республикадин акъажунра гъалибвилер къазанмишзавай. Гьа са вахтунда технический вуздин радиотехнический факультетдик экечIун патал гьазурвилер аквазвай. Бирдан, вичи рикIел хкизвайвал, КьванцIилрин клубда “Коллеги” тIвар алай кинофильм къалурзавай. Пердедилай духтуррин агалкьунар, хирургрин алакьунар аквазвай. Гьанлай жаван духтурвилин пешедал ашукь хьана. Юкьван образованидин аттестат къачур Альберт Дагмединститутдик (лечфак) экечIзава.

— Я зун медалист тушир, я за мединститут яру дипломдалди куьтягьнач. Гьа са вахтунда ажузвални авунач, — лугьузва ада.

Пад-къерех акунвай, спортдин майдандал лигим хьанвай жегьилди институтда вич алай чка чирна, оперативный хирургиядай кружокра иштиракна. 1970-йисуз мединститут акьалтIарай 286 касдикай 12 жегьил пешекар СССР-дин оборонадин министерстводин ихтиярдиз рекье твазва, гьа жергедай яз Алиметовни. Ада Костромада ва Забайкальский военный округда полкунин духтурвиле кIва­лах­на.

Къуллугъ куьтягьна, меркездиз хтай жегьил пешекар Махачкъала шегьердин “Тади куьмекдин” станцияда кIвалахал кьабулзава. Низ чида, ахвар тавур йифер, кьарай атIай йикъар гьикьван хьанатIа?!

— Са дуьшуьш бейнидай гьич акъатзавач­, — рикIел  хкизва Альберт Гьажимегьамедовича, — Махачкъаладин научный городокда кIвал хъиткьинай вахтунда зун дежурствода авай. Им мусибат тир. Са подъезддин пуд лагьай мертебада авай кIвалер вири подвалдиз фенай, 11 кас телеф хьана, гзафбур залан хирер алаз республикадин центральный больницадиз агакьарна. Рекьизвай инсандиз жувавай куьмекиз тахьун гьикьван гьайиф къведай кар я!

…Гуьгъуьнлай кьве йисуз клиникадин ординатурада чирвилер артухарай ва пеше­карвал хкажай жегьилдин тешкилатчивилин ериярни дуьздал акъатна ва адаз Махачкъала шегьердин “Чайка” тIвар алай ял ядай кIвализ кIвалахал теклифна. Ахпа адакай пансионат, 1982-йисалай “Каспий” тIвар алай санаторий хьана. Ана яргъалди кьилин духтур яз кIвалахай Альберт Гьажимегьамедовича курортологиядин къурулушдай са куьруь вахтунда кьил акъудна. Агъзурралди инсанрин сагъламвал мягькемарна. 250 касдикай ибарат дуствилин коллектив тешкилна. Курортникар патал яшамиш жедай корпусар, культурадин дворец, Манасда курортдин поликлиника ва маса дараматар эцигна, ишлемишиз вахкана, алай девирдин медицинадин алатралди тадаракламишна. Дагъустандин тарихда сифте яз психо-терапиядин кабинет ачухна.

“Каспийда” санлай 600-700 касди (гатун варцара гьатта 800-900) чпин сагъламвал мягькемарзавай. 1984-1986-йисара санаторийдин коллективди гьич са шикаятни авачиз кIвалахна. 1984-йисуз са­наторийдин коллектив СССР-дин курортрин Центральный Советдин ва медработникрин профсоюздин ЦК-дин Гьуьрметдин грамота ва 1986-йисузни Вирисоюздин соцсоревнованида гъалибвал къазанмишунай гъиляй-гъилиз къведай Яру пайдах гуниз лайихлу хьана. А вахтара Альбертан тIвар гьам Камчаткада, гьам Ленинграддани Москвада… — уьлкведин  кьуд пипIе гзафбуруз сейли тир.

…Девирар дегиш хьана, къуллугъарни. Сечкичийри А.Алиметовахъ еке ихтибарна  — ам РД-дин Халкьдин Собранидиз депутатвиле хкяна.

— Икьван хъсан пешекар, здравоохраненидин тешкилатчи политикадал машгъул хьунихъ гьихьтин метлеб ава? — хабар кьуна за адавай.

— Зи рикI зи халкьдихъ кузвай. Адани зун вичин векил яз хкянай. Зун вафалу хьуниз мажбур я. Муькуь патахъай, малум тирвал, Халкьдин Собрание — им законар кьабулдай орган я. Депутатдихъ вичин гаф, ихтиярар ава. За, гьабурукай менфят къачуна, зи халкьдиз жувавай жедай регьятвилер, къулайвилер яратмишун патал чалишмишвална. Гьа икI, 3-4 йи­суз сечкичийри ихтибарнавай депутатвилин везифаяр тамамарна. Ахпа саки 13 йисуз гьа Халкьдин Собранидин са комитетда гьакъисагъвилелди кIвалахна.

Лайихлудаказ ял ягъиз экъечIай­да­лай гуьгъуьнизни чи кьегьал хва гьакI акъвазнач. Ам са шумуд йисуз Махачкъала шегьердин 4-нумрадин поликлиникадиз регьбервал гана. Алай вахтунда Дагъустандин государственный медуниверситетда кIвалах­зава.

Адахъ гьуьрметлу хизан — уьмуьрдин юлдаш Динара, пуд велед (Тимур, Карина, Осман), картар хьтин 5 хтул ава.

— Эвленмишнавайбурухъ чпин кIвал-югъ, кIвалах (Тимур — юрист,  Карина — духтур) хьана. Миннацда кIвалахзавай Осман гьелелиг сусан суракьда ава, — лугьуз милиз хъверзава хизандин кьили.

И йикъара Махачкъалада юбилярдин шад ва гурлу межлис кьиле фена. Адаз лишанлу югъ тебрикиз медуниверситетдин ректоратдин членар, мукьва-кьилияр, ярар-дустар кIватI хьанвай. Кьуд патай мубаракардай телерни гзаф хтанвай.

Къуй вахъ мягькем сагъламвал, яргъал­ уьмуьр, хтулрихъни хушбахт геле­жег­ хьу­­рай, гьуьрметлу Альберт Гьажимегьамедович!

Алаудин Гьамидов